Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasinin akademiK Ə. HÜseynov adma Kİbernetika institutu
Yüklə 2,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Model Nəticə 1 Qayğı Müvəqqətidir və problemləri həll etmir 2 Zəiflətmə
- Problemin həlli
- Aşağı Yüksək Qayğı Məğlubiyyət - Qayğı Yüksək Aşağı Kompromiss
a) tərəflərdən birini müdafiə etmək üçün müdaxilə dərə cəsi; b) işəgötürənlə həmkarlar arasmda nüfuz balansını dəyişdirən qanunvericiliyin tətbiqi; c) qarşılıqlı münasibətlərdə gərginliyin azaldılması mexanizmi; d) məşğulluq siyasətinin bütün ölkə, yaxud hər hansı bir rayon miqyasında hakimiyyət balansına təsir göstərməsi. Bütün bu faktorlar mürəkkəb qarşılıqlı təsirə malikdir və işçilər, həmkarlar və işçilərin birlikləri arasındakı münasibətlərə təsir göstərir. 5.5. MÜNAQİŞƏLƏRİN İDARƏ EDİLMƏSİ MODELLƏRİ Münaqişələrin idarə edilməsinin əsas beş modelini qısa şəkildə xarakterizə edək. Bunlar aşağıdakılardır: - zəiflətmə; - qayğı; - kompromiss; - gücləndirmə; - problemlərin həlli; Hər bir model müəyyən şərtlər daxilində və müəyyən nəticəni əldə etmək üçün tətbiq edilsə də, ən səmərəli model roblemlərin helli»dir. Qayğı və zəiflətmə yalnız vaxtı uzatmaq Apanlan tədqiqatlar layihədə müxtəlif münaqişə modellərindən istifadənin səmərəliliyi haqqında bizim anlayışlanmı- / I genişləndirmişdir. Temheyn və Vayimon qeyd etmişlər ki, <(gücləndirmə və qayğı layihə meneceri ilə işçi heyəti arasında meydana gələn münaqişələrin artmasına daha da stimul verir. lİu, o deməkdir ki, layihə meneceri münaqişənin həll üsulu kimi gücləndirmə və qayğını nə qədər çox tətbiq etsə, münaqişə bir o qədər çox meydana gələr». Konfrontasiya (problemin həlli), kompromiss və zəiflətmə münaqişənin artmasma mənfi cəhət- don təsir göstərir, bu da o deməkdir ki, bu modellərə arxalanan Inyihe meneceri daha az dərəcədə münaqişə ilə rastlaşır. Temheyn və Vayimon bu modelləri səmərəlilik dərəcəsinə görə aşağıdakı şəkildə qruplaşdırmışlar: 1. Problemin həlli; 2. Gücləndirmə; 3. Kompromis; 4. Zəiflətmə; 5. Qayğı. Münaqişələrin idarə edilməsinin beş modeli Model Nəticə 1 Qayğı Müvəqqətidir və problemləri həll etmir 2 Zəiflətmə 3 Kompromis Problemin həllinə təminat verir 4 Gücləndirmə 5 Problemin həlli Layihə meneceri bu beş modellərdən müvafiqini seçməlidir. Layihə menecerləri ilə müdirlər arasında meydana gələn münaqişələri azaltmağm en səmərəli metodu sərbəst ideya mübadiləsinə və yaxşı davramşa təminat yaradan kompromis 195 modelidir. Layihə meneceri bu metodu layihə üzrə formal danışıqlarda və layihə iştirakçılan ilə qeyri-rəsmi danışıqlarda səmərəli şəkildə tətbiq edə bilər. Layihə menecerləri ilə funksional bölmələr arasındakı münaqişələr nəzərdən keçirilərkən sonuncu üç model çox böyük əhəmiyyət daşıyır. Temheyn və Vayimon münaqişənin mənfi nəticələrini artırdığı üçün gücləndirməni zərərli metod kimi müəyyənləşdirmişlər. Qayğı münaqişəni azaltsa da, problemi həll etmir. Konfi*ontasiya (problemin həlli) münaqişənin təsir sahəsini böyütsə də, bu halda onun dərinləşməsinin qarşısını alır. Temheyn və Vayimon izah etmişlər ki, «konfrontasiya rəhbərlərlə yaranan münaqişələri həll etməyin yaxşı üsulu olsa da, kompromis funksional bölmələrlə yaranan fikir ayn- lıqlannı nizama salmaqda daha faydalıdır». Münaqişələrin idarə edilməsi üzrə apanlan tədqiqat işlərinin nəticələrini nəzərdən keçirək [3]: idarəetmə üsulu Nəticə Şəxsi maraqlar Münasi bətlər Gücəndirmə Qələbə - Məğlubiyyət Yüksək Aşağı Zəiflətmə Güzəşt - Məğlubiyyət Aşağı Yüksək Qayğı Məğlubiyyət - Qayğı Yüksək Aşağı Kompromiss Kompromis Orta Orta Problemlərin həlli İnteqrasiya Yüksək Yüksək 196 Bu tədqiqatdan aydın olur ki, münaqişələrin həlli üçün yalnız bir metod mövcud deyildir. Yaranan vəziyyətdən asılı olaraq, layihə menecerinə münaqişələrin idarə edilməsinin müxtəlif metodlarmdan istifadə edilməsi imkanına malik olmalidır. Zəiflətmə metodu hadisənin inkişafını ləngidir, buna görə də o, lazım olduğu təqdirdə tətbiq edilir. Qayğı metodu üzun müddətli strateğiya ola bilməz. Kompromis metodu isə layihə meneceri nəyəsə güzəşt getdiyi halda aparılan danışıqlarda tətbiq edilir. Gücləndirmə metodu tərəflərin biri qalib gəlib, digəri isə məğlub olduqda tətbiq edilir. Bu metoddan layihənin daxilində, layihə menecerinin səlahiyyətləri kifayət qədər yüksək olduqda istifadə edilir. Tariflərin xeyli dərəcədə yüksək olduğu və əlavə alternativin olmalığı şəraitdə gücləndirmə metodu tətbiq edilir. Problemin həlli bütün modelləri özündə birləşdirə bilər və kifayət qədər vaxtın olduğu, habelə münaqişəyə girən tərəflər arasında etibann hökm sürdüyü şəraitdə ən yaxşı metod kimi tətbiq edilməlidir. Bu metodlardan istifadə etmək üçün layihə menecerinin əlində müvafiq hakimiyyət olmalıdır. Əlbəttə, layihə iştirakçılan qeyri-normal hallan aradan götürərkən müəyyən təsirə məruz qalarsa, layihə meneceri münaqişənin həllindən narahat olmaya bilər. Bu vəzifəni yerinə yetirmək üçün rəhbərliyin müvafiq məqsədlərə, bütövlükdə layihəyə münasibətə və onun iştirakçılanna qiymət verməsi tələb olunur. Layihə komandasmın iştirakçılannın təhsil səviyyəsi müxtəlif olduğu üçün layihə menecerindən adi funksional təşkilatçıdan fərqli olaraq rəhbər kimi fəal olmaq tələb edilir. Layihə meneceri layihədən irəli gələn məqsədlərin yerinə yetirilməsinə görə məsuliyyət daşıyır. 197 Yüklə 2,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|