Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu Mingəçevir filialı
Yüklə 0,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ŞAGİRD ŞƏXSİYYƏTİNİN PSİXOLOJİ XARATERİSTİKASININ TƏRTİBİ METODİKASI
- II.Şagirdin təlim fəaliyyəti
- III.Şagird şəxsiyyətinin istiqaməti, sosial fəallığı və xüsusi qabiliyyətləri
- IV.Temperament və xarakter xüsusiyyətləri.
- V.Ümumi psixoloji nəticələr.
- MƏKTƏB GİGİYENASI ÜZRƏ TAPŞIRIQLARIN YERİNƏ YETİRİLMƏSİ METODİKASI
- I.Dərs cədvəlinin gigiyenik qiyməti və şagirdlərin iş görmə qabiliyyəti
- II.Məktəbyanı torpaq sahəsinin və məktəb binasının gigiyenik qiyməti
- III.Tədris otaqlarının gigiyenik qiyməti
- IV.Sinif mebellərinin və şagirdlərin oturmalarının gigiyenik qiyməti
- V.Şagirdlərin fiziki tərbiyəsinin gigiyenik qiyməti
- VI.Şagirdlərin əmək tərbiyəsinin gigiyenik qiyməti
- VIII.Təhkim olunmuş sinifdə şagirdlərin sağlamlığı və fiziki inkişafı haqqında məlumat
- Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu Mingəçevir filialının Pedaqoji fakültəsinin IV kurs 214 saylı qrup
- ƏDƏBİYYAT
66
Yekunda təcrübəçi tələbə emosional şəkildə mövzuya aid nümunələr göstərir, görkəmli şəxsiyyətlərdən sitatlar gətirir, həyati faktarla şagirdləri həyəcanlandırır və inandırır. Tərbiyəvi söhbətlərin belə hazırlanması və aparılması tələbələrin şablonçuluqdan, hər hansı bir tərbiyəvi söhbətin mətnini yazıb şagirdlərə oxumaqdan uzaqlaşdırır və onun təsirli olmasına səbəb olur. Buna görə də belə söhbətlərə məsuliyyətlə yanaşmaq lazım gəlir. Seçilən mövzunun müasirliyi, onun məqsədinin aydın dərk olunması, şagirdlər arasında iş bölgüsünün düzgün aparılması, mənbələrin onlara çatdırılması bu prosesdə xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu gün məktəbimizdə təlim, tərbiyəni yeni istiqamət, yeni məzmun üzərində qurmaq sahəsində geniş axtarışlar, tədqiqatlar aparılır. Bu baxımdan da şagirdlərdə milli mənlik şüurunun formalaşmasına, milli ləyaqət, dəyanət, düşmənə nifrət tərbiyəsinə, öz soy-kökünə qayıdışa, islam dəyərlərinə münasibətə, milli iftixar tərbiyəsinə geniş yer verilməlidir. Aparacağımız tərbiyəvi tədbirlərdə bu mövzularda olan söhbətlərə daha çox yer verməyimiz bu cəhətdən aktualdır və faydalıdır. Mövzunun seçilməsində tələbə müəyyən qədər sərbəstdir. Lakin sinfin xüsusiyyətlərini, şagirdlərin yaş səviyyələrini nəzərə almamaq olmaz.
67
Siz təcrübə müddətində təhkim olunduğunuz sinfi və həmin sinifdə bir şagirdi psixoloji cəhətdən müşahidə etməli, öyrənməli və ona geniş xarakteristika tərtib etməlisiniz. Bunun üçün şagird şəxsiyyətinin bütün xarakteristik cizgilərini öyrənmək tələb olunur. Müşahidə və öyrənmə aşağıdakı sxem üzrə aparılmalıdır. Şagird şəxsiyyətinin psixoloji xarakteristikasının tərtibi üçün plan-sxem 1 I.Şagird haqqında ümumi məlumat: -Adı və soyadı, doğulduğu tarix, oxuduğu sinif, ümumi fizika hazırlığı, sağlamlıq vəziyyəti, ailədə şagirdin sosial inkişaf şəraiti, ailə tərbiyəsinin xüsusiyyətləri.
