Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi Y.Ş.Şıxəliyev, İ.Ə. Qasımov, M. A.Şıxlinskaya

19 

 

2-3  dəfə  olmaqla  12  aya  qədər  təyin  oluna  bilər.  Böyrəklərdə  patologiya  olarkən 

ehtiyatlı olmaq və inyeksiyalar arası intervalı bir qədər uzatmaq lazımdır.   

Kapreomisin sulfat demək olar ki, əsas etibarilə  mikobakteriyalara təsir edir. 0, 

bakterial  hüceyrələrin  zülal  sintezini  dayandırır.  Qanın  plazmasında  preparatın 

konsentrasiyası inyeksiyadan 1 - 2 saat sonra yüksək həddə çatır. Bundan sonra onu 

24  saat  aşkar  etmək  olar.  Böyrəklərlə  dəyişməmiş  formada  xaric  olur.  Böyrəklərin 

normal funksiyasında preparatın kumulyasiyası qeydə alınmayıb. Kapreomisin sulfat 

ancaq  vərəmin  müalicəsində  istifadə  olunur.  Belə  fikir  var  ki,  kapreomisin  sulfat 

viomisin  və  kanamisindən  az  toksikidir,  ancaq  onlarla  eyni  effektə  malikdir  və  ola 

bilər  ki,  gələcəkdə  kapreomisin  sulfat  onları  əvəz  etsin.    Preparat  qəbulu  zamanı 

36%-ə  qədər  halda  nefrotoksiki,  ototoksiki,  hepatotoksik  təsir  yaradır,  leykositoz, 

leykopeniya,  eozinofiliya,  allergik  reaksiyalar,  inyeksiya  yerində  ağrı  və  bərkimələr 

törədir, soyuq abses kimi ağırlaşmalar yaradır. Ona görə də, preparat təyin edildikdə 

qara  ciyərin  və  böyrəyin  funksiyaları  daim  nəzarətdə  saxlanılmalıdır.  Allergik 

xəstələrə  dərman  ehtiyatla  təyin  edilməklə  yanaşı,  qəbul  prosesində  audiometrik 

müayinə və qanın tərkibində    kaliumun səviyyəsinin öyrənilməsi vacibdir.   

  

Preparat dozadan artıq qəbul olunarkən, yaxud da zəhərlənmə baş verərkən baş 

gicəllənmə,  eşitmənin  pozulması,  hipokaliemiya,  hipokalsiemiya,  hipomaqniemiya, 

tənəffüs  əzələlərin  iflici, böyrəklərin  funksiyasının  pozulması  baş  verə  bilər. Bu  cür 

ağırlaşmaları  vaxtında  aşkar  etmək  üçün  qanın  PH–  nın  öyrənilməsi,  su-elektrolit 

balansının və tənəffüsün funksiyasının nəzərdə saxlanılması vacibdir.    

Digər preparatlarla qarşılıqlı təsiri- kapreomisin sulfatın təyinatı eyni zamanda 

polimiksinlə,  kolistinlə,  amikasinlə,  gentamisinlə,  vankomisinlə,  streptomisinlə, 

kanamisinlə, viomisinlə və neomisinlə birlikdə ola bilməz, çünki nefro və ototoksiki 

effektin summasiyası baş verə bilər. Sinir əzələ ötürücülüyün bu preparatla meydana 

gələn blokadası efir narkozu istifadə olunarkən güclənə bilər.   

    

   

Ftorxinolonlar 

 

Ftorxinolonlar  (Fq)  –  (Ofloksasin,  siprofloksasin  və  s.)  1985-ci  ildən  dünya 

təbabətində  sintetik  antibakterial  preparatlardan  –  ftorxinolonlardan  geniş  istifadə 

edilir.  Son  illər  vərəm  xəstəliyinin  törədicilərinin  rezistent  formalarına  qarşı  bu 

preparatların effektli təsirə malik olması epidemiya əleyhinə mülaicə tədbirinin əsas 

məqamlarından  sayılır.  Preparat  vərəm  törədicilərinə  bakteriosid  təsir  edir. 

Ftorxinolonlar  mikobakteriyaların  DNT  zəncirini  zədələyərək  onun  məhvinə  səbəb 

olmaqla  yanaşı,  makroorqanizmin  DNT  zəncirinə  təsir  etmir.  Bundan  əlavə,  bu 

qrupun  bir  üzvünə  davamlı  olan  mikobakteriyalar  digər  üzvünə  həssas  ola  bilirlər. 

