Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi Y.Ş.Şıxəliyev, İ.Ə. Qasımov, M. A.Şıxlinskaya

17 

 

təsir  edə  bilir.  Kliniki  olaraq  bu  özünü  ürək  nahiyyəsində  ağrılar,  arterial  təzyiqin 

yüksəlməsi, taxikardiya, EKQ-da miokardda distrofik dəyişikliklər kimi biruzə verir. 

Birbaşa olaraq vərəm əleyhinə preparatların ürəyə təsiri haqqında məlumatlar yoxdur. 

Lakin,  məlumdur  ki,  bu  preparatlar  artıq  yaranmış  ürək  patologiyasını  dərinləşdirə 

bilir.  Belə  ki,    kardiotoksiki  reaksiyalar  xəstələrin        15%  hissəsində          müşahidə 

olunur.  Belə  hallarda  xəstələrin  elektrokardioqrafiya  müayinəsinə  cəlb  edilməsi 

vacibdir.  

Hamilə  qadınlarda  streptomisin  B  kateqoriyasına  aid  edilir,  yəni  hamiləlik 

zamanı  bunu  təyin  etmək  olmaz.  Belə  ki,  ciftdən  keçərək  böyrəyi  və  dölün  eşitmə 

analizatorunu zədələyə bilər.  Streptomisinin qəbuluna əks göstəriş preparata yüksək 

həssaslıq,  digər  aminoqlikozidlərə  qarşı  olan  fəsadlar,  vestibulyar  pozğunluqlar, 

miasteniya, obliterasiyalı endoartrit və ağır böyrək çatışmazlığı  sayılır.    

Streptomisinin  sinir  əzələ  keçiriciliyinə  zəiflədici  təsiri  (tənəffüsün 

dayanmasına  qədər)  onunla  birlikdə  diprazin,  novokainamid,  fenotiazin  törəmələri, 

xinidin, narkoz üçün maddələr (ftorotan, efır), qanqlioblokatorlar və miorelaksantlar 

qəbul  olunarkən  artır.  Streptomisinin  bu  təsiri  antixolinesteraza  maddələri  ilə  və 

kalsium  preparatları  ilə  azaldılır.  Streptomisinin  turşulaşması  turşular,  qələvilər,  Bı 

vitamini ilə, qlükoza ilə, tiosulfat natrium ilə birlikdə qəbul olunduğu zaman baş verə 

bilər.  Streptomisin  heparinin,  kardiaminin  və  kofeinin  effektliyini  zəiflədir.  Adi 

terapevtik  konsentrasiyalarda  streptomisin  heparinlə  eyni  vaxtda  qəbul  olunarkən 

birləşə bilməsi isbat olmuşdur.  

          Kanamisin  sulfat  (Kanamycin  sulfate)  -  aminoqlükozidlər  qrupuna  aid  olub 

geniş  spekterli  antibiotikdir.    Kanamisin  quru  maddə  halında  inyeksiya  üçün 

flakonlarda  0,5  və  1,0  qr;  5%  məhlul  halında  (l  ml  -  0,05  qr);  inyeksiya  üçün  5  ml 

(0,25  qr)  ampulalarda;  tabletlərdə  (0,125  və  0,25  qr  -  kanamisin  monosulfat)  və 

kapsulalarda  (0,5  qr)  buraxılır.  Vərəmli  xəstələrin  müalicəsində  gündə  1  qr  doza  1 

dəfə  səhər  saat  11  radələrində  əzələ  daxilinə  yeridilir.  Sutkalıq  dozası  maksimum  2 

qr-dır.  Müalicə  müddətində  hər  6  gündən  bir  inyeksiyaya  1-  gün  ara  verilməlidir.  

Vərəmli  xəstələrdə  3-4  ay  ərzində  istifadə  oluna  bilər.  Xroniki  böyrək 

çatışmazlıqlarında,  yaşlı  və  qoca  xəstələrdə  sutkalıq  dozanı  7,5  mkq/ml/kq-a  qədər 

endirmək  lazımdır.  Sutkalıq  doza  yaşlılarda  15  mkq/ml/kq  vena  daxilinə,  damcı 

vasitəsilə  30  dəqiqə  ərzində,  sutkada  2-3  dəfə  yeridilir,  interval  8-12  saat  olmalıdır. 

