Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi məHƏMMƏd füzuli adına Əlyazmalar institutu
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Fatin Davud. Xatimətül-əşar. s. 175.
- Səbati
- Mahmud Kamal «Türk şairləri». s. 2135.
Azərbaycan Ģairləri Osmanlı təzkirələrində 292 Sayi Əfəndi XIX əsr Ģairlərindən olan Sayi Əfəndi (h.1218/1803-?) Fatin təzkirəsində xatırlanmıĢdır. Sayi Təbrizdə anadan olmuĢdur. Ġstan- bula gəlmiĢdir. Gözəl sənətlərə aĢina, oymaçılıqda usta idi. Bir müddət Məhəmməd Əli PaĢanın istəyi ilə Misirə getmiĢdir. «Mətbəə-yi Amirə»də ikinci müdür vəzifəsində çalıĢmıĢdır. Fatin Davud. Xatimətül-əşar. s. 175. Sayi Əfəndi hüdud-i Ġraniyyədə məkan-i Ģəhr-i Təbrizdə bin iki yüz on səkkiz sali xilalində qədəmnihade-yi sahe-yi vücud olub. Iki yüz kırk sənəsi Ģəhr-i məzkurdan müfariqətlə ələl- təriqüs-səyahət məmalik-i Osmaniyyə daxilində Ģəhr-i Bayəziddə bil-müvasilə necə qəribüd-diyar olduğu halda əqvat-i yumiyyəsi- nin zühurunu tərəqqüb və intizar ilə imrar-i leyl-ü nəhar eyləmək- də ikən ülfətgir olduğu əhalidən birisi möhrini izae eyləyüb, o ara- lıq möhr-i məzkurə ehtiyac-i mis eyləmiĢ olduğuna və Ģəhr-i məz- kurda möhr həkk edəcək kimsənə bulunmadığına binaən mərqum Ģu hala mütəkəddər və mumaileyh əmr-i təəyyüĢi mütəfikkir ol- duqları halda əsna-yi ülfətdə bir-birlərinə ruzigar-i zurkarın Ģika- yətinə mübaĢirətlə mərqum vüqu-yi hal ba təəssüf hekayət etməklə cəmi sənaye və bədayedə bi-misl ü həmta məsəllü fənn-i həkkə dəxi aĢina olduğunu mumaileyhə bil-ima tələqqi mafat eyləmək üzərə ixtirakərdəsi olan sənət-i cifr ilə kəndüsinə bir qitə mehr həkk eyləməsini təəhhüd eyləyüb, ertəsi günü bir ədəd möhr-i bi- bəha həkk və mərquma təslim və əta eylədiyində mərqumun lütf ü ikram olaraq halınca kəndüsinə ikram qeydində bulunduqdan son- ra bulunduğı məclis ü məhafildə mumaileyh haqqında mədh ü si- tayiĢə dəhəngüĢa olmaqda bulunması mumaileyhin fənn-i həkk və məarif-i sairədə olan məlumatının kamal-i Ģüyuyi müstəlzəm ol- Azərbaycan Ģairləri Osmanlı təzkirələrində 293 mıĢ olmasıyla sənət-i məzkurı kəndüyə mədar-i təəyyüĢ eyləyərək, bir müddət Ģəhr-i məzkurda iqamət etdikdən sonra Dər-Səadətə bil-müvasilə, yenə sənət-i məzkur ilə idarə olınmaqda ikən iki yüz əlli bir sənəsi Misir valisi əsbəq Məhəmməd Əli paĢa mərhumun iĢaratı üzərinə canib-i Misirə ezam olınub, kəndüsinin rəsm-i xət- də Ġmad-i sani və rəssamlıqda isə misal-i Behzad u Mani olması cəhətilə Misir darüt-təbbaəsinə məmuriyyəti bil-icra bir vəqt mü- rurında əyalət-i mərqumədə vaqe Hanke nam məhəldə olan məktə- bin Ģagirdanın məvad-i imtahaniyyələri dəxi əlave-yi məmuriyyəti qılınaraq, ol vəchlə on dört sənə müddət Qahire-yi məzburədə gü- zarənde-yi vəqt ü saət olmıĢ isə də, Yetər bu Qahirənün qəhri, əzm-i Rum edəlüm misrasının məalınca iki yüz altmıĢ beĢ tarixlərində ki, vali-yi müĢarünileyhin irtihalı əqəbində təkrar Dər-Səadətə bil-vüsul, təb- xanəcə olan məlumatı iqtifasınca dört-beĢ sənə miqdarı nazir-i sa- ni müĢabəsində təqvimxane-yi amirə ümurında müəzzizən bil-is- tixdam, müəxxərən