Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ baki biznes universiteti İslam İbrahimov

 
5. Ətraf mühitin mühafizəsinin iqtisadi 
qiymətləndirilməsi 
 
Energetika sənayesinin hədsiz inkişafı bərpa olun-
mayan təbii ehtiyatların istehlakı və bərpa olunan ehti-
yatların intensiv istifadəni (hava, su) gücləndirmiş, ətraf 
mühitə külli miqdarda istiliyin, transformasiyaya uğ-
ramış maddələrin, aerozol hissəciklərinin, bir sözlə in-
san orqanizminə və ətraf mühitə təhlükəli təsir göstərən 
maddələrin daxil olması ilə nəticələnir. 
Müasir elmi-texniki məlumatların ümumiləşdiril-
məsi göstərir ki, 
ətraf mühitin çirkləndirilməsinin əsas 
mənbəyi
“klassik” 
energetika (45%)
və 
kənd təsərrü-
fatıdır (40%);qalan çirklənmə isə sənaye və kom-
munal məişət tullantılarıdır (15%). Tullantı növ-
lərindən isə tüstü mənşəli qazlar (50%)
təşkil edir. 
Bununla yanaşı, müasir elmi-texniki tərəqqinin nailiy-
yətləri vasitəsilə bu zərərli təsirlərin aradan qaldırılması 
imkanları genişlənir. İnsanla təbiətin qarşılıqlı 
münasibətləri nəticəsində əmək məhsuldarlığı artaraq, 
insanların tələbatının ödənilməsi və istehsalda istifadə 

---

91
olunan təbii xammala qənaət olunması imkanı yaranır. 
Məsələn, emal sənayesi məhsulun 1% artımına ilkin 
xammalın 0,45% artımı müvafiq gəlir. Daha doğrusu 
elmi-texniki amil ilkin xammalın fiziki həcmini 10% 
qənaətinə imkan verir. Gələcəkdə tətbiq edilən yeni tex-
nologiya üsulları bu qənaəti daha da artıracaqdır. 
Ətraf mühitin çirklənməsinin digər cəhəti də bun-
dan ibarətdir ki, hər hansı bir təsərrüfat sahəsinin mühiti 
çirkləndirilməsi dərhal başqa sahələrə öz mənfi təsirini 
göstərir. Məsələn, 
hər hansı sənaye müəssisələrinin 
suyu, torpağı və ya havanı çirkləndirməsi, bu təbii