Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasinin akademiK Ə. HÜseynov adma Kİbernetika institutu

PMİ-nin əsas nəşrləri aşağıdakılardır: 
•
 
Project  Management  Journal  (PMİ)  -  layihələrin  idarə 
edilməsi üzrə PMİ jurnalı ildə 4 dəfə nəşr edilir, burada 
layihələrin idarə edilməsi üzrə əldə edilən elmi və təcrübi 
uğurlar işıqlandmlır, bu sahədə inkişaf problemləri üzrə 
geniş müzakirələr keçirilir. 
•
 
PM  NETWORK  -  peşəkar PMİ jurnalı, ildə 8 dəfə nəşr 
edilir. Bu jurnal PMİ-nin və onun şöbələrinin fəaliyyətini, 
layihələrin  idarə  edilməsi  üzrə  əldə  etdiyi  uğur  və 
təcrübəni işıqlandırır. 
PMİ-nin kadr siyasəti: 
•
 
Layihələrin idarə edilməsi üzrə ali və orta ixtisas təhsili 
üzrə proqramlann, o cümlədən ixtisasartırma kurslan üzrə 
proqramlann hazırlanması və təsdiqində iştirak edir; 
•
 
Layihələrin  idarə  edilməsi  üzrə  ümumi  bilikləri  işləyib 
hazırlayır  və  inkişaf  etdirir,  yəni  layihələrin  idarə 
edilməsinin  hədlərini,  onun  bilüdər  bazasını  və  əsas 
flınksiyalannı müəyyənləşdirir; 
•
 
Sertifikatlaşmanın  standartlanm,  şərt  və  qaydalannı 
hazırlayır,  layihələri  idarə  etmək  hüququ  əsasmda 
sertifikat verməklə imtahanlar keçirir. 
PMİ  hər  il  3-4  günlük  ümumi  seminar  və  ya  simpoziumlar 
keçirir. Simpoziumun proqramma adətən  aşağıdakılar daxil edilir: 
xaricdən gələn qonaqlann hesabatlan, bölmələrin iclas- lan, ümumi 
müzakirə, ixtisaslaşmış işçi qruplan, məhsullann sərgisi, layihələrin 
idarə edilməsi üzrə uğur və xidmətlər. Simpoziumlann əsərləri çap 
edilir.  Simpoziumlarda  bütün  dünyadan  1000  qədər  mütəxəssis 
iştirak edir. 
143 

---

3.7.
 
LAYİHƏLƏRİN İDARƏ EDİLMƏSİ 
TƏRƏQQİSİNİN TƏHLİLİ 
 
Sovet 
təşkilati-iqtisadi 
mühitinin 
xüsusiyyətlərini, 
idarəetmənin və iqtisadiyyatm inkişaf səviyyəsini nəzərdən keçirsək 
layihələrin  idarə  edilməsinin  inkişaf  mərhələlərini  təhlil  etmiş 
olanq. Şübhəsiz ki, biz həmin mühitin xüsusiyətlərini təfərrüatı ilə 
təhlil  etmək  imkanlarma  malik  olmasaq  da,  bu  hadisənin  ən 
əlamətdar tərəfləri üzərində dayanmaq istərdik. Sovet iqtisadiyyatı 
ən yüksək səviyyədə şaquli struktura malik olan inzibati-komanda 
idarəçiliyi üzərində qurulmuşdur. Layihələri idarə edən rəhbərlər öz 
bilik və təcrübəsi çərçivəsində fəaliyyət göstərirdilər. 
Layihələrin  idarə  edilməsi  sahəsində  Qərb  modeli  ilə 
müqayisədən  görürük  ki,  Sovetlər  ölkəsində  layihələrin  idarə 
edilməsi nəzəriyyəsi daha çox inkişaf etmişdir, lakin təcrübədə bu 
nəzəriyyənin bir hissəsi öz əksini tapmamışdır. 
Əsas  etibarilə  həmin  səbəblər  aşağıdakı  qaydada  qrup- 
laşdınlır: 
•
 
İqtisadiyyat  sahəsində  -  iqtisadi  modellərin  layihələrin 
idarə edilməsi sistemində tətbiq edilməməsi; 
•
 
İdarəetmə  sahəsində  -  layihələrin  idarə  edilməsində 
idarəetmə strukturlanmn çevik olmaması; 
•
 
İnformasiya  texnologiyası  sahəsində  -  layihələrin  idarə 
edilməsində  kompüter  texnikasından  zəif  istifadə 
edilməsi,  hesablama  texnikası  və  kommunikasiya 
sisteminin müasir tələblərə cavab verməməsi. 
Bir  çox  sahələrdə  layihələrin  idarə  edilməsinin  əsas 
xüsusiyyətlərini qeyd etmək olar: 
144 

