Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
105 Qız gedif gətirir. Şah hamısını yiir. Nərbala baxıf gülür. Şah qalxır. Taa heş bir yerində ağrı-filan yoxdu. İndi səhər müharibəə hazırraşır. Nərbala arvadına deer ki, get, dədən ı ə denən, qoy mən də gedim müharibəə. Şah da deer: ‒ Əə, bu, nə gedif müharibə eliyəjəh?! Bu nə bajarır?! Gətirir buna genə də bir axsax qatır verir. Nərbala qatırı götürür. Qoşun gedir, qoşunun dalınnan qatırı axsada-axsada gedif dağın daldeyinə, dəriyə tüşür də, tükü yandırır. Yandı- ran kimi quş yanında hazır olur. Deer: ‒ Bir dəs paltar, ağ atı gətirin ı . Hamısını geyinir. Bir dəsdə Zümrüt quşu göydə uça-uça, hərəsinin caynağında bir dəyirman daşı gəlillər. Gəlif ağ geyim- li, üzü niqablı baxır dağdan. Görür ki, qaynatasının qoşunu məğlub olur, qaçışıllar, daa davam gətirə bilmirlər. Ona kimi bu yetirir özünü. Ağ atdı, başının üsdündə Zümrüt quşu, pələng böyründə. Yetirillər, qon ı şu padşahın qoşununu qıra-qıra qayta- rır geri, qavağını alır. Şah çox sevinir, bu nəydi?! Qoşun ge- dənnən son ı ra aradan yoxa çıxır. Gələndə hərə bir tərəfdən şaha söylüyər ki, şah sağ olsun, qoşunu qırıf əldən salırdılar, bir ağ atdı oğlan ‒ başının üsdündə quş, yanında pələng yetirdi özünü, şahın qoşununu əldən saldı, qaytardı geri. Həə, şah çox fikir- rəşdi, bu, nə sirridi?! Allah-taalanınmı işidi, bu nəydi belə? Bu qoşun gedənnən son ı ra oğlan gəlif qatırı bağladığı yerdən paltarı-filanı verir quşa. Qatırı minif yavaş-yavaş axsa- ya-axsaya, daldan-dala, arxadan-arxaa gəlir. Qız deer ki, bəs sən nağayrdın ı , nə iş tutdun ı ? Deer: ‒ Mən gedəndə taa qoşun dağılmışdı. Bu topal qatırnan ancax getdim çıxdım. Çatmadım meydana. 106 Həə, bu da bir az pisikir 91 . Sabahları üzünüzə xeyirrixnan açılsın. Sabahları bir də müharibə başdıyır, bir də başdıyıllar. Şah özü gedif baxır. Gö- rür, əyə, bu, qoşunun qavağında diyanammır genə. Ayna-bayna baxır fikirrəşir, Allah, köməh gələrmi genə?! Ona kimi baxır ki, dağın başınnan yel kimi yetirdi özünü, qoşunun üsdünə tüşdü- yünnən, qırdı o qoşunu. Ona kimi ox atdılar, bu oğlan qolunnan yaralandı. Şah buna yaxınıydı – qaynatası. Dəsməlini çıxartdı da, bunun qoluna bağladı. Bu da heş nə demədi. Üzü niqablı, tanıyan yox, eliyən yox. Gəldi axşam qıza yalannan dedi: ‒ Yıxıldım, yaralandım. Bu dəsmalı çıxartdı yüdü də, qapıda məfdilə atdı. Səhər- səhər şah qalxıf, güləfirəngidə oturuf baxırdı. Görən, ay Allah, bu kimdi, bu nəçidi, bizə belə köməh eliyir. Belə baxanda gördü ki, (qızının qapısı görünürdü) ayə, bunun dəsmalı burda sər- yəndədi 92 . Adam göndərdi dedi ki, gedin qızı burya gətirin ı . Dedi: – Get, o dəsməli burya gəti! Gətirəndə gördü ki, bunun öz dəsmalıdı. Qızına dedi: – Bu dəsmalı hardan alıfsan ı ? Dedi: – Nərbalanın qolundoydu. Qolunnan aşdım, yaralanmış- dı qolu. Bu, bir az fikrə getdi ki, bu, topal qatırnan gedif, bəs bu ağ paltar, ağ at, bu quş hardan əmələ gəlif. Həə, bu genə də yozammadı. Üçüncü gün də oğlan ağ paltarda, ağ atda gəldi. Pütün quş, pələng də yanında. O şahın qoşunu orda durur, bu şahın qoşunu burda durur. Ortada çıxış eləməyə başdadı. 