1.Təlim və müvəffəqiyyəti (müxtəlif fənlərdən aldığı qiymətlər, üstünlük təşkil edən fənlərə görə qiymətlər). 2.Ümumi əqli inkişafı (ümumi dünyagörüşü, əqli keyfiyyətləri, həyata baxışı). 3.Nitqin inkişafı (lüğət ehtiyatı, nitqinin obrazlılığı, emosionallığı, öz fikrini yazılı və şifahi şəkildə ifadə etmə bacarığı). _________________ 1.Şagird şəxsiyyətinin psixoloji xarakteristikasının tərtibi sxemi. Dos. S.F.Şabanov tərəfindən hazırlanmışdır.
68
4.Təlimə qabilliyi: -diqqətin xüsusiyyətləri (ixtiyari diqqətin inkişaf səviyyəçi, onun mərkəzləşməsi, keçirilməsi, həzmi və paylanması); -təlim materialının mənalı qavranılması, müşahidəçilik xüsusiyyətləri; -niyyətli və sözlü-məntiqi hafizənin xarakteri və səviyyəsi, yaddasaxlama üsullarından istifadə, yadasalmada asanlıq və ya çətinlik; -təfəkkürün inkişafı: predmet və hadisələrin mühüm və ya ikinci dərəcəli əlamətlərinin fərqləndirilməsi, ümumi və ya mücərrəd anlayışların mənimsənilmə səviyyəsi, fikri məsələni həll etmək bacarığı, müqayisə etmək, ümumiləşdirmək və təsnif etmək bacarıq və vərdişləri, nəticə çıxarmağa meyilliyi; -təxəyyülün inkişafı, bərpaedici və yaradıcı meyilli olması. 5.Tədris işində çalışqanlığı. 6.Biliklərə qarşı maraq və təlimə münasibəti: hansı fənlərə qarşı maraq göstərir, maraqla dərslərinə hazırlaşması, dərslərindən aldığı qiymətlərə necə münasibət bəsləyir, valideyn və müəllimlərin tərif və ya tənqidi iradlarına münasibəti, mütəşəkkilliyi, kitab üzərində işi, özünənəzarəti, müxtəlif plan və konspektlərdən istifadə və s.
1.Maraqları. 2.Hər hansı fəaliyyət (musiqi, rəsm və s.) sahəsində xüsusi qabiliyyəti, bu istiqamətdə arzusu, gələcəyə münasibəti. 3.Sinif (qrup) daxilində ictimai fəallığı, referent qrupu. 4.Sosial ictimai hadisələrə maraq və münasibəti. 5.İctimai vəzifəsi, ümumi davranışı. 6.Sinif (qrup) daxilində mövqeyi, müəllim və sinif (qrup) yoldaşlarına münasibəti, dostluq və yoldaşlığı necə başa düşməsi, ünsiyyət dairəsi və ünsiyyət mədəniyyəti, məktəb rejiminə və yaşlıların tələblərinə münasibəti.
1.Temperamentin əsas xüsusiyyətləri. 2.Emosiya və hisslərinin davranışda özünü göstərməsi. 3.Davranışda qabarıq üzə çıxan xarakter keyfiyyətləri (əməyə, insanlara, təlimə və özünə qarşı münasibəti) və iradi keyfiyyətləri.
1.Şagird şəxsiyyətinin formalaşmasındakı üstün və çatışmayan cəhətlər: daxili və xarici səbəblər, ailə tərbiyəsinin qoyuluşu, xəstəlik, davranışındakı qüsurlar, iş vərdişlərinin olmamağı, xüsusi qabiliyyətinin olmaması və s. 2. Şagirdlə psixoloji-pedaqoji işin planlaşdırılması
69
Pedaqoji təcrübə müddətində təcrübəçilər həm də gigiyena üzrə tapşırıqları da yerinə yetirməlidirlər. Gigiyena üzrə aparılan işlər aşağıdakı istiqamətləri əhatə etməlidir.
1)Sinif cədvəlinin gigiyenik qiymətini vermək (həftənin günlərində dərslərin miqdarı, dərs bölgüsünün, çətin fənlərin növbələşməsi, qoşa suallar və şagirdlərin həftəlik, yaxud bir günlük iş qabiliyyəti nəzərə alınıbdırmı). Cədvəldə əmək və bədən tərbiyəsi dərslərinin tutduğu yer. 2)Dərsprosesində şagirdlərin işgörmə qabiliyyətlərini qiymətləndirmək. (Özlərini aparmalarını müşahidə etmək, şagirdlərin bədən vəziyyətinə diqqət yetirmək, yorğunluğun birinci və ikinci fazasının vaxtını təyin etmək). 3)Tənəffüsün təşkilinə gigiyenik qiymət vermək.
