Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu Mingəçevir filialı
Yüklə 0,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Təcrübə haqqında düşünmə.
- Əməkdaşlıq edən müəllim
- İstiqamətlərdinmə (oriyentasiya).
- Planlaşdırma.
12
tələbə, əməkdaşlıq edən müəllim və müəllimlərin hazırlanması üzrə proqramın yoxlayıcısı hər üçü birlikdə tələbənin inkişafına əsaslanan bu təcrübə üçün müvafiq vaxt müəyyənləşdirməlidirlər. Təcrübə haqqında düşünmə. Praktikum təcrübəsindən maksimum fayda götürmək üçün tələbənin tədris və öyrənmə ilə bağlı tənqidi təhlil aparması, düşünməsi və dialoqlarda iştirak etməsi zəruridir. Təhlil və düşünməyə yardım edən vasitə kimi bir çox praktikum proqramları tələbələrin ixtisas üzrə təcrübəyə dair qeydlər aparması üçün xüsusi jurnalların ayrılmasını nəzərdə tutur. Tələbələr bu jurnalda gündəlik qeydlər apapıplar; əməkdaşlıq üçün həmin qeydlərdən istifadə edə bilərlər (Qeydiyyat jurnalının nümunəsi və formatları Əlavə 8-də verilir). Praktikum təcrübəsi üzərində düşünməyin digər bir vasitəsi düşündürücü təcrübə seminarıdır. Müəllimlərin hazırlanması üzrə proqramların bir çoxu öz tələbələri üçün hər həftə düşündürücü təcrübə seminarlarının təşkilini nəzərdə tutur. Bu seminarların məqsədi tələbə və müəllimləri öz tədris prosesi üzərində düşünməyə həvəsləndirmək və praktikum zamanı meydana çıxan problemlərin həlli yollarını müəyyənləşdirmək, bununla bağlı fikir mübadiləsi aparmaqdan ibarətdir. Nəhayət, müəllimlərin hazırlanması üzrə proqramların bəzisi təcrübə keçən tələbələri öz işlərinə dair qovluq tərtib etməyə həvəsləndirir. Həmin qovluqda hər bir tələbənin müəllim kimi necə səriştə qazanması öz əksini tapır. Əməkdaşlıq edən müəllim Əməkdaşlıq edən müəllim ixtisas üzrə təcrübənin keyfiyyətinə, xüsusilə də dərs deyən tələbəyə güclü təsir göstərir. O, tələbə ilə gündəlik və sıx şəkildə işlədiyindən, onların qarşılıqlı münasibətləri himayədarlıq üçün olduqca zəruridir. Əməkdaşlıq edən müəllimin praktikuma oriyentasiyası Zeyknerin «pedaqoji praktikum» adlandırdığı təcrübəyə kömək etməlidir: bu təcrübə gələcək müəllimlərə uzunmüddətli təlim prosesində öz peşəkarlığını daim yüksəltməyi nəzarətdə saxlamaq imkanı verir (Zeykner, 1993). Bu isə o deməkdir ki, əməkdaşlıq edən müəllim yalnız öz peşə təcrübəsini bölüşməkdə deyil, həm də müəllimlərin hazırlanması proqramı üzrə tələbələrin təqdim etdikləri şəxsi təcrübələr və kurs işi ilə müqayisəli olaraq öz tədris təcrübələrinin açıq şəkildə tədqiqşində mühüm rol oynayır. Bu yolla da əməkdaşlıq edən müəllim dərs deyən tələbə və müəllimlərin hazırlanması proqramı ilə məşğul olan professor-müəllim heyəti ilə birlikdə eyni bir komandanın üzvü kimi hərəkət etmiş olur. Aşağıda əməkdaşlıq edən müəllimin dərs deyən tələbənin qiymətləndirilməsi və inkişafına yardım etmək məqsədi ilə dərs deyən tələbələrlə və müəllimlərin hazırlanması proqramının yoxlayıcıları ilə necə birgə işləməsinə dair təkliflər verilir. İstiqamətlərdinmə (oriyentasiya). Əməkdaşlıq edən müəllim və məktəb rəhbəri dərs deyən