Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu Mingəçevir filialı
Yüklə 0,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İxtisas üzrə təcrübələrin ardıcıllığı.
- İxtisas üzrə təcrübələrdə iştirak edən şəxslərə yardım.
- Təcrübəyə rəhbərliyin mühümlüyü.
- İxtisas üzrə təcrübə proqramının yaradılması
8
praktiklər» olmaq arzusunu təlqin etməkdir. Con Devinin dediyi ki, «biz birbaşa təcrübənin özündən daha çox təcrübə üzərində düşünmək nəticəsində öyrənirik» (Devi, 1933). Yaradıcı düşünməyə meyl etməyən müəllimlər şablon davranışa əsaslanır və düşüncədən daha çox impuls, ənənə və inzibatçılıq əsasında hərəkət edirlər. Daimi öyrəncilər və yaradıcı düşünən müəlolimlər isə, əksinə, məktəblərin məqsədlər, metodlar, problemlər və onların həllindən irəli gələn vəzifələri tənqidi şəkildə tədqiq edirlər ki, özlərinin təlim üslubuna və xüsusi dərs otaqlarının tələblərinə daha çox uyğun gələn düşünülmüş yollarla hərəkət edə bilsinlər.
nəzəri kurslara cəlb edilməsi ilə yanaşı, inkişaf ardıcıllığına uyğun olaraq, ixtisas üzrə təcrübələr də müəyyənləşdirilir. Məsələn, birinci il tələbə həftənin bir gününü əsas tədris proqramı ilə sıx əlaqələr saxlayan təcrübə yerində keçirir. Nəticədə nəzəriyyə və təcrübə arasında yaxın əlaqə təmin edilmiş olur. Pedaqoji təhsil illəri ərzində tələbələr müxtəlif yaşlı və qabiliyyətli uşaqlarla geniş öyrənmə təcrübələrini əhatə edən ixtisas üzrə tapşırıqları yerinə yetirdikcə, onların peşə məsuliyyətləri də tədricən artır. İxtisas üzrə təcrübələrdə iştirak edən şəxslərə yardım. İxtisas üzrə təcrübələrin və ya praktikumun uğur qazanmasında başlıca amil təcrübədə iştirak edən şəxslərdir: müəllimlərin hazırlanması üzrə proqrama nəzarət edən yoxlayıcı (supervayzer), dekan və ya pedaqoji fakültənin müdiri, əməkdaşlıq edən müəllim, məktəbin direktoru və tələbə. Burada tələbənin, əməkdaşlıq edən müəllimin və universitet yoxlayıcısının bərabər səviyyəli əməkdaşlığı xüsusilə mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Müəllimlərin hazırlanması üzrə bəzi proqramlarda bərabər əməkdaşlığı inkişaf etdirmək və qoruyub saxlamaq üçün spesifik metodlar nəzərdə tutulmuşdur. Məsələn, müəllimlərin hazırlanması üzrə proqramlar ilə təcrübənin keçirildiyi məktəblər arasında əməkdaşlığa təkan vermək məqsədi ilə bu cür hərəkət edilir: əməkdaşlıq edən pedaqoqa müəllimlərin hazırlanması üzrə proqram çərçivəsində pedaqoji fakültənin bir müəllimi rolu verilir (məsələn, bu müəllim seminarlar keçirə, müəllimlərin hazırlanması proqramlarının yaradılmasında iştirak edə bilər). Eyni zamanda, müəllimlərin hazırlanması üzrə proqramın yoxlayıcı-larını tədqiqat layihələri üçün məlumat toplamaq, habelə tədris proqramlarının işlənib hazırlanması üzrə kollektiv işdə və ya məktəb idarəçiliyi şuralarında iştirak etmək məqsədilə öz vaxtlarının bir hissəsini məktəblərdə keçirməyə həvəsləndirmək olar. ABŞ-dakı bəzi universitetlərdə belə bir təcrübə həyata keçirilir: əməkdaşlıq etmələri müqabilində kiçik yaşlı uşaq müəllimləri pulsuz olaraq ixtisasartırma kurslarına cəlb olunurlar. Tələbə- əməkdaşlıq edən müəllim-yoxlayıcı üçbucağında tələbənin rolunu lazımi səviyyədə saxlamaq üçün hər cür cəhdlər göstərilir. Tələbələrin maraqlarının mühümlülüyünün nəzərə alınması, onların məktəb qaydaları və müəllimlərin hazırlanması üzrə proqramların məqsədləri çərçivəsində bərabər tərəfdaşlar kimi prosesdə iştirak etmələri üçün lazım olan hər şey edilir.
həyata keçirilməsindən əhəmiyyətli dərəcədə asılıdır (Qlettom və Kobl, 1995). Kiçik yaşlı uşaq müəllimlərinin hazırlanması üzrə proqramın rəhbəri və ya fakültə dekanı həmin proqramın ümumi konsepsiyasının işlənib hazırlanmasında, zəruri dəyişikliklərin müəyyənləşdirilməsində, proqramdaxili və proqramdankənar işlərin aydın şəkildə əlaqələndirilməsində, lazımi resursların əldə edilmə-sində, resursların və işçi heyətinin davamlı şəkildə cəlb olunmasında, daxili təkmilləşmə meylinin qorunub saxlanmasında və müəllimlərin hazırlanması sahəsinin işçiləri arasında aydın məsuliyyət bölgüsünün aparıl-masında əsas qüvvə ola bilər. Rolların dəqiq müəyyən-ləşdirilməsi, tələbələr üçün düşünülmüş proqramların hazırlanması, təcrübə mübadiləsi, tələbələrin praktika üzərində fikirləşməsi, təlim və tədrisin cari məsələlə-rinin müzakirəsi imkanlarının yaradılması kimi məqsədlərin əldə edilməsində tələbə-əməkdaşlıq edən müəllim-yoxlayıcı üçlüyü daxilində iş birliyinin olması zəruridir. 1
Müəllimlərin hazırlanması, problemlərin həlli və uğur gətirən metodların tətbini kimi məsələlərdə praktikumun və digər ixtisas təcrübələrinin mühüm rolunu əks etdirən bu əsas informasiyanın ardınca kitabda uğurlu proqramın yaradılması və tətbiqi ilə bağlı məsələlər əhatə olunur.
Müəllimlərin hazırlanması proqramı tələbələr üçün ixtisas üzrə təcrübə proqramının tərtib olunması baxımından əsas rolunu oynamalıdır. Bununla belə əməkdaşlıq edən məktəblər də təcrübələrin keçirildiyi yer kimi vacib tərəfdaş rolunda çıxış edirlər. İxtisas üzrə təcrübə proqramlarının yaradılması üçün aşağıdakı işləri görmək lazımdır: 1.Proqramın perspektivini, məqsəd və vəztfələrini işləyib hazırlamaq. 2.Proqramın reallaşmasını təmin edəcək siyasət və prosedurları müəyyən etmək. 3.İşçiləri seçmək və onlarla treninq keçirmək. 4.Təcrübə yerlərini seçmək və onlarla tanış olmaq. 5.İşçilərdən hansı nəticələrin gözləndiyini, onların rol və məsuliyyətlərini müzakirə etmək.
____________ Yüklə 0,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|