1)Məktəbyanı torpaq sahəsinə sanitar-gigiyenik qiymət vermək. Onun hasarlanması, aqrobiologiya, coğrafi və idman meydançalarının olub-olmaması və onlardan pedaqoji məqsədlər üçün istifadə edilməsi. Məktəb binasının mərtəbəliliyi, yerləşdirilməsi; 2)Sanitar-texniki qovşağın gigiyenik qiyməti və istifadə sistemi. Məktəb binasının su ilə təchizatı.
1)Tədris otaqlarına (sinif otaqları, kabinetlər, laboratoriyalar) gigiyenik qiymət vermək. Otaqların sahəsi, mebellərin yerləşdirilməsi, müəllim tərəfindən havanın dəyişdirilməsinə nəzarət, sinfin təbii işıqlandırılmasının qiyməti. Tədris otaqlarının işıqlandırma rejimi. Sinif otağının pəncərəsinin yerləşdirilməsi, işıqlılıq əmsalı, divarın, mebelin rəngi, habelə ağaclarla, pərdələrlə, güllərlə və qonşu binanın kölgəsilə otağın qaranlıq olması. 2)Süni işıqlandırmanın qiyməti. Süni işıqlandırmanın qiyməti. Süni işıqlandırmanın tiip, işıq mənbəyinin qüvvəsi və miqdarı, işığın bərabər yayılması. Havadəyişdirici (ventilyasiya) sisteminin qiyməti. Tədris binasının istilik rejimi.
1) Sinfə lazım olan və stol nömrələrinin miqdarı, onların şagirdlərin boyuna müvafiqliyi və səliqəsi. Paltarın gigiyenik qiyməti (distansiya və diferensiya). 2) Şagirdləri sinifdə yerləşdirərkən onların sağlamlıq xüsusiyyətləri nəzərə alınırmı? 3) Yazı və oxu zamanı şagirdlərin hamısı düzmü oturur? Əgər belə deyilsə, onda düzgün oturmamağın, qamətə, görməyə və şagirdərin işgörmə qabiliyyətinə təsirinin səbəblərini analiz etmək.
70
1) Dərs üçün olan tədris materialları bazası mövcud idman meydançası, onun təchizatı, idman zalı. 2) İdman dərsi üçün şagirdlərin qruplara bölünməsi. 3) İdman və bədən tərbiyəsilə məşğul olan şagirdlərin sağlamlığına sistematik olaraq nəzarət edilirmi? 4) Şəhər gimnastikası və tədris zamanı idman dəqiqələri keçilirmi?
1) Bina emalatxanasının gigiyenik tələblərə müvafiqliyi. Onun kub hesabı sahəsi, işıqlandırılması və havasının dəyişdirilməsi. Emalatxananın dülgər, çilingər dəzgahlarının şagirdlərin boyuna müvafiqliyi. Şagirdlərin əmək gigiyenasının qaydaları və təhlükəsizlik texnikası ilə tanış olmaları. Emalatxanada olan ilk yardım dərman qutusu (apteçkası). 2) Əmək tərbiyəsinin və şagirdlərin özünəxidmətinin gigiyenik qiyməti. VII.Bir məktəblinin gün rejimi və onun gigiyenik qiyməti
1) Soyadı, adı, yaşı, sinfi, növbəsi. 2) Səhər yuxudan durduğu vaxt. 3) Özünəxidmətə və səhər yeməyinə sərf etdiyi vaxt. 4) Evdən məktəbə getməsinə sərf etdiyi vaxt. 5) Günorta yeməyinin vaxtı (həmişəmi eyni saatda yeyir). 6) Təmiz havada olduğu vaxtın müddəti. Günün hansı vaxtında və sistematik olaraq təmiz havada olurmu?