tələbəni məktəbin üstünlükləri, digər müəllimlər, məktəbdaxili qayda və prosedurlarla tanış etməyə görə məsuliyyət daşıyırlar. Məktəb rəhbərinin dərs deyən tələbəyə kömək etmək və onda inam hissi yaratmaq məqsədi ilə həmin tələbə ilə qısa bir görüş keçirməsi də faydalıdır. Əməkdaşlıq edən müəllim və tələbə də istiqamətləndirmə ilə bağlı görüş keçirməlidirlər. Bu görüş zamanı dərs deyən tələbə və əməkdaşlıq edən müəllim özlərinin tədrislə bağlı fikirlərini bölüşə, məqsəd və vəzifələri müəyyənləşdirə, həftəlik konfranslar cədvəlini tərtib edə və dərs deyən tələbəni məktəb işçilərinə və valideynlərə təqdim edən məktub yaza bilərlər. Əməkdaşlıq edən müəllim dərs deyən tələbəyə məktəbin sxemi, telefon nömrələri, məktəb qaydaları, dərs planlarının nümunəsi və s. kimi bir çox faydalı materiallardan ibarət «oriyentasiya paketi» təqdim edə bilər. Bu ilkin istiqamətləndirmə zamanı əməkdaşlıq edən müəllim və tələbə üçün özlərinin tədris və sinfin idarəçiliyi ilə bağlı fəaliyyət qaydalarını aydın müəyyən edən platforma rolunu oynaya bilər.
məqsədlərini görə bilməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bu məqsədlə tələbə, əməkdaşlıq edən müəllim və müəllimlərin hazırlanması üzrə proqramın yoxlayıcısı praktikum planını işləyib hazırlamalıdırlar (Semestrlik və həftəlik praktikum planlarının nümunələri üçün Əlavə 7 və Əlavə 8-ə baxın). Bu cür birgə planlaşdırma işi zamanı yoxlayıcı məktəbin və müəllimlərin hazırlanması üzrə proqramın akademik təqvimlərinə nəzər salmalı və onların toqquşmadığına əmin olmalıdır. Yoxlayıcı, həmçinin, müəllimlərin hazır-lanması üzrə proqramın tələblərini dönə-dönə təkrar etməlidir. Əməkdaşlıq edən müəllim həmin tələblər siyahısına tələbədən gözlədiyi nəticələri də əlavə etməlidir. Tələbə sonradan işə girməklə bağlı intervülərdə istifadə oluna biləcək qovluğa daxil etmək istədiyi müddəaların siyahısının tərtibinə girişə bilər. Praktikum planını tərtib edərkən, bütün tərəflər həm uzunmüddətli, həm də qısa müddətli planlaşdırmaya diqqət yetirməlidirlər. Uzunmüddətli planlaşdırma təqvimində gözlənilən təlim fəaliyyətləri, əlaqəli fəaliyyətlər və praktikum tələbləri öz əksini tapa bilər. Praktikumla bağlı əhəmiyyətli hadisələri ardıcıl əks etdirmək üçün aylıq təqvimdən istifadə etmək olar. Nəhayət, əməkdaşlıq edən müəllimin və tələbənin planlaşdırılmış dərslərdən müntəzəm olaraq məlumatlı qalması üçün həftəlik planlaşdırma forması tətbiq oluna bilər. Müşahidə. Əməkdaşlıq edən müəllim dərs deyən tələbəyə sinfi planlaşdırılmış və mütəşəkkil qaydada müşahidə etməkdə kömək göstərməlidir. Bu təcrübə «yolgöstərən müşahidə» adlanır. Əməkdaşlıq edən müəllim tələbəni müxtəlif müəllimləri və tədris üsullarını müşahidə etməyə həvəsləndirməlidir. Müşahidə obyekti hansısa bir uşaq (çox zaman onu «tədqiq olunan uşaq» adlandırırlar), uşaqlardan ibarət kiçik bir qrup, bütöv bir sinif, dərsin təşkili və təhlili məqsədi güdülməklə konkret bir dərs prosesi ola bilər. Tələbənin məktəbdəki
Yüklə 0,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|