təbdil-i nəzarət münasibətilə تخﺎع ﻮﻧ ﻰتسﺎﻤﻋ ذﻣآ ﻪﻛ شﻫ ﻱد ﻪﺑ ﻝضﻨﻣ ﻭ تفس گ ﻯس پ تخﺍدس beyt-i lətifi məalı üzərə o həngamda mumaileyhin dəxi bulındığı xidmətdən müfariqət bulmağın, kəndi tərəfindən idarə etmək Ģər- tilə Əhmədiyyə meydanında müxtəsərcə bir bab təbxanə güĢad ey- ləyüb, bir müddət kətb ü dəvavin təb ü təmsil ilə vərəq kərdən-i səhayif-i sübh ü məsa oldıqdan sonra be-təkrar Qahire-yi məzbu- rəyə əzimət eyləmiĢdir. Hər fəndə yəd-i tulası və bundan baĢqa, elm-i xətdə olan məharəti sairə müqəyyəs olmadığı mumaileyhin ixtira etmiĢ oldığı hüruf basması ilə təb olınmıĢ olan kitablardan hərf-aĢnayan-i əsrin məlumlarıdır. ġöylə ki, xətt-i təliq qəvaidi icabınca hüruf təğyir və təzaid etdikcə kələmatın əvail ü əvaxiri təali vü təvati etməklə məhəll ü misl-i səbüki təxəllüf eyləcəgin- dən dur vəchlə təb ü təmsilinə yol bulmaq pek çok elm-i həndəsə Azərbaycan Ģairləri Osmanlı təzkirələrində 294 bilməgə və dəqiq əfkara mütəvəqqüf olacağından mumaileyhin bir minval mühərrir-i tərtib-i hürufda dər-kar olan məharət ü himməti bir vəqtdə inkar olınamayacağı bədihi və aĢkardır. Kəndüsi məca- zamiz sözlərin təhririnə rəğbət etməkdən nət-i Ģərif-i cənab-i nəbə- viyi Ģamil müqədəma silk-i sütura keĢidə eyləmiĢ oldığı qəside-yi güzidəsinin iĢbu təzkire-yi acizanəmizə səbt ü təhririni ilhah etmiĢ oldığından qəside-yi məzkurənin təhriri ilə iktifa olındı. Qəzəl Azərbaycan Ģairləri Osmanlı təzkirələrində 295 Səbati Əsil adı Hafiz Məhəmməd Səbatəddin Əfəndi olan Səbati 1846-cı ildə Azərbaycanın QutqaĢen (Qəbələ) bölgəsində anadan olmuĢdur. 1850-ci ildə onun ailəsi Türkiyənin Qars Ģəhərinə köç- müĢdür. 1867-ci ildən etibarən Amasyada məskunlaĢan Ģair orada Nigaridən, Seyyid Mir Həsənül-Hüseyndən və Ġsa Ruhidən dərs almıĢ, türbədar vəzifəsində çalıĢmıĢdır. 1905-ci ildə vəfat etmiĢdir. Onun Ģeir divanı 1891-ci ildə Ġstanbulda çap olunmuĢdur. Mahmud Kamal «Türk şairləri». s. 2135. Hafiz Məhəmməd Səbatəddin Əfəndi, Dağıstanda ġəki mü- zafatından QutqaĢini qaryəsi əhalisindən və ərbab-i elmdən Əb- dülkərim namında bir zatın oğludur 361 . 1846/1262 yılında doğdu. 1850/1266-da Qarsa hicrət etdilər. Orada babası və anası və- fat eylədiyindən Ərzuruma getdi. Ərəbi və farsi okudu. Quran-i Kərimi hifz etdi. 1867/1284-də Amasyaya nəql-i məkan eylədi. ġeyx Mir Həmzə Nigaridən təkrar Əmsiləyə baĢlayaraq, Təsəvvürat və Təs- diqata qədər oxudu. ġeyx, oğlu Siracəddinin vəfatı üzərinə dərsi kəsdiyindən – Ģərəf-i söhbət və təvəccühi ilə mübahi olduğum – əazım-i üləma və hükəmadan Seyyid Mir Həsənül-Hüseynin dərsi- nə davam edərək icazətnamə aldı. Amasyada mədfun məĢayix-i NəqĢibəndiyyə-Xalidiyyənin əkabirindən Mövlana Ġsmayıl ġirvani həzrətlərinin damadı Ġsa Ru- hidən Əfəndi təfsir və hədis və üsul tədərrüs eylədi. Otuz yeddi sə- nə həzrət-i Ģeyxin türbədarlığında və türbənin imamətində bulun- du. 361 Шякини вя Гутгашени (Гябяляни) Даьыстана аид едян мцяллиф сящвя йол верир. Бу яразиляр Даьыстана дейил, Азярбайъана мяхсусдурлар. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|