Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi məHƏMMƏd füzuli adına Əlyazmalar institutu
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
Azərbaycan Ģairləri Osmanlı təzkirələrində 276 edərim. Xəbər-i dilsuz-i irtihali vasıl olduğu gün bu mühərrir-i aciz də Ģu mücəm tarix-i fövtini yazmıĢ idi: لوسر محر عٌفش اروا دشاب لوتب لها قشعز ىزمر تفر 1306 (1889) Əhməd Rasim bir məqalədə diyor ki: «…Saraç hanı sahibi Hacı bəy, Ģair Rəmzi Babanın vəkil-i ümuru idi. Oda tutar, sildirir, süpürtür, Ģiltəsini attırır, dükanında yedirir, içirir, sızarsa baĢının altına yastıq qoydurur, çıraqlara gurultu etməmələrini tənbeh edər, para verir, xəstə olursa baktırır- dı. Bən gördüyüm zaman Rəmzi Baba xeyli müsin, hətta iyidən iyiyə çökmüĢ idi. Saraç xanında iç böyük saləsinin sol tərəfində baxçaya nazır köĢəsində sağdakı dəzgahın qarĢısında otururdu. Əcəm qiyafətinin bəzi fərsudə bəqayası ilə baĢı, sırtı puĢidə, göz- lər sönük, qalın və kırçıl uzun qaĢlarıyla örtülmüĢ, üz siyaha mail bir surətdə mühtəkin, dodaqlar bəllisiz, səs qısıq, pürüzlü, omuzlar çökük, önə məyyal, ağır-ağır yürürdü. Bir gün bir alay kürd hovar- dası yanındakı masada oturmuĢlar, avazları çıktığı qədər bağırı- yorlardı. Cəlal mərhumla yanına gittik. «Bu nə hal?» dedik. «Göz- lərini zorla açdı. Boğazını yırtarcasına səslənərək: Mən dirəm nükhət-i zülfün götürə bad-i səba, O gidər baĢıma min türlü bəlalar gətirir». d emiĢ idi. Baba, mütəvassitinin daha ziyadə Azərbaycan Ģivəsinə tutqun olanlardan olmaqla bərabər əksər nəĢaid-i həzliyat və müs- təhcənata müqarin idi. Kəndisinə kitabe-yi səng-i məzar olmaq üzərə intihab etdiyi «Əgərçi mücrimim, amma mühibb-i möv- layım» misraında isə büyük bir safiyyət görünüyor. «ġərabiyyə» ünvanlı bir qəsidəsi daha vardır ki mütəvassitindən əksərinin xoĢuna gidərdi. Saraç xanı meyhanəsinin bir kaç yerində mey və məhbub, pir-i mügan haqqında söyləmiĢ olduğu bir kaç beyt, Hacı bəyin qədirĢinaslığıyla çərçəvə-bənd olaraq müəlləq bulunurdu». Bürhanəddin-i Bəlxi Əfəndi, göndərdiyi vərəqədə diyor ki: Azərbaycan Ģairləri Osmanlı təzkirələrində 277 «…1290 tarixlərində bir gecə Türkistanlı Əbdülqaffar Ha- mi-yi Buxari (MaraĢda təkkəsində mədfundur. «Divan»ı vardır) və Rəmzi Baba-yi Ġrani və Əli Ruhi bəyin daxil olduqları bir məclis-i üdəba təĢkil eyləmiĢdik. Hər Ģair birər beyt söyləyəcək və böyləcə bir qəzəl yapılmıĢ olacaktı. Söylənilən beytləri Əli Ruhi təhrir etməkdə idi. O müĢairədə meydanı Rəmzi Baba alaraq bədihə- guluğunu isbat eylədi. Mümaileyhin nəzm etmiĢ olduğu qəzəldən xatirimdə qalanı Ģudur: Arifi rövze-yi rizvana ilətdi mey-i saf, Zahidi cənnət-i aladan iraq etdi qürur. «Rəmzi Baba fəqirül-hal, xanə-bərduĢ, əyyaĢ, qələndər-məĢ- rəb, nadirəgu bir Ģair idi». 