Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı Banklara Nəzarət Departamenti
Yüklə 1,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- YAXŞI təcrübə 2 PİS təcrübə
- Müstəqil yoxlama ən azından aşağıdakıları daxil etməlidir
- Müstəqil yoxlama
Nəzarət Departmenti ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim Uyğunluq proqramı, Sənədləşdirmə/Uçot - Yalnız məsləhətlər verən vasitəçi maliyyə təşkilatı internet əsaslı sistemdən öz misalları, əlaqə şəxslərinin adları və ünvanlarının məlumat bazası kimi istifadə edir. Orada həmçinin işçilər tərəfindən fərdi şifrələrdən istifadə etməklə əldə edilə bilən telefon nömrələri və görüşlər barədə qeydlər yerləşdirilmişdir. - İpoteka kreditləri üzrə broker uçot məqsədilə müştəriləri A - mövcud/fəal, B - birdəfəlik və ya nadir (lakin dövrü bülleten vasitəsilə əlaqə saxladığı), və C – axivləşdirilən müştərilər kimi təsnifləşdirmişdir. - Hesabat verən təşkilatda faylların yoxlanması zamanı onların nizamsız saxlandığı və beş fayldan üçündə Öz Müştərini Tanı (ÖMT) üzrə sənədləşmənin olmadığı aşkarlanmışdır. Fayllarda sənədlərin siyahısı (çeklist) hər zaman mövcud deyildir. ÖMT üzrə məlumatların asand tapılması və əldə edilməsi üçün bir yerdə saxlanması məqsədə uyğundur. YAXŞI təcrübə 2 PİS təcrübə Nəzarət Departmenti ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim Uyğunluq proqramı Müstəqil yoxlama ən azından aşağıdakıları daxil etməlidir: 1) ÇPY üzrə uyğunluq proqramının, o cümlədən siyasətlər, prosedurlar və proseslərin ümumi adekvatlığı və effektivliyinin qiymətləndirilməsi. Adətən, bu qiymətləndirməyə ÇPY üzrə uyğunluq proqramının ümumi adekvatlığı və effektivliyi və müvafiq tənzimləyici tələblərə uyğunluğu barədə konkret rəyin verilməsi daxildir. Nəhayət, audit ÇPY üzrə uyğunluq proqramının ümumi keyfiyyəti barədə hər hansı qənaətə gəlmək üçün oxucuya (məsələn, nəzarətçi, yoxlayıcı auditor və ya ÇPY üzrə mütəxəssis) kifayət qədər məlumat təklif etməlidir. 2) Bankın risklərinin qiymətləndirilməsi təcrübələrinin onun risk profilinə (məhsullarına, xidmətlərinə, müştərilərinə, şirkətlərinə və coğrafi yerləşməsinə) uyğunluğu/mütənasibliyi baxımından yoxlanması. 3) Bankın ÇPY ilə bağlı uçot və hesabatlıq (məsələn, MMP, ŞƏH, VƏH və VƏH-dən istisnalar, və məlumat mübadiləsi haqqında müraciətlər) tələblərinə riayət etdiyini yoxlamaq üçün müvafiq əməliyyatların risk- əsasında testdən keçirilməsi. 4) Keçmiş auditlər və tənzimləyici orqanların yoxlamaları zamanı aşkar edilmiş pozuntular və nöqsanları aradan qaldırmaq üçün menecmentin səylərinin, o cümlədən, mövcuddursa, nəzarət tədbirləri ilə bağlı görülən işlərdə irəliləyişin qiymətləndirilməsi. 5) İşçilər üçün təlimlərin adekvatlığı, uyğunluğu və bütövlüyü baxımından nəzərdən keçirilməsi. 6) Şübhəli əməliyyatların müəyyənləşdirilməsi və hesabatın verilməsi prosesinin qiymətləndirilməsi, o cümlədən təqdim edimiş və ya hazırlanmış ŞƏH-lərin dəqiqliyi, vaxtlılığı, bütövlüyü və bankın müvafiq siyasətinin effektivliyi baxımından yoxlanması. Müstəqil yoxlama – Müstəqil yoxlama (audit) daxili audit departamenti, kənar auditorlar, məsləhətçilər və ya digər səriştəli müstəqil şəxslər tərəfindən aparılmalıdır. Auditlərin keçirilməsi tezliyi heç bir qanunvericilikdə konkret müəyyən edilməsə də, bank üçün qabaqcıl təcrübə bankın ÇPY ilə bağlı risk profilinə uyğun olaraq hər 12 aydan 18 ayadək müstəqil yoxlamalar aparmaqdır. Kənar auditorlar və ya məsləhətçilər cəlb etməyən və ya daxili audit departamenti olan banklar yoxlanılan funksiya ilə əlaqəli olmayan peşəkar şəxslərdən istifadə etməklə bu tələbi yerinə yetirə bilər. ÇPY üzrə yoxlama aparan şəxslər birbaşa müşahidə şurasına və ya əsasən və ya bütünlüklə kənar direktorlardan təşkil olunmuş müvafiq şura komitəsinə hesabat verməlidir. ÇPY üzrə yazılı uyğunluq proqramının obyektiv müstəqil qiymətləndirilməsinə görə məsuliyyət daşıyan şəxslər ÇPY qarşı tələblərə riayət olunmasını yoxlamalı və aidiyyatı olan rəhbərliyin məlumatlandırılması sistemlərini (MIS) qiymətləndiriməlidir. Audit risklərə əsaslanmalı və bütün