Azərbaycan respublikasi səHİYYƏ naziRLİYİ azərbaycan tibb universiteti
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
14 doğrultduğuna görə müvəffəqiyyətlə istifadə edilməkdədir və hər hansı klinikada for- malaşmış prinsiplərə uyğun olaraq qasıq kanalının arxa divarının plastikasının bu və ya digər üsulu prioritet mövqeyə malikdir. Amerikan cərrah H.O. Marcy tərəfindən 1869-cu ildə ilk dəfə qarının ön divarı- nın yırtıqlarının transabdominal plastikasının mümkünlüyü sübut olunmuşdur. O, qa- rın boşluğu tərəfdən qasıq yırtığının kisəsini tikiş sapı ilə bağlamış və daxili dəliyi fe- nolla işlənilmiş ketqutla qapamışdır. 1932-ci ildə G. L. Roque transabdominal əmə- liyyatın texnikasını təkmilləşdirmiş və onu “transabdominal üsul” adlandırmışdır. Kə- sik qasıq bağından içəridə aparılmış, qarın boşluğu açılmış, yırtıq kisəsinin ayrılması, yuxarıdan kəsilməsi və qapının plastikası boşluq tərəfdən icra edilmişdir. Boğulmuş yırtıqlar zamanı bu kəsik nekrozlaşmış böyük piylik hissəsini və ya anastomoz qoyul- maqla bağırsaq ilgəyini rezeksiya etməyə imkan vermişdir. Bassini usulu əsasında Chouldice-nin təklif etdiyi plastika üsulu “qızıl standart” hesab olunsa da bu üsuldan sonra 10%, mürəkkkəb yırtıqlardan sonra isə 30% və da- ha çox hallarda residiv əmələ gəlir [151]. Yırtıq qapısının, xüsusilə böyük defektlərin tikişlərlə, metallik sancaqlarla yaxın- laşdırılması, yerli toxumalarla yamanması, dupplikaturası və bərkidilməsi metodika- ları qarın divarının toxumalarının dartılmasına, liflənməsinə, zəifləməsinə görə müm- künsüz və ya effektsiz olur. Residivlərin yüksək tezliyi və ənənəvi cərrahi müalicənin əlverişsiz nəticələrinin payının çoxluğu, ən əsası qeyri-qənaətbəxş nəticələrin (ağır- laşmalar, residivlər) xəstələrin həyat keyfiyyətinə birbaşa mənfi təsirləri alternativ plastika üsullarının axtarışına əsaslar yaratdı. Birməmali olaraq residivvermənin əsas səbəbi bioloji fərqli toxumaların bir-birinə gərginlikli tikilməsi hesab edilmişdir [7, 19, 55, 61, 82, 83, 109, 156, 185, 227]. Yırtıqların çoxsaylı plastikası üsulları və modifikasiyaları qarının ön divarının (yırtıqətrafı bölgənin) toxumalarının və digər materialların istifadəsinə görə təsniflən- dirilmişdir: 1. Autoplastika: • fassial-aponevrotik; 15 • əzələ; • əzələ-aponevrotik; • auto- və homomaterial (autodermoplastika, homofassisal plastika, meyid material- ları ilə dəri, fassiya, sərt qişa və b.)) plastikası. 2. Alloplastika (heterogen bioloji, sintetik protezlər); 3. Kombinə edilmiş (autogen və heterogen toxumalarla) plastika. Fassial-aponevrotik plastika daha keyfiyyətli və etibarlı plastika üsuludur. Çün- ki bu üsulla plastika zamanı eyniadlı toxumaların bir-birinə tikilməsi hesabına etibarlı sərt birləşmələr əmələ gəlir [15, 22, 114]. Ona görə də bu günə qədər həmin plastika üsulunun çoxsaylı variantları və modifikasiyaları cərrahi praktikada geniş istifadə edilməkdədir [7, 48, 107, 139, 174, 246, 283]. Qasıq kanalının arxa divarının Bassini üsulu və onun modifikasiyaları (Postempsky, Crischner, Mac Vay, Shouldice) bu gün də Amerika və Avropa ölkələ- rində, o cümlədən MDB məkanında əsas cərrahi plastika üsulları kimi əhəmiyyətini itirməmişdir [24, 59, 142, 196, 225, 271]. Bütün