Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi nizami adına ƏDƏBİyyat institutu
Yüklə 436,97 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tədqiqatın obyekti və predmeti.
- Tədqiqatın məqsəd və vəzifələri
7 hazırlamışdır. Həmin bu təzkirənin mətni AMEA Əlyazmalar İnstitutunun arxində mühafizə olunur. Ədəbiyyatşünas alimin yuxarıda adını çəkdiyimiz əsərdən əlavə Mirzə İsa Xəyali Ziyainin “Təzkireyi-Ziyayi” əsərinə həsr etdiyi tədqiqatlari da mövcuddur. Belə ki, məhz N.Qarayev Ziyainin həyat və yaradıcılığını əlyazmalar əsasında tədqiq etmişdir. Bundan əlavə alim tədqiqata cəlb etdiyi hər iki təzkirəni müqayisə etmiş, bu barədə geniş məqalə də dərc etdirmişdir. F.ü.f.d. Məntiqə Muradova Sadiq bəy Əfşarın həyat və yaradıcılığını tədqiq etmiş, bu mövzuda monoqrafiyası da 1 işıq üzü görmüşdür. Belə ki, o, S.Əfşarın “Məcmüəl-xəvas” təzkirəsi və “Qanunüs-süvər” adlı pedoqoji təlimatlar kitablarını təhlil etmişdir. Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığında təzkirələrin öyrənilməsi sahəsində f.ü.f.d. Mehri Məmmədovanın da əməyi danılmazdır. Alimin “Lütfəli bəy Azər və Azərbaycan ədəbiyyatı” 2 adlı monoqrafiyasında “Atəşgədə” təzkirəsinin yazılma tarixi, strukturu, məzmunu və məqsədi tədqiq olunmuşdur. F.ü.f.d. Aybəniz Rəhimova da bu sahədə Qulam Məmmədli təzkirəsini tədqiqata cəlb etmiş, əsəri transfoneletirasiya edərək nəşr etdirmişdir. 3
Azərbaycan ədəbiyyatı” 4 əsərində Azərbaycan dilində ilk təzkirə yazan Əhdi Bağdadinin “Gülşəni-şüəra” təzkirəsindən bəhs edilmişdir. Bundan əlavə həmin təzkirədən bəhs edən C.Musayevin “İraqda yaranmış Azərbaycan təzkirəsinin əlyazması” 5 adlı məqaləsində qiymətli məlumatlar öz əksini tapmışdır. Bu əsər barəsində Vəcihə Feyzullayevanın “Əhdi Bağdadi və onun “Gülşənüş-şüəra” təzkirəsi” 6 məqaləsi də təzkirənin öyrənilməsi sahəsində dəyərli yerlərdən birini tutur. Təzkirələri tədqiq edib onların tarixini araşdıran alimlərdən biri də f.ü.f.d. Aytən Hacıyevadır. Nəvvabın ədəbi-bədii irsini öyrənmiş, onun ədəbiyyatşünaslıq sahəsindəki fəaliyyətini araşdırmışdır. 7
1 Muradova M. Sadiq bəy Sadiqinin həyat və yaradıcılığı, Bakı, 1999. s.139 2 Məmmədova M. Lütfəli bəy Azər və Azərbaycan ədəbiyyatı, Bakı, 2001, s.139 3 Rəhimova A. Qulam Məmmədli təzkirəsi, Bakı, Elm və Təhsil,2012, s.681 4 Musayeva A. Musayev C. Bağdadda yaranan Azərbaycan ədəbiyyatı, Bakı, Azərnəşr, 1997, s.83 5 Musayev C. İraqda yaranmış Azərbaycan təzkirəsinin əlyazması, Maarifçi, 24 sentyabr, 1997 6 Feyzullayeva V. Əhdi Bağdadi və onun “Gülşəni-şüəra” təzkirəsi, Ədəbiyyat məcmuəsi,2000, s.198-205 7 Hacıyev A.Nəvvab ədəbi-bədii irsi, Bakı, Nurlan, 2004, s.211 8 F.