Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri İnstitutu

 
87 
köməyi ilə surətinin çıxarılması, mətnə şəkillərin daxil 
edilməsi, menyusundan əmrini verməklə müəyyən 
sözlərin tapılması və əmrini verməklə yenisi ilə əvəz 
edilməsi) yerinə yetirilməsi 
3.4.2. Müxtəlif mətnlərdən istifadə etməklə yeni 
mətn (mətnlər) yaradır. 
WordPad mətn prosessorunda müxtəlif mətnlərin 
surətini çıxartmaqla digər mətnə əlavə edərək yeni 
mətnin (mətnlərin) yaradılması 
WordPad, mətn, prosessor 
3.4.3. Mətn yığılan səhifənin müvafiq 
parametrlərini müəyyənləşdirir. 
WordPad mətn prosessorunda mətn yığılan səhifənin 
müvafiq parametrlərinin (səhifənin oriyentasiyası, 
səhifənin sərhədləri) müəyyənləşdirilməsi 
WordPad, mətn, prosessor, səhifə, parametr, 
oriyentasiya, sərhəd 
3.4.4. Sadə formatlaşdırma bacarıqları nümayiş 
etdirir.  
WordPad mətn prosessorunda sadə formatlaşdırma 
bacarıqları (sağ, sol sərhədə və mərkəzə görə 
formatlaşdırma) nümayiş etdirilməsi 
WordPad, mətn, prosessor, formatlaşdırma, sağ, 
sol, mərkəz, sərhəd 
4. Cəmiyyətin  informasiyalaşdırılması 
4.1.1. Ətraf aləmdəki informasiya mübadiləsinin 
əhəmiyyətini sadə nümunələrlə izah edir. 
Ətraf aləmdəki informasiya mübadiləsinin (insanların 
informasiya ilə təmin olunması, cəmiyyətin 
informasiyalaşdırılması) sadə nümunələrlə izahı 
Ətraf, aləm, informasiya, mübadilə, əhəmiyyət, 
cəmiyyət 
4.1.2. Müvafiq mərhələdə istifadə etdiyi 
kompüter proqramlarının əhəmiyyətini izah 
edir.  
Müvafiq mərhələdə istifadə etdiyi kompüter 
proqramlarının (WordPad, Paint, Calculator) 
əhəmiyyətinin izahı 
Kompüter, proqram, əhəmiyyət, WordPad, 
Paint, Calculator 
4.1.3.İnternetdən istifadə etməklə informasiya 
əldə edir. 
İnternetdən istifadə etməklə informasiyanın (şəkil, 
mətn) əldə edilməsi 
İnternet, İnternet Explorer, Google, 
informasiya, şəkil, mətn 
IV sinif 
1. İnformasiya və informasiya prosesləri 
1.1.1. Cəmiyyətdə və texniki sahələrdəki 
informasiyaya, informasiya proseslərinə aid 
nümunələr göstərir.  
Cəmiyyətdə və texniki sahələrdəki informasiyaya 
(obyektin çəkisi, sürəti, təzyiqi, sayı, temperatur), 
informasiya proseslərinə (informasiyanın toplanması, 
qəbulu, emalı, saxlanması, ötürülməsi, surətinin 
çıxarılması, kodlaşdırılması, ölçülməsi, axtarılması, 
silinməsi) aid nümunələrin göstərilməsi 
Termometr, tərəzi, spidometr, manometr, 
işıqfor, mikroskop, texnika, avtomat, robot, 
informasiya, proses 
1.1.2. Cəmiyyətdə və texniki sahələrdəki 
informasiyaların qarşılıqlı əlaqəsini nümunələrlə 
izah edir.  
Cəmiyyətdə və texniki sahələrdəki informasiyaların 
qarşılıqlı əlaqəsinin (texniki sahədəki inkişaf 
səviyyəsinin,  elektrik enerjisinin kəşfinin  cəmiyyətin 
Cəmiyyət, texnika, əlaqə, inkişaf, sahəö, 
səviyyə, elektrik , enerji, kotan, traktor, çap 
maşını, kompüter, teleqraf, telefon, 

---

 
88 
inkişafına təsiri)  nümunələrlə izahı 
radio,maqnitofon, televizor 
1.1.3. İnformasiya ötürülməsinin müxtəlif üsul 
və vasitələrini  şərh edir.  
 