---

20 

 

Ftorxinolonlar  vərəm  törədicilərindən  başqa,  qram  müsbət  və  qram  mənfi 

mikroorqanizmlərlə  və  qarışıq  infeksiyalara  yoluxmuş  tənəffüs  üzvlərinin 

xəstəliklərində  də  geniş  tətbiq  edilir.  Tənəffüs  üzvlərinin  vərəmində  ftorxinolonlar 

aşağıdakı hallarda təyin edilir: 

-

 

vərəmin kəskin proqressivləşən kliniki formalarında; 

-

 

dərmana davamlı mikobakteriyalar müşahidə edildikdə; 

-

 

vərəmlə yanaşı ağ ciyərin qeyri - spesifik iltihabi xəstəliklərində (pnevmoniya, 

abses, bronxoektaziya, xroniki irinli bronxitlər); 

-

 

vərəm  əleyhinə  müalicə  kombinasiyasında  nəzərdə  tutulan  spesifik  dərman 

preparatlarının qəbulu çətinləşdikdə. 

    

Ftorxinolonlar böyrəklər vasitəsi ilə orqanizmdən xaric olunduğu üçün müalicə 

əsasında  böyrəklərin  funksiyasına  daim  nəzarət  olunmalıdır.  Ftorxinolonların  çox 

istifadə  olunan  növlərinə  ofloksasin,  siprofloksasin,  levofaoksasin,  moxsifloksasin, 

nerfloksasin,  6,8-diftorxinolon,  aiddir.  Lakin,  praktik  ftiziatriyada  özünün  yüksək 

bakteriosid  effekliyinə  görə  ofloksasin,  lelvofloksasin,  moxsifloksasin  və 

siprofloksasin xüsusi yer tutur.  

    

Ofloksasin  (Ofl)  -  Ofloksasin  sürətli  bakterisid  təsirə  malikdir,  bağırsaq 

sistemindən  asan  sorulur,  toxumalara  yaxşı  daxil  olur.  Preparatın  400  mq  dozasının 

qəbulundan  30-60  dəqiqə  sonra  qanda  yüksək  konsentrasiyası  müşahidə  olunur. 

Qəbuldan 5 saat sonra preparatın   90%-dən artıq hissəsi böyrəklərlə aktiv formada, 

2%-dən  azı  metabolit  şəklində  xaric  olur.  Digər  vərəm  əleyhinə  dərmanlarla 

kombinasiyada  işlədilə  bilir.  Ən  çox  vərəmin  davamlı  törədicilərinə  qarşı  işlədilir. 

Xəstəliyin  kəskin  proqressivləşən  kliniki  formalarında  tətbiqi  sayəsində  (kazeoz 

pnevmoniya,  disseminasiyalı  və  fibroz  -  kavernoz)  yüksək  müalicəvi  effekt  əldə 

etmək  olar.  Tabletlər  100,  200,  400  mq  örtüksüz  və  xüsusi  plyonka  ilə  örtülmüş  

dozada buraxılır. İnfuziya üçün məhlullar 100 ml flakonlarda buraxılır.   

Vərəmin müalicəsində ofloksasinin maksimum sutkalıq dozası 600-800 mq-dır 

(7,5-15  mq/  kq)  az  olmayaraq,  sutkalıq  dozanı  iki  dəfəyə  -  12  saat  fasiləylə  qəbul 

etmək  məsləhətdir. Preparat ac qarına tableti çeynəmədən bütün udulur, su ilə içilir. 

Qəbul  edildiyi  gün  ərzində  çoxlu  maye  qəbul  etmək  məsləhətdir.  Yemək  zamanı 

ofloksasin qəbul etmək məsləhət deyil.     

Vərəm  xəstəliyinin  kəskin  proqressivləşən  kliniki  formalarında  müalicə 

müddəti 

uzadıla 

bilər. 

Vərəm 

əleyhinə 

dərman 

preparatlarına 

qarşı 

mikobakteriyaların  davamlığı  müşahidə  edildikdə  preparat  hətta    monoterapiya 

şəklində təyin edilə bilər.  

Preparatın qəbulu zamanı 3%-ə qədər halda fəsadlara  rast gəlinir. Bu fəsadlara 

allergiya və dəri reaksiyaları aiddir. Adətən bu reaksiyalar  gün altında qaldıqda baş 

---