Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu dəDƏ qorqud elmi-ədəbi toplu
Yüklə 6,58 Kb. Pdf görüntüsü
|
O, vüqarlı və müdrik şəxsiyyət idi. Hər iki keyfiyyət cizgisi öz qaynağı ilə bu fani dünyanın maddiyyat, mövqiyyat, mənsəbiyyat məqamlarına yox, mənəviyyat dünyasına bağlanırdı. Məhərrəm müəllim, həyat adlanan məkanın hər bir guşəsində eyni mənəvi halların daşıyıcısı olan dəyişməz insan idi. Məhz bu keyfiyyətləri onu bütün yaşda olan müasirlərinin dos- tuna, sirdaşına, pənahdarına, yolgöstərən müəlliminə çevirmişdi. Məhərrəm Allahqulu oğlu Cəfərli 5 yanvar 1946-cı ildə Azərbaycanın qədim və ulu diyarı Naxçıvanın Xok kəndində anadan olmuşdu. Əslində, onun şəxsiyyət kimi hörgüsünün bütün bünövrə daşları bu kənddə – insanların sərt qışın cəfasına da, bərəkətli yayın səfasına da eyni dərəcədə şükr etdiyi xeyir-bərəkətli məkanda qoyulmuşdu. İnsanı sev mə - yin, zəhmətkeşə hörmətli nəzərlərlə baxmağın, cəfakeşi dəyərlən dir mə - yin, dosta arxa durmağın, köməksizə əl uzatmağın, namərdə, mü xən nətə yazıq nəzərlərlə baxmağın, bütün insanların yaşamaq, çörək sahibi olmaq, onunla bərabər bu havadan udub, sudan içmək hüququnu onların Al lah - dan gələn haqqı kimi qəbul etməyin məktəbini Məhərrəm Cəfərli məhz bu kənddə keçmişdi. Və bu kənd onun üçün bütün hallarda fiziki və mənəvi şəxsiyyətinin yaşam qaynağı olaraq qalmaqda idi. O, harada olursa olsun, vaxtaşırı kəndinə dönməli, ətrafından heç vaxt əskik olmayan ailə, uşaq, dost, yoldaş əhatəsindən bir müddətə qopub, Xokun gecələri, gündüzləri ilə təkbətək qalmalı, atalı-analı, uşaqlıq xatirələrinə dönməli, o çətin, ta - baqlarda çörəyin qəhətə çıxsa da, qəlblərdə insanlığın, rəhmin və mər hə - mətin heç vaxt itmədiyi günlərin həsrəti ilə gözləri dolmalı, o günlərin xe - yir-bərəkətinin bu günlərdə hələ də itmədiyinə görə Allaha şükr etməli idi. Ölümü də onu Xokdan ayrı sala bilmədi. Doğmalarının, ata-anasının uyuduğu Xokda onu incidən ürək ağrılarından qurtulub əbədi dinclik və sa - kitliyə daldı. Orta məktəbi bitirdikdən sonra varlığı ilə can atdığı Bakıya – Azər bay - canın məhəlli adət və ənənələrinin, folklor mühitlərinin, lokal-coğrafi kül - tür areallarının, etno-linqvistik avazların qovuşaraq ortaqlaş dığı, ümumil- li səviyyəyə qalxdığı mədəniyyət mərkəzinə gəldi. Ermə nilər və ruslarla dolu olan bu şəhərdə Xokdan gətirdiyi mənəviyyatın bir zərrəsini belə ba - da verməyib, əsil azərbaycanlı olmağın məktəbini keçdi: 1964-1969-cu il - lərdə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin filologiya fakültəsində təhsil aldı. Həmin dövrdə bu fakültədə Azərbaycan dilçiliyi və ədəbiyy- atşünaslığının çox möhtəşəm simaları dərs keçirdilər. O, bu gün bizlər üçün adları və yaradıcılıqları, sözün həqiqi anlamında, yalnız bir şirin xə - yal ola bilən görkəmli alimlərdən dərs aldı, Azərbay can dilinin və ədə biy - yatının vurğununa çevrildi. 