61
İcmal
Təcrübəçi tələbələrin qarşısında duran ən məsul vəzifələrdən biri sınaq dərslərinin icmalının tərtibi
metodikasına yiyələnmək, dərslərin icmalını tərtib edə bilməkdir.
İcmalın yazılması üçün təcrübəçiyə ən azı 3 gün vaxt verilir. Bu müddət ərzində tələbə əvvəlcə
dərslikdəki materialla, oradakı sual və tapşırıqlarla, dərsliyin illüstrasiyaları ilə yaxından tanış olur. Sonra həmin
mövzu ilə əlaqədar başqa elmi və metodik ədəbiyyatla, bədii ədəbiyyatla, sənədli materiallarla və s. ilə tanış
olur.
Daha sonra dərsdə istifadə olunacaq əyani vəsaitləri (tədris şəkilləri, ekran vasitələri, cədvəl, xəritə və s.)
müəyyənləşdirir, lazım gələrsə özü əyani vəsait hazırlayır.
Əgər təcrübəçi dərslikdəki materialı oxumaqla kifayətlənərsə, o, təlimdə heç vaxt müvəffəqiyyət qazana
bilməz. Təcrübəçi tələbə dərslikdəki materialla kifayətlənməməli, sorğu ədəbiyyatına müraciət etməlidir və s.
Təcrübəçi mövzu ilə əlaqədar bütün məsələləri ətraflı öyrəndikdən sonra dərsin məqsədini
müəyyənləşdirir, planını hazırlayır, şagirdlərə verəcəyi sual və tapşırıqları müəyyənləşdirir və yalnız bundan
sonra icmalı səliqəli şəkildə 12 vərəqəli şagird dəftərinə yazır.
İcmal fənn müəllimi ilə razılaşdırıldıqdan sonra dərsin keçilməsinə ən azı bir gün qalmış təsdiq üçün
metodistə təqdim edilir.
62
Fəal dərsin quruluşu
1.Motivasiya (probemli sualın qoyulması).
2.Tədqiqatın aparılması (1.Debatlar, 2.Karusel, 3. Kiçik qruplarda iş)
3.Məlumat mübadiləsi.
4.Məlumatın təşkili və müzakirəsi.
5.Nəticənin çıxarılması.
6.Refleksiya (əksetdirmə) izləmə öyrənməni
öyrədir qiymətləndirmə.
7.Tətbiq edilməlidir. (reproduktiv)
5 növ bacarıq səmərəli təlim və tədrisin özəyini təşkil edir.
I dərsin məntiqi cəhətdən təşkili
a)İzahat. Bu müəllimin aydın və başa düşülən nümunələrlə dərsi öyrətmək bacarığına əsaslanır.
b)Dərsin məzmununun təşkili. Təlim fəaliyyətini müəyyən edir.
c)dərsin məzmun və fəaliyyətinin ardıcıllığı.
Dəqiq elmlərdə məlumdan naməluma. Humanitar elmlərdə xronoloji ardıcıllıq.
d)Nəyə diqqət yetirilməlidir. Müəllim dərs zamanı əsas diqqəti ən vacib məsələyə yönəltməlidir.
II. Dərsin təqdimatı
Dərs başlayarkən 4 faktor nəzərə alınmalıdır.
1)Şagirdlərin diqqətini cəlb etməlidir.
2)Müəllim şagirdləri mövzu ilə maraqlandırmaq yollarını tapmalıdır.ö həvəsləndirməlidir.
3)Yeni mövzu üçün baza biliyə malik olmalıdır.
4)Göstərişlərin verilməsi.
III.Yekunlaşdırıcı və ümumiləşdirici dərs
1)Dərsin mühüm hissələri
2)Bölmə ardıcıllığı gözlənilməlidir.
3)Dərs vaxtı təkrara yer verilməlidir.
4)Mənimsəmə müəyyənləşdirilməlidir.
5)Növbəti dərs haqqında məlumat verilməlidir.
IV.Həvəsləndirici və maraqoyadıcı amillər
A)Müxtəlif vizual stimullar
1.Müəllimin üzündəki ifadələr və jestlər.
2.Müəllim hərəkət edərək dərs keçə bilər.
3.Müəllim geyimində və saç düzümündə müxtəliflik etməlidir.
B)Müxtəlif dinləmə stimulları.
1.Müəllimin səsindəki həcm və yüksəklik həddi, danışıq tempi.
2.Şagirdlər də danışmalıdırlar.
3.Kaset və SD-lər kimi audio vasitələrdən istifadə.
V.Nümayiş etdirmə
Nümayiş dərsin məqsədinə uyğun olmalıdır.
1.Ardıcıllıq müəyyənləşdirilməlidir.
2.Nəticə və problem haqqında xəbər verilməlidir.
3.Nümayiş TƏHLÜKƏSİZ OLMALIDIR!
4.Materiallar toplanmalı və nümayişə hazır vəziyyətə gətirilməlidir.
5.Şagirdlər cəlb olunmalıdır.
6.Nümayiş darıxdırıcı keçməməlidir.
7.Nümayişin sonu olmalıdır.
Dərslərdə şagirdlərin qiymətləndirilməsi.
Qiymətləndirmə tapşırığın yerinə yetirilməsinə əsaslanmalıdır.
Obyektiv tapşırığı, qrupların işində və diskussiyalarda iştirak, suallar formalaşdırmaq və tədqiqat aparmaq
bacarığı.
Qiymətləndirilməlidir.
1)Məzmun - əsas faktların və terminlərin, səbəb-nəticə.