plastika əməliyyatlarına aşağıdakı tələblər irəli sürülür: 1. Texniki sahə və az travmatiklik; 2. Toxumaların dartılmaması (gərilməməsi); 3. Eyniadlı toxumaların bir-birinə tikilməsi; 4. Plastika zamanı üzvlərin çıxarılması və ya rezeksiyasına maksimum yol verilmə- məsi; 5. Plastika üsuluna şablon yanaşmamalı, hər konkret halda daha optimal və rasional plastika üsulunun seçilməsi,. Yırtıq qapısı və qarın divarının defektlərinin plastikasında autotoxumaların və sintetik materialların istifadəsi yırtıq cərrahiyyəsinin tarixi ilə üstü-üstə düşür. 1900- cü ildə Almaniyada (Witzel O. və Goupel R.) gümüş folqa, 1903-cü ildə ABŞ-da gü- müş saplardan toxunmuş tor istifadə edildi. Gümüş tor istifadəsi haqqında ilk məlu- matı 1909-cü ildə Qrinviç Simen hospitalından (London) Mc Gavin verdi. Lakin fol- 16 qa toxuma mayesi ilə təmasdan sonra qısa müddətlərdə oksidləşdi, korroziyaya uğra- dı, fraqmentlərə parçalandı və yerini dəyişdi. Bu, irinli-iltihabi ağırlaşmalar və fistul- ların əmələ gəlməsinə səbəb oldu. 1900-cü ildən başlayaraq hernioplastika məqsədi ilə gümüş, polad (toilinox), tantal, neylon, kapron kimi sintetik vasitələr klinik-eksperimental olaraq istifadə olunmağa başlandı. Keçən əsrin 20-ci illərində qasıq və əməliyyatdan sonrakı yırtıq- ların plastikasında tantal, paslanmayan polad tərkibli torlar istifadə edilirdi. Yırtıq cərrahiyyəsində paslanmayan polad və tantal torlar istifadəsi 1940-cı ildən başlaya- raq mühüm yer tutdu [74, 100, 149]. Tantal baha olsa da kimyəvi indifferentliyinə və toxumalarla yaxşı qovuşmasına görə əlverişli protezləşdirici material kimi tanındı. Tantal tora doğru ətraf toxumalardan qan damarları ilə zəngin birləşdirici toxuma inkişaf edərək onun möhkəmliyini daha da artırdı. Lakin 50-ci illərdə tantal torların bədəndə fraqmentasiyası, sınması, nazik bağırsaq fistullarının, yara fistullarının əmə- lə gəlməsi, fraqmentlərin dəriyə və qarın boşluğuna sirayət etməsi məlum oldu [168]. Bu və digər ağırlaşmalara görə metal torlar 60-cı illərdən başlayaraq hernioloji prak- tikadan sıxışdırılaraq çıxarıldı. 1954-cü ildə Narat J.K. və Khedroo L.G. prtotezləşdirici material kimi sellülo- zadan hazırlanmış bioloji inert material – fortisan təklif etdilər [243]. 1961-ci ildə Abrahams J.I. və Ionassen O.T. yırtıq plastikasında 2 mm qalınlıqlı polivinol süngə- rin (ivalon) tətbiqinin nəticələrini dərc etdirdi [172]. İriölçülü yırtıq qapısının qapadılması üçün yerli toxumalar kifayət etmədiyindən müxtəlif autotoxumalar və alloplstik materialların istifadəsi məqsədi ilə aponevroz, fassiya, baş beyinin sərt qişası, dəri [36, 55, 71, 79, 158] və müxtəlif metallik, sinte- tik materiallar [69, 74, 99, 143] tətbiq olunmuşdur. Исмайлов А.А., Руиндеж Т.Г. (1967) qarın divarının defektlərinin plastikası üçün dondurma üsulu ilə konservləşdi- rilmiş fassiya homotransplantatını istifadə etmişdir [83]. Янов В.Н. (1974) dəri auto- transplantatının istifadəsini məqbul hesab etmişdir [169]. Defekt nahiyəsində autodəri toxumalarla qovuşaraq sərt birləşdirici toxuma lövhəsi əmələ gətirməklə qarının ön divarının yırtıqlarının residivinin qarşısını alır. Белоконев В.И. с соавт. (2005) qarın Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|