Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri İnstitutu

 
75 
2.4. İnformatika fənninin məzmun standartlarının şərhi
1
 
 
Standart 
Məzmun 
Açar sözlər 
I sinif 
1.
 
İnformasiya və informasiya prosesləri 
1.1.1. Verilmiş sadə informasiyaları şərh edir.  
 Sadə əşyaların rənginin, formasının, tərkib 
hissələrinin, oxşar, fərqli cəhətlərinin şərhi; sadə 
əşyaların  digər əşyalara nisbətən ölçüsünün, 
istiqamətinin, çəkisinin, miqdarının şərhi 
Rəng, forma, tərkib hissələri, quruluş, sadə 
əşyalar, oxşar və fəqli əlamətlər,  ölçü, böyük, 
kiçik, bənzər, uzun, qısa,  hündür,  istiqamət, 
yuxarı, aşağı, sağ, sol,  uzaq,  yaxın, çəki, ağır, 
yüngül, miqdar, az,  çox 
1.1.2. Sadə informasiyaları təsvir formalarına 
görə fərqləndirir. 
Sadə informasiyaların mətn, şəkil, cədvəl və işarələr 
formasında təsvirinin fərqləndirilməsi 
Şəkil,  mətn,  işarə,  ədəd,  cədvəl  
1.1.3. İnformasiyadan istifadə üsullarını sadə 
formada izah edir. 
İnformasiyanın qəbul edilməsinin, ötürülməsinin, 
saxlanılmasının və dəyişdirilməsinin sadə formada 
izahı 
İnformasiyanın qəbul olunması,  ötürülməsi,  
saxlanılması, dəyişdirilməsi 
1.1.4. Müxtəlif informasiya mənbələrinə aid 
nümunələr göstərir. 
Müxtəlif informasiya mənbələrinə  (kitab, televizor, 
radio, qəzet) aid nümunələrin göstərilməsi 
İnformasiya mənbəyi,  informasiya vasitələri, 
kitab, televizor, radio, qəzet 
1.2.1. Verilmiş informasiya əlamətlərinə görə 
əşyaları fərqləndirir.  
Verilmiş informasiya əlamətlərinə görə əşyaların 
quruluşunun, formasının, tərkib hissələrinin, 
ölçüsünün, miqdarının, çəkisinin fərqləndirilməsi; 
Verilmiş informasiya əlamətlərinə görə əşyanın 
yerinin, oxşar və fərqli əlamətlərinin fərqləndirilməsi 
Rəng,  forma, tərkib hissələri,  quruluş,  sadə 
əşyalar, oxşar və fəqli əlamətlər,  ölçü, böyük,  
kiçik, bənzər, uzun,  qısa,  hündür,  istiqamət ,  
yuxarı,  aşağı,  sağ,  sol,  uzaq,  yaxın, çəki, 
ağır,  yüngül,  miqdar, az,  çox 
1.2.2. Verilmiş əşyanın əlamətlərini  şərh edir. 
Verilmiş əşyaların rənginə, formasına, quruluşuna, 
ölçülərinə, çəkisinə, yerinə, mövqeyinə görə 
əlamətlərinin şərhi 
Əşya, əlamət,  rəng,  forma,  tərkib hissələri,  
quruluş,  sadə əşyalar,  ölçü, böyük,  kiçik,  
bənzər, uzun,  qısa,  hündür,  istiqamət,  yuxarı,  
aşağı,  sağ,  sol,  uzaq,  yaxın, çəki, ağır,  
yüngül, miqdar, az,  çox 
1.2.3. İki və daha çox əşya arasında 
münasibətləri (oxşar,  fərqli,  az,  çox,  ağır,  
yüngül,  böyük,  kiçik,  uzun,  qısa,  qarşıda,  
İki və daha çox əşya arasındakı münasibətlərin (oxşar,  
fərqli,  az,  çox,  ağır,  yüngül,  böyük,  kiçik,  uzun,  
qısa,  qarşıda,  arxada,  yuxarıda,  aşağıda,  sağda,  
Əşya, münasibət, oxşar və fəqli əlamətlər,  
böyük,  kiçik,  bənzər, uzun,  qısa,  hündür,  
istiqamət,  yuxarı,  aşağı,  qarşı,  arxa, sağ,  sol,  
                                                
1
 Məzmun standartalrının şərhinə aid verilmiş izahlar və aşar sözlər ancaq tövsiyə xarakteri daşıyır. Siniflər üzrə şagirdlərin inkişaf səviyyəsinə və marağına uyğun olaraq 
müvafiq dəyişikliklər və əlavələr etməklə onlara yaradıcı yanaşmaq məqsədəuyğun hesab edilir.  