1969-1970-ci illərdə hərbi xidmətdə olub fiziki-mənəvi bərkimə mək- təbini keçdi. 1970-ci ilin noyabrından 1971-ci ilin iyul ayınadək Xok kənd 2013/ I 162 orta məktəbində Azərbaycan dili və ədəbiyyat müəllimi işlədi. 1971-ci il - dən 1989-cu ilədək Naxçıvan Dövlət Pedaqoji İnstitutunda metodist, mü - əllim və baş müəllim vəzifələrində çalışdı. Azərbaycan dili və ədəbiyatının ana nəhrinə–folklora olan sevgisi M.Cə - fərlini Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Folklor şöbəsinə gətirdi və o, burada 1984-cü ildə «Osman Sarıvəlli və xalq yaradıcılığı» möv zusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edərək alimlik dərəcəsi aldı. 1993-1997-ci illərdə Naxçıvan Dövlət Universitetinin Kollecinin Nax - çıvan Bölməsinə rəhbərlik etdi. 2003-cü ildə «Məhəbbət dastanlarının poetikası» mövzusunda disser- tasiya müdafiə edərək filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsini aldı, daha sonra professor oldu. 2004-cü ildən ölümünə qədər kimi Naxçıvan Dövlət Universitetinin Ədəbiyyat kafedrasının professoru qalmaqla, AMEA Naxçıvan Bölməsi İncəsənət, Dil və Ədəbiyyat İnstitutu Folklorşünaslıq şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışdı. Prof. M.Cəfərli özünün elmi və pedaqoji fəaliyyəti ilə təkcə Azər bay - canda deyil, Türkiyədə və İranda da məşhur idi. Monoqrafiyaları İranda və Türkiydə nəşr olunaraq onu folklor, milli mənəviyyat, etnik-mədəni düşüncə sistemi kimi aktual problemlər üzrə mütəxəssis kimi tanıtmışdı. Təsadüfi deyil ki, 2004-cü ildə Azərbaycanda «Qızıl qələm», 2008-ci ildə Türkiyə Cümhüriyyətinin paytaxtı Ankarada «Türk xalq kültürü və folkloruna xidmət» ödülü ilə mükafatlandırılmış, 2009-cu ildə isə Av ra si - ya Dostluq Qurumunun mükafatına layiq görülmüşdü. 1998-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü olan M.Cəfərlinin 4 övladı, 30-dan çox kitabı, 160-dan çox məqaləsi var. Folklorşünas alim, görkəmli pedaqoq olan bu şəxsiyyətin bütün «var-dövləti» onun ailəsi, vətəni və yaradıcılığı idi. Prof. M.Cəfərli elə bir alim tipi idi ki, onun üçün yaradıcılıq həyat tər - zi, özünü yaşatmağın üsulu, şəxsiyyətinin özünügerçəkləşdirmə me-xa - nizmi idi. O, müəllimliyindən və alimliyindən zövq alırdı. Və bu zövq onun üçün heç bir halda başqa bir səviyyə ilə əvəz olunmurdu. Həyatda çox mənsəblərə çox imkanları olmuşdu. Lakin bu mövqeləri o, bütün hal- larda elmə nə dərəcədə yaxınlıq imkanları baxımından dəyərləndirmişdi. Onu folklor dünyasından, nağıllardan, dastanlardan, bayatılardan... uzaq salan məqamları və mənsəbləri heç vaxt qəbul etməmişdi. Taleyinə hə mi - şə şükr etmişdi ki, heç vaxt ömrünün qayəsi olan işdən – müqəddəs folk- lorşünaslıq peşəsindən uzaq düşməyib. Folklorşünaslıq peşəsi M.Cəfərlinin simasında özünəməxsus hadisə idi. O – müəllim folklorşünas idi. Əlbəttə, burada söhbət heç bir halda diplom alıb müəllim işləməkdən getmir. M.Cəfərli öz şəxsində müəllim 2013/ I 163 Yüklə 6,58 Kb. Dostları ilə paylaş:
|