Sutkalıq  maksimal  doza  1,5  qr-dır.  Uzun  müddət  qəbul  edərkən  qan  zərdabında 

preparatın  miqdarı  müəyyənləşdirilməlidir.  Preparatın  ən  yüksək  konsentrasiyası 

preparatın  qanda  15-30  mkq/ml/kq,  orta  daimi  konsentrasiyası  5-10  mkq/ml/kq-dan 

az  olmalıdır.  Hamilə  qadınlarda  qəbul  olunması  qadağandır.  Kanamisini  eyni 

zamanda  streptomisinlə,  monomisinle,  miomisinlə,  gentomisinlə,  floromisinlə, 

---

18 

 

amikosinlə summar effektlərinə görə qəbul etmək olmaz. Kliniki olaraq isbat olunub 

ki,  kanamisin  heparinlə  terapevtik  dozalarda  eyni  zamanda  qəbul  olunarkən  birləşə 

bilər.     

  

Kanamisin sulfat qram müsbət və qram mənfi mikroblara təsir etməklə yanaşı 

yüksək  bakteriosid  preparatdır.  Turş  mühitdə  aktivliyi  yüksək  deyil.  Hüceyrə 

xaricində  yerləşən  sürətlə  çoxalan  mikobakteriyalara  qarşı  çox  effektlidir.  Preparat 

ağciyərlərə,  plevra  mayesinə  keçir,  haram  iliyi  mayesində  kanamisin  olmur. 

Böyrəklərlə  24-48  saat  ərzində  xaric  olur.  Xüsusən,  əsas  qrup  spesifik  dərmanlara 

davamlı mikobakteriyalara təsir edə bilir.  

Ototoksik,  nefrotoksik  təsirə  malikdir,  allergiya  törədir.  Nefrotoksikliyin 

hesabına  mikrohematuriya, albuminuriya yarada bilər. Kanamisin əsasən vestibulyar 

aparatın  patologiyasını  yaradır.  Bu  preparatların  eyni  vaxtda  yaratdığı  oto  və 

nefrotoksiki təsiri antibiotiklərin orqanizimdə  kumulyasiyası nəticəsində baş verir ki, 

bu da  VIII cüt baş beyin sinirinə neqativ təsiri dərinləşdirir.  Eşitmə qabiliyyətinin 

pozulmasının ilk vaxtlarında preparatların istifadəsi kəsilməlidir. Belə ki, müalicənin 

həmin preparatla  davamı  tam karlığa gətirib çıxara bilər. Kanamisinin tətbiqi zamanı 

xəstələrə audiometrik nəzarət lazımdır. 

 Fəsadların qarşısını almaq üçün kalsium pantotenat və ATF təyin olunur. Əks 

göstərişi  preparata  qarşı  fərdi  dözümsüzlük,  eşitmənin  zəifləməsi,  vestibulyar 

pozğurıluqlar,  böyrəklərin  funksiyasının  pozğunluqlarıdır,  bu  səbəbdən  böyrəklərin 

filtrasiya funksiyası yoxlanılmalıdır. Kanamisin həmçinin ürək-qan damar sisteminə 

arzu  olunmaz  təsir  edə  bilir.  Kliniki  olaraq  bu  özünü  ürək  nahiyyəsində  ağrılar, 

arterial  təzyiqin  yüksəlməsi,  taxikardiya,  EKQ-da  miokardda  distrofik  dəyişikliklər 

kimi büruzə verir. Birbaşa olaraq vərəm əleyhinə preparatların ürəyə təsiri haqqında 

məlumatlar  yoxdur.  Lakin,  məlumdur  ki,  bu  preparatlar  artıq  yaranmış  ürək 

patologiyasını  dərinləşdirə  bilir.  Belə  ki,    kardiotoksiki  reaksiyalar  xəstələrin  15% 

hissəsində     müşahidə olunur. 

        Kapreomisin  (Cap)  –  polipeptid  antibiotik  olub,  vərəm  mikobakteriyalarının 

müxtəlif  ştammlarına  bakteriosid  təsir  edir.  Preparat  suda  həll  olunur.  Ancaq  mədə-

bağırsaq yollarında  çətin sorulur.  

Kapreomisin  sulfatın  Mycobacterium  bovisə  nisbətən  Mycobacterium 

tuberculosisə  təsiri  bir  qədər  zəifdir.  Əsasən  birinci  qrup  vərəm  preparatlarına 

davamlıq müşahidə edildikdə təyin edilir. Uşaq yaşı, hamiləlik və fərdi dözümsüzlük 

əks göstərişdir. Preparat quru şəkildə əzələ daxilinə inyeksiya üçün flakonlarda (l qr) 

buraxılır.  Dozası  ancaq  əzələ  daxilinə  qəbul  üçün  nəzərdə  tutulub.  Preparat  2  ml 

inyeksiya üçün  fizioloji   məhlulda həll olunur və əzələyə  yeridilir. Sutkada 1 qr hər 

gün (20  mkq/ml/kq -dan artıq olmayaraq) 3-6 ay ərzində təyin olunur. Sonra həftədə 

---