Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ baki biznes universiteti İslam İbrahimov
Ətraf mühi- tə təsirin qiymətləndirilməsi (ƏMTQ) kompleks pro-
Yüklə 2,81 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qiymətlən- dirmə aşağıdakı sənədlərin hazırlanması ilə həyata keçirilir
| Ətraf mühi-
tə təsirin qiymətləndirilməsi (ƏMTQ) kompleks pro- sesdir (tədbirdir) və onun həyata keçirilməsində müxtə- lif sahələrin mütəxəssisləri o cümlədən iqtisadçılar iştirak edirlər. ƏMTQ, nəzərdə tutulan planlaşdırılan 93 fəaliyyətin ətraf mühitin keyfiyyətinə potensial təsirin dərəcəsini və xüsusiyyətlərini də müəyyən edir. Eyni zamanda gözlənilən ekoloji və onunla əlaqədar sosial və iqtisadi tədbirlərin nəticələrinin nə dərəcədə olacağını da nəzərdən keçirmək lazım gəlir. ƏMTQ sənədinin (prosesinin) əsas məqsədi ondan ibarətdir ki, sifarişçi planlaşdırdığı fəaliyyəti ilə təbiəti mühafizəni təmin etsin. Əgər dövlət ekoloji ekspertizası ekoloji tələblərin uçotunun və yerinə yetirilməsinin tə- min edilməsində təsərrüfat, idarəetmə və digər qərarla- rın qəbulunda hüququ bir vasitədirsə, əksinə ƏMTQ müvafiq təsərrüfat məsələlərinin hazırlanma mərhələsin- də həmin tələblərin uçotunu və yerinə yetirilməsini tə- min edən əsas hüquqi vasitədir. ƏMTQ-nin əsas məqsədi ondan ibarətdir ki, ətraf mühit və cəmiyyət üçün qeyri-məqbul (yad) olan nəticə- lərin qarşısını almaq üçün zəruri olan tədbirlərin aşkar- lanmasını və qəbul edilməsini təmin etsin. Qiymətlən- dirmə aşağıdakı sənədlərin hazırlanması ilə həyata keçirilir: - konsepsiyaların, proqramların və o cümlədən, in- vestisiya olunan fəaliyyətin müəyyən edilməsi; - sahələr və ərazilər üzrə sosial-iqtisadi inkişaf planlarının tərtibi; - təbii ehtiyatların istifadəsi və mühafizəsinin kompleks sxemlərinin tərtibi; - şəhərsalmanın sənədləşdirilməsi; - yeni texnika, texnologiya, maddələr və material- ların hazırlanması üzrə sənədlərin tərtibi; - investisiya layihələrinin plan qabağı əsaslandırıl- masının (yeni tikinti, yenidənqurma, yenidən təşkil) rəs- 94 miləşdirilməsi. Təbiidir ki, ƏMTQ prosesində heç də bütün təsər- rüfat layihələri əhatə olunmur. Ancaq xüsusi təsdiq edil- miş siyahılar tərtib edilir ki, oraya potensial ekoloji cə- hətdən təhlükəli fəaliyyət növləri daxil edilir. Onların si- yahıları dövlət(federal) səviyyələrdə təsdiq edilir. Xüsu- silə, ƏMTQ üsulları neftayırma zavodları, iri istilik elektrik stansiyaları, atom elektrik stansiyaları, kimya müəssisələri, avtomagistrallar, sürətli yolları, neft və qaz kəmərləri və s. ətrafında tətbiq edilməlidir. Xəzər dəniz neft və qazın kəşfiyyatı və istismarı ilə əlaqədar bütün layihələr də ƏMTQ-dən keçməlidir. ƏMTQ-nin miqyasları və onlara olan tələbatlar da fərqli ola bilər. Bununla yanaşı bütün ƏMTQ-lər üçün ümumi bir struktur mövcud olmalıdır: - ilkin informasiyanın toplanması, məsələnin ümu- mi vəziyyətinin qiymətləndirilməsi; - nəzərdə tutulan layihənin həyata keçiriləcəyi ra- yonun ətraf mühitinin təsviri; - qanunlar və qanunvericilik aktlarının əhatəliyinin qiymətləndirilməsi; - layihənin ətraf mühitə birbaşa, dolayı və poten- sial təsirinin qiymətləndirilməsi: cari və uzunmüddətli, cüzi habelə dönməz proseslərin nəticələri və s. - alternativ variantların baxılması və analizi; - kompleks tədbirlərin qiymətləndirilməsi və onla- rın həyata keçirilməsi üçün zəruri maliyyə vəsaitlərinin ayrılması; - layihənin həyata keçirilməsinin nəticələrinin st- ruktur (institutsional) təyinatı; - monitorinqə tələbatın olub-olmamasını müəyyən |