İnformasiya ötürülməsinin müxtəlif üsul (şifahi, jest və 
mimika, simvol) və vasitələrinin (tonqal, səs, yazı 
lövhəsi, qəzet, jurnal, kitab, teleqraf, telefon, radio, 
televizor, kompüter, internet)  şərhi 
İnformasiya, üsul, vasitə, danışıq, mimika, jest, 
tonqal,  yazı, qrafik, simvol, işarə, şəkil, səs, 
teleqraf, yazı lövhəsi, qəzet, jurnal, kitab, 
telefon, radio, televizor, kompüter, internet 
1.1.4. Müvafiq şəraitə uyğun informasiyanın 
ötürülməsi vasitələrindən istifadə edir. 
Müvafiq şəraitə  uyğun informasiyanın ötürülməsi 
vasitələrindən (tonqal, səs, yazı lövhəsi, qəzet, jurnal, 
kitab, teleqraf, telefon, radio, televizor, kompüter, 
internet) istifadə edilməsi 
İnformasiya, üsul, vasitə, danışıq, mimika, jest,  
yazı, qrafik, simvol, işarə, şəkil, səs, qəzet, 
jurnal, kitab, telefon, poçt, radio, televizor, 
internet, teleqraf 
1.2.1. Müxtəlif qrupdakı əşyaları əlamətlərinə 
görə ümumiləşdirir. 
Obyektlər qrupundakı əşyaların əlamətlərinə görə 
(tərkib, hərəkətlər) ümumiləşdirilməsi 
Obyekt, qrup, əşya, əlamət, tərkib, hərəkət 
1.2.2. Obyektlər qrupundan olan əşyaların 
əlamətlərini cədvəl şəklində təqdim edir. 
Obyektlər qrupundakı əşyaların əlamətlərinin (tərkib, 
hərəkətlər) cədvəl şəklində təqdim edilməsi 
Obyekt, qrup, əşya, əlamət, tərkib, hərəkət 
1.2.3. Qrupdakı obyektlərin əlamətlərini 
keyfiyyət baxımından izah edir. 
Qrupdakı  obyektlərin  əlamətlərinin  keyfiyyət 
baxımından (dadı, materialı, iyi, forması, rəngi və s.) 
izah edilməsi 
Qrup, obyekt , əlamət, keyfiyyət, dad, material, 
iy, formas, rəng 
2. Formallaşdırma,  modelləşdirmə,  alqoritmləşdirmə və proqramlaşdırma 
2.1.1. Alqroritmin, alqroritmləşdirmənin 
mahiyyətini və təyinatını sadə formada izah 
edir. 
 
Alqroritmin mahiyyətinin (məqsədə çatmaq üçün 
sonlu sayda əmrlər ardıcıllığı) sadə formada izahı;  
alqroritmləşdirmənin mahiyyətinin (məsələlərin həlli 
üçün müxtəlif  tipli –xətti, budaqlanan və dövri 
alqoritmlərin tərtibi prosesi) sadə formada izahı;  
Alqroritmin təyinatının (məsələnin şərtinə uyğun 
alqoritmin növlərinin- xətti, budaqlanan və dövri 
seçilməsi), alqroritmləşdirmənin təyinatının (sadə 
məntiqi məsələlərin həlli yolunun-sözlə, işarə, blok-
sxemlə seçilməsi) sadə formada izahı
 
Alqoritm, alqroritmləşdirmə, söz, işarə, sxem, 
qrafik, xətti, budaqlanan, dövri            
 
2.1.2. Xətti və budaqlanan alqoritmləri sadə 
nümunələrlə izah edir. 
Xətti alqoritmlərin (heç bir mərhələsi buraxılmadan və 
təkrarlanmadan bütün mərhələləri tam ardıcıllıqla 
yerinə yetirilən alqoritm) sadə nümunələrlə izahı;  
budaqlanan alqoritmlərin (qoyulmuş şərtdən asılı 
olaraq məsələnin həlli variantlarından birini seçməyə 
imkan verən alqoritm)  sadə nümunələrlə izahı 
Alqoritm, xətti, budaqlanan, şərt, mərhələ, sadə, 
məsələ, ardıcıllıq, variant
 

---