Dədə Qorqud ● 2015/I 156
70
Folklorşünas təqvimi
Rza
Xəlilov
GÖZƏL ALİM, QAYĞIKEŞ İNSAN
Ən böyük kəşf insanın özündə olanı tapmaqdır.
(V.Şekspir)
Dünya şöhrətli aktyor Çarli Çaplinin oğlanlarının maraqlı
bir xatirəsi var. Onlar yazırlar ki, atamız çəkdiyi, özünün də baş
rolda oynadığı, bütün dünyanı gülməyə və onun haqqında ürək
dolusu danışmağa məcbur edən məşhur səssiz filmlərini tez-tez
evə gətirərdi. Biz də oturub bu filmlərə həvəslə və maraqla ba-
xardıq. Filmdə kadrlar dəyişdikcə atamız tez-tez onlara şərhlər,
izahlar verər, xüsusi bir pafosla, həvəslə danışardı. Biz isə onda
buna adi bir hal kimi baxardıq. Ancaq o vaxt burasını düşün-
məzdik ki, biz Çarli Çaplinin səssiz filmlərini onun elə öz səsində dinləyən az-
saylı adamlardanıq.
Mən də 13 il bindan əvvəl – Rza müəllimi tanıdıqdan sonra, yəni onun sə-
mimiyyətlə, qayğıkeşliklə yoğrulmuş xarakterinə bələd olandan, onun nurlu
çöhrəsini, insanlara qarşı təmənnasız xeyirxahlığını görəndən sonra Ç.Çaplinin
oğlanlarının bənzər fikirlərini Rza müəllim haqqqında düşünmüşəm. Fikirləşmi-
şəm ki, bizlər – AMEA Folklor İnstitutunun əməkdaşları və ümumiyyətlə, Rza
müəllimi tanıyanlar, onunla ünsiyyət quranlar, onun əsl insan xüsusiyyətlərini və
hər bir insana təmənnasız qayğısını, xeyirxahlığını görən azsaylı insanlardanıq.
Çünki Rza müəllimin parlaq şəxsiyyəti, böyük insanlığı və hüdud bilməyən
alicənablığı onu tanıyanların hər biri üçün əlçatmaz bir zirvə, əvəzsiz bir
nümunədir. O, yüksək əxlaqı və kübar davranışları ilə əsl Azərbaycan kişisinin
yüz illəri aşıb gələn kristal xarakterlərinə malik çağdaş, eyni zamanda “köhnə”
bir kişi, qeyrətli bir vətəndaşdır. Rza Xəlilovun xarakterinə, eyni zamanda idraki
düşüncə tərzinə, ilk baxışdan sezilməyən, lakin sonradan, tədricən müəyyənlə-
şən dərinlik və genişlik xüsusiyyəti də xasdır.
Rza Xəlilov Azərbaycan cəmiyyətinin elə nadir insanlarındandır ki, əmi-
nəm ki, onu tanıyan istər gənc nəsil, istər orta nəsil, istərsə də yaşlı nəsil onun
insani xüsusiyyətlərindən nəyi isə özü üçün örnək götürüb, nəyi isə özü üçün
əxz edib.
Dədə Qorqud ● 2015/I 157
Rza müəllimin bu xüsusiyyətlərindən örnək götürən belə insanlardan biri
elə mən özüm olmuşam. Mən ondan çox az insanda gördüyüm son dərəcə
qayğıkeşliyi və diqqətcilliyi özüm üçün örnək götürmüşəm. Rza müəllim gözəl
alim, qayğıkeş və xeyirxah bir insandır. O, təvazökar, səmimi, vicdanlı, xeyir-
xah, intizamlı, əxlaqlı və mədəni bir insandır. Onu tanıyanların, onunla az-çox
ünsiyyətdə olanların hamısı, şübhəsiz, bununla razılaşar ki, bütün bu sadalanan
keyfiyyətlər Rza müəllimi xarakterizə edən başlıca cəhətlərdir. R. Xəlilov sabit,
təmkinli, müdrik, eyni zamanda çox kövrək bir insandır. Ən müxtəlif situasiya-
larda, ziddiyyətli və mürəkkəb vəziyyətlərin yarandığı məqamlarda belə, Rza
müəllimin mənəvi keyfiyyətləri, insanlığı, alicənablığı və qayğıkeşliyi həmişə
ön plana keçir. Məncə, söyləyəcəyim ən azı iki fakt Rza Xəlilovda bu cəhətlərin
nə dərəcədə qabarıq şəkildə olduğunu əyani şəkildə sübut edə biləcək.
Birinci fakt. İş elə gətirmişdi ki, 2003-cü ildə mənim namizədlik disserta-
siyası üçün götürdüyüm elmi işin – “Qaravəlli janrının poetikası”nın yazılması
üçün nəzəri məlumatlar son dərəcə az idi. Və mən bəzən dissertasiyadan bir ne-
çə səhifə yazmaq üçün həftələrlə M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitab-
xanasında, AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxanasında, BDU-nun, ADPU-nun Elmi
kitabxanalarında olurdum. Mövzu haqqında kiçik bir nəzəri məlumat tapanda
sevincimin həddi-hüdudu olmurdu. Necə deyərlər, dissertasiya işim səhifə-sə-
hifə yox, az qala abzas-abzas yazılırdı. Demək olar ki, bütün Folklor İnstitutu-
nun əməkdaşları bu mövzunun çətinliyini bilirdi. Bunu bildiklərindən bir çox
əməkdaşlar və dostlarım məni ruhlandırmağa çalışır, öz məsləhətlərini verir-
dilər. Onların içərisində mənə ən çox diqqət yetirənlərdən, məsləhət verənlərdən
biri Rza müəllim idi. Belə məqamlarda mən Rza müəllimə artıq əziyyət vermək
istəmədiyimdən ondan mənə nəzəri materialları tapmaqda kömək etməsini on-
dan xahiş etmirdim. Lakin buna baxmayaraq, o, mənim mövzuma aid material-
larla rastlaşdıqca qeydlər götürür, lazım gəldikdə isə onların surətini çıxarıb
mənə gətirirdi. Və hər dəfə də onları mənə verəndə məni ruhlandıraraq deyərdi:
“Tahir, narahat olma, mən sənin potensialına, işgüzarlığına bələdəm. İnanıram
ki, sən bu mövzunun öhdəsindən gəlib yaxşı bir iş ortaya qoyacaqsan”. Belə də
oldu – mən bu çətin mövzunun öhdəsindən gəlib 2007-ci ilin 18 yanvarında, Rza
müəllim kimi insanların və digər dəyərli dostların köməyi ilə namizədlik disser-
tasiyasını uğurla müdafiə etdim.
İkinci fakt. Bilənlər bilir ki, mən xeyli vaxtdır ki, AMEA Folklor İnstitutu
Həmkarlar Təşkilatının sədriyəm. İşimin peşə xüsusiyyəti ilə əlaqədar olaraq,
əsas fəaliyyətim Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinə uyğun olaraq
işçilərin əmək hüquqlarını qorumaq və mədəni-kütləvi işləri həyata keçirməkdə
İnstitut rəhbərliyinə kömək etməkdən ibarətdir. Digər tərəfdən, aztəminatlı işçi-
lərin ehtiyacları ilə maraqlanmaq, Təşkilata ərizə ilə müraciət etmiş institut
əməkdaşlarına maddi yardımlar göstərmək, onları sanatoriya-kurort müəssisə-
lərinə yollayışlarla təmin etmək də Həmkarlar Təşkilatının sədri kimi mənim
Dostları ilə paylaş: |