Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasinin akademiK Ə. HÜseynov adma

LAYİHƏNİN İDARƏ EDİLMƏSİNDƏ MÜASİR YANAŞMALAR

1. 
   Sistemli yanaşmalar
   

Layihənin idarə edilməsi digər predmet və ixtisaslarla SIX təmasda olduğu üçün çoxpredmetli ixtisas sayılır. Layihənin idarə edilməsi müəssisənin daxilində həyata keçirilən dəyişikliklərlə bağlı olduğu üçün fərqin nədən ibarət olmasım və idarəetmə fəaliyyəti üzrə müxtəlif sferalar arasında ümumi cəhətləri müəyyənləşdirmək lazımdır:

• 
  ümumi idarəetmə (stasionar proseslərin, məsələn firmadaxili proseslərin idarə edilməsi);
  
• 
  texnoloji proseslərin idarə edilməsi (texniki idarəetmə, istehsalın idarə edilməsi və s.);
  
• 
  layihənin idarə edilməsi (qeyri-stasionar dinamik proseslərin və dəyişikliklərin idarə edilməsi);
  
• 
  köməkçi və yardımçı predmet və funksiyalann idarə edilməsi.
  

Artıq əmin olduğumuz kimi, bu gün biliklərin, funksiyaların, prosedurlann və digər hallann tərkibini dəqiq şəkildə müəyyənləşdirən vahid layihə idarəçiliyi konsepsiyası mövcud deyildir. Bununla bağlı olaraq, çoxlu müxtəlif fikirlər mövcuddur. Lakin burada prinsipial olaraq bir çox ümumi cəhətlər vardır ki, bu da idarəetmənin əsasını təşkil edən layihələrin idarə edilməsinin fəlsəfə və metodologiyasmı dəqiq şəkildə müəyyənləşdirməyə imkan yaradır. Ancaq başa düşmək lazımdır ki, layihələrin idarə edilməsi müəyyən mənada gənc predmetdir, o hələ tam şəkildə formalaşma prosesindən keçməmişdir. Layihələrin idarə edilməsi gündən-günə artan, dərinləşən və inkişaf edən canlı biliklər məcmusudur.

Layihələrin idarə edilməsi konsepsiyasım aşağıdakı müxtəlif aspektlər üzrə nəzərdən keçirmək olar:

• 
  funksional aspekt (idarəetmənin fiınksiyalan üzrə);
  
• 
  dinamik aspekt (layihənin canlı inkişaf mərhələləri
  

baxımından);

• 
  layihənin növü və onun predmet sahələri üzrə.
  

Birinci yanaşma üsulu kifayət qədər universal olduğuna görə layihələrin idarə edilməsinin ümumi funksiyalarmı seçməyə imkan yaradır.

İkinci yanaşma üsulu layihənin həyata keçirilməsinin hər bir aynca mərhələsində bu funksiyalann konkret məzmununu müəyyənləşdirir.

Üçüncü yanaşma metodu müxtəlif tipli və növlü layihələrin idarə edilməsinin xüsusiyyətlərini aşkara çıxarmağa və bu əsasda layihələrin idarə edilməsinin müxtəlif növlərini, məsələn texniki, təşkilati və sosial-iqtisadi növlərini və sahələrini aşkarlamağa imkan verir. İndi artıq aydmdır ki, bu sferaların hər birində müxtəlif yanaşma üsulu və metodlann tətbiq edilməsi tələb olunur.

2.