7) Ev tapşırıqlarının yerinə yetirilməsinin vaxt və müddəti. Həmişəmi eyni vaxtda tapşırıqlarını yerinə yetirir? Ev tapşırıqlarını yerinə yetirərkən iənəffüs edirmi? 8) Ev təsərrüfatına kömək edirmi, buna nə qədər vaxt sərf edir? 9) Axşam yeməyinin vaxtı. 10) Axşam təmizliyinə nə qədər vaxt gedir? 11) Nə vaxt yatır! Yuxunun vaxtı. Axşam yuxusunun şəraiti: yatacaq paltarının ayrı olması. 12) Məktəblinin gün rejiminə gigiyenik qiymət vermək.
1) Təhkim olunmuş sinifdə zəif səhhətli şagirdləri aşkara çıxarmaq. 2) Şagirdlərin fiziki inkişafı haqqında məlumat toplamaq. 3) Tibbi müayinənin nəticələri valideynlərə çatdırılırmı? 4) Şagirdlərin sağlamlığı üçün məktəbdə bu məlumatlardan necə istifadə olunur?
TƏCRÜBƏÇİ TƏLƏBƏNİN HESABATI Pedaqoji təcrübənin sonunda görülmüş işlərə yekun vurmaq, müvafiq kafedralar və dekanlıq qarşısında görülmüş işlərə dair hesabat vermək lazımdır. Bəs hesabat necə tərtib edilir? Hesabatın yazılış forması standartlaşdırılmır. Təcrübəçi tələbə hesabatın başlığını müxtəlif varantda tərtib edir, görülmüş işləri təsvir edir və sonda imza deyərək tarixi göstərir. Məsələn, başlıqlar aşağıdakı variantlarda yazıla bilər:
I variant: Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu Mingəçevir filialının Pedaqoji fakültəsinin IV kurs 214 saylı qrup tələbəsi Məhərrəmova Rəna Bayram qızının 15 nömrəli şəhər orta məktəbində 9 fevral 2007-ci ildən 24 may 2007-ci ilə kimi keçdiyi pedaqoji təcrübədə görülmüş işlər haqqında HESABAT II variant: 71
təcrübədə görülmüş işlər haqqında HESABAT
Sonra aşağıdakı yaddaş əsasında görülmüş işlər təsvir edilir. 1.Keçilmiş dərslərin miqdarı (o cümlədən, icmal və plan ilə). Dərslərin tipləri üzrə dərs növləri. Dərslərdə müvəffəqiyyətli cəhətlər və nöqsanlar, bunların səbəbləri. 2.Fənn üzrə sinifdənkənar keçirilən tədbirlər – dərnək məşğələləri, ekskursiyalar, əlavə məşğələlər, maraq dərsləri və s. 3.Sinifdənkənar tərbiyəvi işlər, onların mövzusu, məqsədi, tərbiyəvi təsir qüvvəsi. 4.Şagirdlərlə aparılan fərdi işlər, onların nəticəsi. 5.Məktəbə və təhkim olunduğu sinfə göstərdiyi əməli köməklik (əyani vəsaitlər hazırlanması, fənn kabinetindəki avadanlıqların təmiri və s.). 6.Valideynlərə aparılan işlər, onların mahiyyəti, forma və metodları. 7.Təcrübə müddətində metodistin, pedaqoqun, psixoloqun, gigiyena müəlliminin, həmçinin məktəbin pedaqoji kollektivinin – direktorun, onun müavinlərinin fənn müəllimlərinin, sinif rəhbərinin köməyinin məzmunu və forması. 8.Şəxsi bacarıq və vərdişlərin qiymətləndirilməsi: dərsin icmalının (planının) tərtibi, dərs üçün lazım olan ədəbiyyat və əyani vasitələrin seçilməsi; dərsdə təlimin prinsip , üsul və priyomlarının düzgün seçilməsi; təlimin texniki vasitələrdən istifadə səviyyəsi; laboratoriya məşğələlərinin və praktik işlərin aparılması; ev tapşırıqları üzərində nəzarətin olması; biliklərin cari hesabının aparılması; fənn üzrə tapşırıqlar və digər çalışmaların yerinə yetirilməsi; yazı işlərinin aparılması, yoxlanılması və qiymətləndirilməsi; dərsdə şagirdlərin idrak fəaliyyətinin fəallaşdırılması; siniflə işdə tərbiyə məqsədinin müəyyən edilməsi; sinif rəhbərinin işinin planlaşdırılması; uşaq və gənclər təşkilatları ilə iş; kütləvi tərbiyəvi tədbirlərin keçirilməsi (konfrans, disput, görüş, gecə, səhərcik, kitab müzakirəsi və s.); divar qəzetinin buraxılması; sinif kollektivinin və ayrı-ayrı şagirdlərin psixoloji xarakteristikasının tərtibi, dərsin və sinifdənkənar tədbirin təhlili; pedaqoji təcrübə gündəliyinin aparılması. 9.Yerinə yetirilməyən tapşırıqlar və onun səbəbi. 10.Pedaqoji təcrübənin təkmilləşdirilməsi üçün təkliflər.