bank əməliyyatları, departamentlər və törəmə təşkilatlar üçün risklərin idarəedilməsinin keyfiyyətini qiymətləndirməlidir. Risk- əsaslı audit proqramları bankın həcmi, əməliyyatlarının mürəkkəbliyi, fəaliyyət dairəsi, risk profili, nəzarət funksiyalarının keyfiyyəti, coğrafi əhatəliyi və texnologiyaların istifadəsindən asılı olaraq fərqlənir. Effektiv risk-əsaslı audit proqramı bankın bütün fəaliyyətlərini əhatə etməlidir. Hər hansı fəaliyyətin auditinin tezliyi və dərinliyi/genişliyi həmin fəaliyyətin risklərinin qiymətləndirilməsindən asılıdır. Risk-əsaslı audit müşahid şurasına və auditorlara bankın risklərinin qiymətləndirilməsindən isitfadə etməklə audit səylərini ən böyük narahatçılığa səbəb olan sahələrə yönəltməyə imkan verir. Yoxlama şuraya və menecmentə zəyiflikləri/çatışmazlıqları və ya təkmilləşdirmələrə və ya daha güclü nəzarət mexanizmlərinə ehtiyacı olan sahələri aşkar etməkdə kömək etməlidir. 2 Nəzarət Departmenti ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim Uyğunluq proqramı Müstəqil yoxlama 7) ÇPY üzrə uyğunluq proqramında istifadə olunan MIS sistemlərinin bütövlüyü və dəqiqliyinin qiymətləndirilməsi. MIS (Rəhbərliyin Məlumatlandırılması Sistemi) iri valyuta əməliyyatları, ümumi gündəlik valyuta əməliyyatları, vəsaitlərin köçürülməsi və pul instrumentlərinin satışı əməliyyatlarını müəyyən etmək üçün istifadə olunan, analitik və tendensiyalar barədə hesabatları daxil edir. 8) ÇPY üzrə uyğunluq proqramında istifadə olunan şübhəli fəaliyyətin monitorinqi sistemlərinin (manual, avtomatlaşdırılmış və ya qarışıq) effektivliyinin qiymətləndirilməsi. Hesabatlara aşağıdakılar daxildir, lakin onlarla məhdudlaşmır: a) Şübhəli fəaliyyətin monitorinqi hesabatları. b) İri valyuta birləşmələri haqqında hesabatlar. c) Pul siyasəti instrumentləri barədə məlumatlar. d) Vəsaitlərin köçürülməsi barədə məlumatlar. e) Kifayət etməyən vəsaitlər (NSF) haqqında hesabatlar. f) İri balans dəyişiklikləri haqqında hesabatlar. g) Hesablar arasındakı əlaqələr haqqında hesabatlar Müstəqil yoxlama – Müstəqil yoxlama (audit) daxili audit departamenti, kənar auditorlar, məsləhətçilər və ya digər səriştəli müstəqil şəxslər tərəfindən aparılmalıdır. Auditlərin keçirilməsi tezliyi heç bir qanunvericilikdə konkret müəyyən edilməsə də, bank üçün qabaqcıl təcrübə bankın ÇPY ilə bağlı risk profilinə uyğun olaraq hər 12 aydan 18 ayadək müstəqil yoxlamalar aparmaqdır. Kənar auditorlar və ya məsləhətçilər cəlb etməyən və ya daxili audit departamenti olan banklar yoxlanılan funksiya ilə əlaqəli olmayan peşəkar şəxslərdən istifadə etməklə bu tələbi yerinə yetirə bilər. ÇPY üzrə yoxlama aparan şəxslər birbaşa müşahidə şurasına və ya əsasən və ya bütünlüklə kənar direktorlardan təşkil olunmuş müvafiq şura komitəsinə hesabat verməlidir. ÇPY üzrə yazılı uyğunluq proqramının obyektiv müstəqil qiymətləndirilməsinə görə məsuliyyət daşıyan şəxslər ÇPY qarşı tələblərə riayət olunmasını yoxlamalı və aidiyyatı olan rəhbərliyin məlumatlandırılması sistemlərini (MIS) qiymətləndiriməlidir. Audit risklərə əsaslanmalı və bütün bank əməliyyatları, departamentlər və törəmə təşkilatlar üçün risklərin idarəedilməsinin keyfiyyətini qiymətləndirməlidir. Risk- əsaslı audit proqramları bankın həcmi, əməliyyatlarının mürəkkəbliyi, fəaliyyət dairəsi, risk profili, nəzarət funksiyalarının keyfiyyəti, coğrafi əhatəliyi və texnologiyaların istifadəsindən asılı olaraq fərqlənir. Effektiv risk-əsaslı audit proqramı bankın bütün fəaliyyətlərini əhatə etməlidir. Hər hansı fəaliyyətin auditinin tezliyi və dərinliyi/genişliyi həmin fəaliyyətin risklərinin qiymətləndirilməsindən asılıdır. Risk-əsaslı audit müşahid şurasına və auditorlara bankın risklərinin qiymətləndirilməsindən isitfadə etməklə audit səylərini ən böyük narahatçılığa səbəb olan sahələrə yönəltməyə imkan verir. Yoxlama şuraya və menecmentə zəyiflikləri/çatışmazlıqları və ya təkmilləşdirmələrə və ya daha güclü nəzarət mexanizmlərinə ehtiyacı olan sahələri aşkar etməkdə kömək etməlidir. 2 Yüklə 1,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|