---

 
76 
arxada,  yuxarıda,  aşağıda,  sağda,  solda,  
ortada) müəyyən edir.  
solda,  ortada) müəyyən edilməsi 
uzaq,  yaxın,  ağır,  yüngül,  az,  çox 
2. Formallaşdırma,  modelləşdirmə,  alqoritmləşdirmə və proqramlaşdırma 
2.1.1. Hadisələr,  hərəkətlər ardıcıllığına aid 
nümunələr göstərir.  
Hadisələrin və hərəkətlərin əvvəlki, indiki və sonrakı 
vəziyyətinə dair nümunələrin göstərilməsi  
Hərəkət,  o nə edir,  onlar nə edir,  əvvəlki 
vəziyyət,  sonrakı vəziyyət  
2.1.2. Sadə hərəkəti,  hadisəni ardıcıllıq 
baxımından hissələrə ayırır.  
Sadə hərəkətin və hadisənin ardıcıllıq baxımından 
hissələrə ayrılması; 
Hərəkət,  ardıcıllıq, hissə, o nə edir,  onlar nə 
edir 
2.1.3. Sadə hərəkətlər ardıcıllığını nümunələr 
əsasında izah edir.  
Sadə hərəkətlər ardıcıllığının nümunələrlə izahı; 
məqsədə çatmaq üçün tələb olunan sadə hərəkətlər 
ardıcıllığının nümunələrlə izahı 
Hərəkət, ardıcıllıq, nümunə, məqsəd 
2.2.1. “Doğru” və “yalan” mülahizələri  
fərqləndirir. 
Doğru və yalan mülahizələrin fərqləndirilməsi; doğru 
və yalan mülahizələrə aid nümunələrin göstərilməsi; 
təqdim olunan mülahizələrdən doğru və yalan 
mülahizələrin seçilməsi. 
Mülahizə,  doğru,  yalan,  inkar 
2.2.2. Sadə mühakimələrin inkarını qurur. 
Verilmiş sadə mühakimələrin inkarının qurulması; 
“deyil” sözündən istifadə etməklə sadə mühakimələrin 
inkarının qurulması 
Mühakimə, inkar, deyil, əlamət 
2.2.3. Təqdim olunanlar arasından mümkün 
hərəkət variantlarını göstərir. 
Təqdim olunanlar arasından mümkün olan hərəkət 
variantlarını göstərilməsi;  təqdim olunanlar arasından 
mümkün hərəkət variantlarının seçilməsi 
Mümkün, hərəkət, variant 
3. Kompüter,  informasiya - kommunikasiya texnologiyaları və sistemləri 
3.1.1. Kompüterin əsas hissələrini ona tanış olan 
oxşar əşyalarla (televizor,  telefon, pult) 
müqayisə edir.  
Kompüterin əsas hissələrinin oxşar əşyalarla 
(televizor, telefon pultu) müqayisə edilməsi; 
kompüterin əsas hissələrinin oxşar əşyalardan 
fərqləndirilməsi; 
Kompüter, televizor, telefon, pult, əşya 
3.1.2. Kompüterlə iş prosesində tələb olunan 
ümumi təhlükəsizlik texnikası qaydalarını 
sadalayır.  
Kompüterlə iş  zamanı tələb olunan ümumi 
təhlükəsizlik texnikası qaydalarının (perforasiyalı 
eynəkdən istifadə,  yaxud ekranı xüsusi təbəqə ilə 
örtmə, siçanı sıxmadan tutma,  
monitoru daimi nəm parçayla silmə, kompüteri 
mümkün qədər isidici qurğulardan uzaqda  və işıq 
şüaları düşməyən hissəyə yerləşdirmə, 
sistem blokunu sərt və etibarlı səth üzərində 
Elektrik naqili, icazəsiz cızmaq, yaş əl ilə 
toxunmamaq, monitor, təhlükəsizlik, 
yerləşdirmə, məsafə, sistem blok, qurğu, siçan, 
eynək 

---