91 Pisikir – pis olur, inciyir, sıxılır 92 Səryəndə – yuyulmuş paltarların sərildiyi yer 107 Dedi: – Mən bu gün özümü təqdim eliyif, çıxış eləməliyəm. Qaynatasına dedi: – Şah sağ olsun, sən kürəkənnərin ı i çıxart bəri, meydana. Çıxdılar. Dedi: – Bular mənim qulumdu. Bular ajıxlananda dedi: – Ajıxlanmıyın. İkinizə bir qılış vuraram. Səf deerəmsə, deyin ı . Buların şalvarını aşağı salın ı . Sağ buduna baxın ı . Sağ budunda mənim peçetim var. Bular barmağını tişdədi, aya, bu, həmən ov verən adamdı. Dedi: – Şah sağ olsun, o ovu mən vermişdim bulara. Üzünü tutdu o biri şaha, dedi: – Şah sağ olsun, sənin ı iki oğlun var. Oğullarını bəri çı- xart. Sənin bir oğlun vardı, Nərbala. O Nərbalanın anası qırx ildi türmədə yatır. Nəyə görə salıfsan ı onu zindana? Nəyə gö- rə yatır o? Dedi: – Bu dəyqə o kadını burya gəti! Burya gətirməsən ı , bir nəfərini, içi sən qarışıx qoymuyjam geri qayıtsın şəhərə. Həə, adam göndərdilər, Nərbalanın anasını gətirdilər. Nərbala paltarını soyundu, başınnan niqabını aşdı. Anasınnan öpüşdü, görüşdü, dedi: – Ana, mən sağam hələ. Arvat belə baxdı, taa bu sevinc hara sığışasıdı. Təzədənnən o oğlannarı da dedi ki, şah sağ olsun, sənin ı o oğulların məni bax belə quyuya itələdi saldı, filan elədi. Bu dəyqə oların qannı almalıyam, deef oxu götürdüyünnən ikisini də oxnan vurdu. Kişi ağladı, sıtqadı ki, gəl gedəh. Dedi: 108 – Yox, mən sənnən getmərəm. Mən gedirəm indi qayna- tamnan. Həə, dəsdələdi o başındakı dəsdeyi-filanı gətirdi. Olar yidi, yerə keşdi, biz yidih, döörə keşdih. 8. İKİ QARDAŞ Bir kasıf kolqıran varmış. Gətirif kolu bazarda satıf çö- rəh pulu eliyirmiş. İki uşağı, bir də arvadı varmış. Bir gün ge- nə kol qırmağa gedəndə öz-özünə deer: – Belə yaşamaxdansa, ölməh yaxşıdı. Gəl elə meşə uzu- nu get, qoy qurt-quş yesin səni. Geder, geder, qavağına bir yumurta çıxer. Deer: – Elə bu yumurta mənim qismətimdi. Elə bunu götürüm, aparım öyə, uşaxlar ajdı. Yumurtanı götürör, aparer öyə. Öyə gedəndə yolda və- zirə ras gəler. Vəzir biler ki, bu yumurta nə yumurtadı. Yu- murtanı kişidən beş yüz manata aler. Kişi fikirrəşer ki, ayə, bu noolan şeydi. Gəler öyə. Səhər genə gedir meşiyə. Qavağına bir qalaça çıxer. Baxer ki, qalaçada bir quş var. Görür ki, elə həmin yumurtadan quşun altında ikisi var. Deer: – Hə, elə bu həmin yumurtanı yumurtduyan quşdu. Kişi qalaçıya girməh isdiyəndə quş dilə gəlif deer: – Gəlmə, peşman olarsan ı . Kişi quşun sözünə baxmer. Girer qalaçıya. Baxır ki, hər tərəf doludu yiməhnən. Kişi bu yiməhlərdən doyunca yiir. Son ı ra da quşu da, yumurtaları da götürüf gəler öyə. Sən de- mə, bu quş elə bir quşuymuş ki, kim bunun başını yisə, paç- çah olarmış, kim ciyarın yisə, hər gejə başının altınnan bir qı- zıl taparmış. Kişi öyə gedəndə genə yolda vəzirə ras gəler. Vəzir buna min manat pul verer. Yumurtaların ikisini də aler. Kişi varrı bir adam olur. Özünə bir imarət tihdirir. Vəzir də Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|