1314 də Tehranda basılan «DaniĢməndan-i Azərbaycan» na- mındakı əsərdə dəniliyor ki: اباب ىزمر – لوبناتسا ردو هدوب زٌربت مهد زبس نرق ناٌب شوح نارونخس زا تسا هتشاد ؾقوت . ههادباب ار ىعابر نٌا ىنامثع دٌجم ناطلس روبع عقوم رد ىزور تسا هدرك اشنا . Ey padiĢahım, bir dur, dərviĢi fərahnak et, Mirat-i zamirindən jəng-i kədəri pak et. Bir həftə sənin xərcin, on yıl bana kafidir. On yıl bəni rahat qıl, bir həftə sən imsak et. هٌلا راشم ناطلس ﭙ اج و هلص ىو تاملك امتسا زا س ﺌ هتشدكو ه داد هلاوح هار اباب بولطم هز تسا . هنس ردو هدوب رصام ىه ۱۳۰۲ و ىلعلام ىزمر تاقلام وااب ىهوكش ىهوكش و ىحا و ىحمﭐ شناوبد ردو هدرك تاقلام و ااب ذﻤ تسا هتشناد روك . Baba, bir aĢçı dükkanında ciyər yemiĢ, parasını verməmiĢ. AĢçı hiddətlənib, acı sözlərlə ciyərini sızlatmıĢ. O sırada tanıdıqla- rından birinin gəldiyini görüncə Ģu qitəyi söyləmiĢ: Duzladı aĢçı dil ilə yürəyim yarəsini, Ciyərim parəsi gəl, ver ciyərin parəsini. Bən deməm aĢçıya bir Ģey, dilərim Mövladan, Bitbazarında məzad eyləyə ızqarəsini. Azərbaycan Ģairləri Osmanlı təzkirələrində 278 Qəzəl Zəmir-i güldə gülab-i rüxün nihan olalı, Yoruldu bülbül-i xoĢnamə tərcüman olalı. Nə sərvdir qəddin, ey sim-tən ki, bəsləməmiĢ, Bu itidalda Tuba cinan cinan olalı. Nə badə xahiĢ edər dil, nə Ģərbət-i gül-qənd, Ləbin müfərrix-i yaqutdı kut-i san olalı. QaĢın hamı gibi mehrab-i qible-yi dil ü can, Nə vəqt gördü Cədi, qütb-i asiman olalı. Xədəng-i qəmzənə amac olundu lövh-i zəmir, Yüzün qəmiylə nigara qəddim kaman olalı. Kənarım oldu siriĢkimlə qan-i ləl-i əqiq, Nəzərgahımdan o gənc-i nihan, nihan olalı. Piyalə dər ki, xarabatiyan-i badə-pərəst, Xarab-i cam-i mey olmuĢ mey-i mugan olalı. Nəva-yi çəng ü neyi etməzəm məcal-i səma, Sürur-i bəzm-i qəm ü nalə vü fəgan olalı. Diyar-i yari fəramuĢ eylədim Rəmzi, Ənis-i xatirim ol yar-i mehriban olalı. Müəllim Nacinin «Bəliğ-i Ģəhir əĢ-Ģeyx Rəmzi Baba Əfəndi həzrətlərinin məcmuəmizə ixdba buyurduqları mənzume-yi həki- manədir» ünvanıyla «Məcmue-yi Müəllim»in kitabına dərc etdiyi mənzumə: Bir zaman düĢmüĢ idim damına bintül-inəbin, Can nisar eylər idim namına bintül-inəbin. Taxt-i CəmĢid ilə ayine-yi Ġskəndəri bən, Almaz idim ivaz-ı camına bintül-inəbin. Puxtə saymaz idi mol rind-i xarabatiyi kim, Nəqd-i can verməz idi xamına bintül-inəbin. Öylə aldanmıĢ idim rənginə kim almaz idim, GülĢən-i külhan-i hamamına bintül-inəbin. Ol qədər mail idim məclis-i məstanına kim, Can verirdim qədəh aĢamına bintül-inəbin. Kəhrüba etsə ləb-i ləlimi ənduh-i xumar, Sürməzəm sağər-i gülfamına bintül-inəbin. Könlüm ayinəsini tutmaz idi jəng-i zalam, Uymasaydım əğər ibramına bintül-inəbin. Ömrümün gülĢənini eylədi tarac-i xəzan, Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|