---

•
 
Teşkilatlann  «layihələr  əsasında»  fəaliyyət  göstərməsi 
prinsipi. 
•
 
Tədarükçü  və  icraçılann  arasında  işçi  mexanizminin 
əhəmiyyəti. 
•
 
Şaquli  təşkilat!  strukturlar  və  layihə  iştirakçılannm 
öhdəliklərinin ənənəvi  qaydada bölüşdürülməsi və çevik 
təşkilat! formalann yaradılması. 
•
 
Layihələrin idarə edilməsi üzrə ali təhsil müəssisələrində 
mütəxəssis hazırlığmm təşkil edilməsi. 
Son zamanlar apanlan islahatlar Respublikamızda layihələrin 
idarə  edilməsinin  müasir  səviyyədə  həyata  keçirilməsi  üçün  geniş 
şərait  yaratmış  və  bunun  nəticəsində  bəzi  yeni  tələblər  meydana 
çıxmışdır: 
•
 
layihələrin  idarə  edilməsi  üzrə  bilik  və  təcrübənin 
beynəlxalq  standartlara  uyğun  olması  və  la5dhələrin 
idarəetmə mədəniyyətinin yüksək olması; 
•
 
layihələrin  idarə  edilməsində  müasir  metodlardan 
istifadə  edilməsi  və  informasiya  texnologiyalan 
esasmda həyata keçirilməsi; 
•
 
layihələrin həyata keçirilməsində investisiya və kapital 
dövriyyəsini  əhatə  edən  kredit-maliyyə  və  bank 
sisteminin inkişaf etdirilməsi. 
Keçid  iqtisadi  dövründə  investisiya  fəaliyyəti  və  layihələrin 
idarə  edilməsi  ilə  sıx  şəkildə  bağlı  olan  və  mahiyyət  etibarilə 
layihələrin mühitini təşkil edən bir sıra prinsipial dəyişiklikləri qeyd 
etmək lazımdır: 
145
 

---

iqtisadiyyat s^h_9ja]ida 
İqtisadiyyat  sahəsində  baş  verən  dəyişikliklər  hər  şeydən 
əwəl bazann yaradılması və bazar münasibətlərinə keçidlə bağlıdır. 
Əhəmiyyətli  dəyişikliklərə  aşağıdakılan  misal  göstərmək  olar: 
özəlləşdirmənin  həyata  keçirilməsi,  yerli  idarəetmə  sisteminin 
tətbiqi,  müxtəlif  mülkiyyət  formalannm  tətbiqi  və  ölkənin 
iqtisadiyyatına  yeni  müstəqil  təşkilatların,  şirkət  və  firmalann 
təsirinin artması. 
Qeyd  etmək  lazımdır  ki,  xüsusi  firmalarda,  birgə 
müəssisələrdə, səhmdar cəmiyyətlərdə və şirkətlərində, kommersiya 
banklarında,  birja  və  digər  qeyri-dövlət  stnıkturlannda  kapitalın 
toplanma  prosesi  investisiya  layihələrinin  inkişafına  səbəb  oldu. 
Aşağıdakı  tədbirlərin  layihələrin  idarə  edilməsində  mühüm  rol 
oynaması kimi qeyd edə bilərik: 
•
 
Özəlləşdinlmə 
prosesinin 
sürətləndirilməsi 
və 
genişləndirilməsi.
 
Özəlləşdirmə  prosesi  yeni  sahənin  - 
mülkiyyət  sahiblərinin  yeni  nəslinin  yaranmasının 
başlanğıcını  qoydu.  Əhalinin  bu  kateqoriyasının  əmək 
fəaliyyətinin  iqtisadi  baxımdan  stimullaş-  dınlrnası 
kəskin  şəkildə  deyişmiş  və  artıq  öz  bəhrəsini 
verməkdədir.  Bu,  istehsalın  tədricən  sabitləşməsində, 
işgüzar  fəaliyyətin  və  sahibkarlığın  inkişafında,  habelə 
özəlləşdirilmiş  müəssisələrdə  işlərin  vəziyyətinin  və 
sosial şəraitin yaxşılaşmasmda özünü göstərir. 
•
 
Özəlləşmənin başlanması sayəsində, habelə sahibkarlığın 
inkişafı,
 
qiymətlərin  liberallaşdıniması,  o  cümlədən  bir 
sıra  yeni  qanunvericilik  və  normativ  aktların  daxil 
edilməsinə görə istehsalçıların və bir sıra müxtəlif podrat 
təşkilatlanmn  inhisarçılığın  dağılması  prosesi  başlandı. 
Bir sıra istehsal və xidmət 
146 

---