Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi məHƏMMƏd füzuli adına Əlyazmalar institutu
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Saib Təbrizi
Azərbaycan Ģairləri Osmanlı təzkirələrində 283 müəddasınca hər ləhzə bülbül-i dil-i nalanları bir qönçe-yi gülzar-i hüsn ü anun əsir-i qəfəs-i təəllüqi və məhsur-i dam-i təqəyyüdi olub, Ģühud-i Ģahid-i həqiqəti məraya-yi qəvabil-i hüsn-i zühurdan müĢahidə və camal-i mütləqi məhbub-i mətlub-i sur-i müqəyyə- datı əhsənüt-təqvimdən müayinə buyururlardı. Nəzm شاقن هنتٌف تسل دوخ شقن رب شاب شوخ وت ناٌم نٌا رد تسٌن سك دوخ دٌنش دوخ و تقٌقح تفگ دٌد دوخ و دومن دوخ هك ىور نآ ز Məsnəvi-yi Ģərif دننك ابٌز و شوخ و بوخ ارك ره دننك انٌب هدٌد ىارب زا ىقشاع نك و نك قوشعم كرت ىا ىقٌاف و بوخ هك ىرب نامگ ىناشٌپ تسا ظوفحم حول راٌ راكشآ دٌامن شنٌنوك زار دوز وت ار ىٌادف راٌ وجب ور دوب وت راٌ ادخ ىدرك نٌنوچ نچ Və dəxi əĢar-i rindanə və güftar-i qələndəranələri əlan Ģira- zə-bənd-i tədvin və beynəl-əhl müsəlləm ü məĢhur olmaqla fəqət bu qəzəlləri xatime-yi mənqəbe-yi Ģərifləri qılındı. Qəzəl EĢq canım nuĢ idüb anlar ki, mədhuĢ oldılar, Can u dildən hu diyüb bir kərrə xamuĢ oldılar. Qıldılar əl-fəqrü fəxri nüktəsin anlar ki, guĢ, Atlasına bakmayub çərxün abapuĢ oldılar. Dün sürahi bəzm-i Cəm nəqlinə açduqda dəhan, Dinləyüb məclisdə bir-bir camlar guĢ oldılar. EĢq ilə can verdigiyçün anılıb aləmdə Qeys, Yoksa Ģah-i dəhr olanlar hep fəramuĢ oldılar. Azərbaycan Ģairləri Osmanlı təzkirələrində 284 Bade-yi eĢqün alanlar nəĢəsin Sənan-vəĢ, Tərk edüb səccadə vü təsbehi meynuĢ oldılar. Gərm olanlar atəĢ-i eĢq ilə Ruhi Ģəm-vəĢ, Tənlərün yakub bəla bəzmində xamuĢ oldılar. Azərbaycan Ģairləri Osmanlı təzkirələrində 285 Rüşdi Fatin təzkirəsində nəqĢbəndi Ģeyxlərindən ġeyx Ġsmayıl Sira- cəddinin oğlu olan RüĢdi təxəllüslü Ģirvanlı Ģair haqqında məlu- mat vardır. O, h.1245 / 1829-30-cu ildə Amasyada anadan olmuĢ- dur. Əsl adı Məhəmməddir. Bayəzid camesində vaiz olmuĢdur. Fatin Davud. Xatimətül-əşar. s. 137. ġirvanizadə Məhəmməd RüĢdi Əfəndi üləma-yi mütəbəh- hirindən və təbəqe-yi aliyye-yi nəqĢbəndi məĢayix-i güzinindən ġirvani ġeyx Ġsmayil Siracəddin Əfəndi mərhumun sülbündən mə- dine-yi Amasyada bin iki yüz qırq beĢ sali xilalində qədəmnihade- yi sahe-yi vücud olub. Pedəri mumaileyhdən təhsil-i ülum-i aliyyə və təkmil-i nəsx-i elmiyyə eyləmiĢ olduğu halda iki yüz altmıĢ yeddi sənəsi Dər-səadətə müvasilət və bir müddət Sultan Bayəzid- i Vəli əleyhür-rəhmət vəl-cəli həzrətləri came-yi Ģərifində nəĢr-i ülum-i aliyyə ilə imrar-i vəqt ü saət eylədikdən sonra məzkur Amasya qəzası müəccilat nəzarəti kənduyə bil-ihalə