Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasinin akademiK Ə. HÜseynov adma

O Layihələrin işlənməsində istifadə olunan metodlar struktur dekompozisiya metodlan kompozisiya struktur modellərinin qurulması metodlan

struktur model esasmda məsələ həlli metodlan layihələrin yerinə yetirilməsi prosesinin modelləşdirilməsi metodlan

ierarxiya struktur modelinin qurulma metodlan imitasiya metodlan

təqvim planlaşdırma metodlan: vaxt, büdcə, ehtiyat və

xərc

ehtimal, risk və büdcənin təhlili metodlan keyfiyyətin idərə edilməsi metodlan riskin idarə edilməsi metodlan layihənin işlənməsi dövründə onun təhlil edilməsi metodlan

• Layihənin realizəetmə dövründə istifadə olunan metodlar

  • 
    işlərin, vaxtın, ehtiyatların, büdcənin operativ plan- laşdınlması metodlan
    
  • 
    layihənin monitorinqi: uçot, nəzarət, işlərin gedişa- tınm təhlili və dinamikası
    
  • 
    layihənin inkişafımn proqnozlaşdu-ılma və tənzimləmə qrafıkləri
    
    • 
      xərclərə nəzarət metodları
      
    • 
      ehtiyatlann idarə edilməsi metodlan
      
    • 
      dəyişikliklərin idarə edilməsi metodları
      
    • 
      layihənin realizəetmə mərhələsində onun təhlil edilməsi metodlan
      

• Layihənin tamamlanma dövründə istifadə olunan metodlar

  • 
    layihənin səmərəliyinin təhlili metodlan
    
  • 
    layidəki işlərin icra qrafiki
    
  • 
    layihədə nəzərdə tutulmuş və yerinə yetirilmiş işlər üzrə təhlillər
    

6. 
   LAYİHƏNİN ƏSAS XARAKTERİSTİKASI
   

/

Layihənin uğurla başa çatması bir sıra parametrlərlə xa-

ikterizə olunur. Bu parametrləi^ənlnuhum yer tutan layİKə- in nəticəsində əldə olunan texniki-iqtisadi və digər göstərici- ərin xarakteristikasıdır, o cümlədən:

• 
  işin həcmi üzrə göstəricilər;
  
• 
  işlərin icra vaxtlan üzrə göstəricilər;
  
• 
  qiymət, xərc, maya dəyəri, gəlir üzrə göstəricilər;
  
• 
  keyfiyyət üzrə göstəricilər;
  

® risk və etibarlıq məsələləri üzrə göstəricilər;

• 
  layihənin həyat qabiliyyəti üzrə göstəricilər;
  
• 
  rəqabət qabiliyyəti üzrə göstəricilər;
  
• 
  ictimai və sosial keyfiyyətlər üzrə göstəricilər.
  

Layihənin tam həyat dövrünü təhlil edərkən aşağıdakı i Nİ iqamətlər qiymətləndirilməlidir:

1. 
   Layihənin texniki baxımından əsaslandınlması. Bu prosesdə alternativ variantlar təhlil edilir və seçilir. Buna layihənin texniki qiymətləndirməsi deyilir.
   
2. 
   Layihənin məhsuluna olan tələbat və onun perspektivliyi qiymətləndirilir. Buna layihənin komersiya baxımından qiymətləndirilməsi deyilir.
   
3. 
   Layihənin maliyyə baxımmdan həyat qabiliyyəti yoxlanılır. Layihənin realizə edilməsinə xərclənən vəsaitin ödənilməsi, gəliri, maliyyə riski və s. digər maliyyə göstəriciləri qiymətləndirilməlidir. Bu prosesə layihənin maliyyə işlərinin qiymətləndirilməsi deyilir.
   
4. 
   Layihənin ətraf mühitə vurduğu ziyan müəyyənləşdirilir. Ekoloji baxımdan səmərəlik dərəcəsi araşdırılır. Bu ekoloji qiymətləndirilmə adlanır.
   
5. 
   Layihənin yerinə yetirilməsi və idarə edilməsinə cavabdeh təşkilatın hazırlıq səviyyəsi qiymətləndirilir. Bu layihənin təşkilati baxımdan qiymətləndirilməsi adlanu*.
   
6. 
   Layihənin yerli şəraitə uyğun olması, iştirakçıların və maraqlı tərəflərin adət və ənənələrinin nəzərə alınması və ona uyğun olması, yerli əhaliyə qarşı mənfi emosiyalar araşdınlır və qiymətləndirilir. Buna layihənin sosial qiymətləndirilməsi deyilir.
   
7. 
   Layihə iqtisadi nöqteyi-nəzərdən əsaslanmalı, iqtisadi göstəriciləri və səmərəliyi qiymətləndirilməlidir. Bu hissəyə layihənin iqtisadi qiymətlndirilməsi deiylir.
   

Bu qiymətlərin hər biri ayrı-aynlıqda layihəyə mənfi və müsbət təsir göstərə bilər. Layihələrin idarə edilməsi üzrə mütəxəssisin (Project Manager) üzərinə bu parametrlərin düzgün idarə edilməsi vəzifəsi düşür. Layihə meneceri bu faktorlara görə layihəni qiymətləndirməyi bacarmalı, onlann müsbət tərəflərini gücləndirməli və ya neytrallaşdırmalı, ən son anda mənfi faktorlann gücünü azaltmalıdır.

GİRİŞ