72
1.«Müəllimlik təcrübəsi keçən tələbələr üçün uğurlu praktikum proqramının yaradılması» (Açıq Cəmiyyət İnstitutu – Yardım fondu). «Yeni nəsil» nəşrlər evi. Bakı-2003. 2.Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin «Ali və orta ixtisas təhsili məktəbləri tələbələrinin müəllimlik fəaliyyətinə hazırlanması işini tənzimləmək haqqında müvəqqəti qaydalar» 01.05.2002-ci il 394 №- li əmr 3.Davis, Barbara Gross. 1993. Tools for Teachinq. San Francisco: Jossey-Bass. Dewey, John.1933. How We Think: A.Restatament of the Relation of Reflective Thinkinq to the Educative Process. Boston: D.C.Heath. D’Youville Colleqe. Field Experince Manyal: Student Edition. Glatthorm, A. and C.Coble. 1955. “Leadership for Effective Student Teachinq.” In Gloria Appelt Slick. Ed. The Field Experience: Cretinq Successful Proqrams for New Teachers. Chapter 3. Machado, Jeanne M. 1993. Student Teachinq:Earlu Childhood Practicum Guide. 2 nd Ed.Albany: Delmar. 4.New York University.School of Education. Department of Teachinq and Leaminq. Handbook for Student Teachers: Early Childhood and Elementaru Education. Sprinq 1995. Pelletier, Carol Marra. 1995. A. Handbook of Techniques and Strateqiec for Coachinq Student Teachers.Needham Heiqhts, MA: Allyn and Bacon. 5.Posner, George. 1996. Field Experience: A Guide to Reflektive Teaching. White Plains, NY: Longman Publihers. Roe, Bettu and others. 1989. Student Teaching and Field Experiences Handbook. 2 nd Ed.New York: Merrill. Slick, Gloria Appelt. Ed. 1995. The Field Experience: Creting Successful Proqrams for New Teachers. Thousand Oaks, CA: Corwin Press. 6.State University College at Buffalo. Elementary Student Teaching. Thought and praktice: The Jourmal of the Graduate School of Bank Street Colloge of Education. Vol. 3(1): 1991. University of Colorado at Denver. School of Education. Early Childhood Education Focus: Early Childhood Practicum Handbook. University of Maryland-Baltimore Campus. Post Baccalaureate Teacher Education Proqram. Supervisinq Teacher Guidelines for Providinq Internship Experiences. University of Wisconsin –Stout. School of Home Economics. Field Experiences Proqram. 7.Vanderbilt University. Peabodu Colloge. Handbook for Elementary/ Early Childhood. Student Teachers.March 1996. 8.Wheelock Colloge. Children and Their Environments: Field Manual. Wheelock Colloge. Human Growth and Development Field Manual. Wheelock Colloge. Undergraduate Student Teaching handbook: Early Childhood Education/Elementaru Education. 1995. Wheelock Colloge. Graduate Proqram Guidebook: Early Childhood Education/Elementaru Education. 1995.
9.Zeichner, Kenneth M.September 1992. Beyond Inguiru-Oriented Teacher Edication: Rethinking the Practicum. Monograph No 17. Sashatoon College of Education: 10.Zeichner, Kenneth M.November 1993. “Designing Educative Practicum Experiences for Prospektive Teachers.” Keynote address at the annyal meeting of the Massachusetts Association of Collegec for Teacher Education 11. Açıq Cəmiyyət İnstitutu – Yardım fondu. «Addım-Addım uşaqlar və ailələr üçün proqram» «Yeni nəsil» . Nəşrlər evi. Bakı – 2003. 12. Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin «Tələbələrin biliyinin qiymətləndirilməsinin çoxhədli sistemi haqqında Əsasnamə»nin təsdiqi barədə 15.05.2003-cü il tarixli 420 saylı əmr.
Yüklə 0,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|