məhəl-i məz- kura əzimət eyləmiĢdir. Mumaileyhin fəzl ü irfanı müztəğni-yi tə- rif ü bəyandır. Qəzəl Görünən kəndi zatındır, bu sətri söylər ayinə, Bu yüzdən seyr-i vəch-i hüsn-i yarı gözlər ayinə. TamaĢa-yi rüx-i dildar içün divarə yaslanmıĢ, Anınçün ruz u Ģəb yorulmayub da bəklər ayinə. Camalın zövqünü bilməz, xəyal-i yarı heç görməz, Bakub da kəndüni seçməz, o mərdüm neylər ayinə? Azərbaycan Ģairləri Osmanlı təzkirələrində 286 Mücəlla eyləyən mirat-i qalın sərv-i hiddətlə, Görünər bir vəchlə mürĢidə bin aləmlər ayinə. Cənab-i mürĢid-i pakın qübar-i payini RüĢdi, Görəndə danma, bak, tutiya var eylər ayinə. Azərbaycan Ģairləri Osmanlı təzkirələrində 287 Saib Təbrizi Saib Təbrizi bəzi qaynaqlarda h.1010/1601, bəzilərində h. 1016/1607-ci ildə anadan olduğu qeyd olunmuĢdur. Atası Mirzə Əbdürrəhim Təbrizin tanınmıĢ tacirlərindən olmuĢdur. Saib hələ uĢaq olarkən ailəsi Səfəvi hökmdarı I Abbasın əmriylə Təbrizdən Ġsfahana köçürülmüĢdür. Saib təhsilini bu Ģəhərdə almıĢdır. Gənc- liyində həcc ziyarətinə getmiĢ, dönüĢdə Osmanlı dövlətinin bəzi Ģəhərlərini gəzərək Ġsfahana gəlmiĢdir. Osmanlı sarayı ilə əlaqəsi olduğu haqqında dedi-qodular yayıldığından h.1034/1625-ci ildə Hindistana getmiĢdir. Bu zaman Herat və Kabildə də olmuĢdur. Kabildə Nəvvab Zəfər xan kimi tanınan Mirzə Əhsənullahdan say- ğı görmüĢdür. Saibin atası oğlunu aparmaq üçün Əkbərabada gəl- miĢ və onunla birlikdə Ġsfahana qayıtmıĢdır. H.1050 /1640-cı ildə Təbrizə olduğunu Övliya Çələbinin «Səyahətnamə»sindən öyrəni- rik 358 . Saib ġərq poeziyasının bir çox janrlarında dəyərli əsərlər yazmıĢ, «hind səbki»nin ədəbi üsul kimi formalaĢıb inkiĢaf etmə- sində böyük xidmətlər göstərmiĢdir.yüz iyirmi min beytə yaxın ədəbi irsinin əsas hissəsi farsca yazılıb. Azərbaycan türkcəsində yazdığı Ģeirlərindən Ģairin Füzuli ədəbi ənənələrinin davamçısı olduğunu görürük 359 . Saib Təbrizinin həyat və yaradıcılığı müxtə- lif tədqiqatçılar tərəfindən öyrənilmiĢdir 360 . 358 Ъенэиз Садыкоьлу. Саиб-и Тебризи. ДИА. с. 541. 359 ХВЫЫ яср Азярбайъан лирикасы (Антолоэийа). Бакы: Нурлан, 2007. – с. 155. 360 Саиб Тябризи. Гязялляри. – Бакы: 1946; Саиб Тябризи. Сечилмиш ясярляри. Бакы: 1980; Араслы Щ. ХВЫЫ – ХВЫЫЫ яср Азярбайъан ядябиййаты тарихи. – Бакы: 1956; Мящяммяди М. Саиб Тябризи вя фарсдилли поезийада «щинд цслубу». – Бакы: 1994; Дириюз М. Саибин Тцркче шиирлери // Тцрк Кцлтцрц араштырмалары, 1977 – 1978, Йыл ХВЫ / 1-2, с. 277 – 301; Картал А. Саиб-и Тебризи ве Тцркче шиирлери // Тцрк Кцлтцр Инъелемелери Дерэиси, 2002, Сайы 7, с. 209-238 вя с. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|