ü.f.d. Konül Nəhmətova Azərbaycan təzkirəçilik ənənəsinin inkişaf mərhələlərini araşdırmış, M.Tərbiyətin “Danişməndani-Azərbaycan” təzkirəsini bu ənənənin davamı kimi tədqiq edərək onun ədəbiyyat tariximizdəki yerini və əhəmiyyətini müəyyənləşdirmişdir. K.Nəhmətova “Məhəmmədəli Tərbiyətin “Danişməndani-Azərbaycan” əsəri” 1 adlı monoqrafiyasında bir çox qaranlıq məqamlara aydınlıq gətirmişdir. Son dövrlərdə təzkirələr tədqiqat obyektinə çevrilməklə yanaşı, həm də bu mövzuda olan əsərlərin dərindən araşdırılmasına rəvac vermişdir. Belə ki, f.ü.f.d. Vüsalə Musalı tərəfindən bir sıra tədqiqat əsərləri yazılmışdır. Onun “Azərbaycan təzkirəçilik tarixi” 2 adlı monoqrafiyasında Azərbaycan təzkirələrinin təsnifatı aparılmış, təzkirələrin dili, strukturu, əhatə etdiyi coğrafiya və zaman baxımından öyrənilmişdir. Ə.Dövlətabadinin “Süxənvərani-Azərbaycan” təzkirəsi 1998-ci ildə təkrar nəşr olunmuşdur. Əsər ilk dəfədir ki, tədqiqata cəlb olunub. Tədqiqatın obyekti və predmeti. Tədqiqatın əsas obyekti Əziz Dövlətabadinin “Süxənvərani-Azərbaycan” təzkirəsidir, predmeti isə “Süxənvərani-Azərbaycan” və “Sərayəndeqani-şeri-farsi dər Qəfğaz” adlı digər təzkirəsi üzrə Azərbaycan ədəbiyyatının yeni elmi mənzərəsini verməkdir.
“Süxənvərani-Azərbaycan” təzkirəsini Azərbaycan ədəbiyyatının tarixi kontekstində araşdırmaq və əsərin ədəbi mühitdə oynadığı rolu müəyyənləşdirməkdən ibarətdir. Sənətkarlar haqqında digər mənbələrdəki məlumatları müqayisəli şəkildə monoqrafik üsulla tədqiq etmək də qarşıya qoyulan məqsədlərdən biridir. Bütün bunlara nail olmaq üçün aşağıdakı vəzifələrin yerinə yetirilməsi nəzərdə tutulmuşdur: -Təzkirələrin yaranması və onların inkişaf tarixinə qısa nəzər salmaq; -Müasir təzkirələrin quruluşuna, səciyyəvi xüsusiyyətlərinə, XX əsr təzkirələrinin oxşar və fərqli cəhətlərinə, Azərbaycan təzkirəçiliyinin keçdiyi inkişaf yoluna nəzər salmaq; -“Süxənvərani-Azərbaycan” təzkirəsinin tərtib prinsiplərini, struktur və məzmun xüsusiyyətlərini, XX əsr təzkirələri arasında tutduğu yeri, orta əsr təzkirəçilik ənənələri ilə ortaq xüsusiyyətlərini müəyyənləşdirmək; -Ə.Dövlətabadinin “Qafqazda yaşayan farsdilli şairlər” təzkirəsinin XX əsr təzkirələri arasındakı yerini müəyyənləşdirmək;
1 Nəhmətova K. Məhəmmədəli Tərbiyətin “Danişməndani-Azərbaycan” əsəri, Bakı, Elm və Təhsil, 2012, s.129 2 Musalı V. Azərbaycan Təzkirəçilik tarixi, Bakı, Elm və Təhsil, 2012, s.377 Yüklə 436,97 Kb. Dostları ilə paylaş:
|