Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ sumqayit döVLƏt universitetiNİn nəZDİNDƏ

T
əlimin prinsipləri. 
T
əlimin
 
prinsipl
əri obyektin
qanunauyğun vəziyyətindən elə bir çıxış 
yoludur ki, t
ərbiyəçi ona istionad edərək onun məzmunu, metod və təşkili formaılarını 
müəyyənləşdirir.
T
əlimin prinsiplərini ilk dəfə cex pedaqoqu 
Y.
A. Komenski “ Böyük didaktika” əsərində 
v
ermişdir.Həmin prinsiplər qalmaqla yanaşı yeniləri də yaranmışdır. 
T
əlim materialı özünün didaktik funksiyasını yerinə yetirməklə həm də uşaqların əxlaq 
t
əsəvvürlərini, mənəvi keyfiyyətlərini
 
formalaşdırır
.
Onlarda psixi prosesl
əri və davranış 
m
ədəniyyətini inkişaf etdirir.
T
əlimin prinsiplər əsasında qurulması məşğələlərdə mühüm tərbiyəvi ideyalar, faktlar uşağın 
gözü qarşısında yeni bir aləm açır.
T
əlim prinsipləri bunlardır:
1. 
T
əlimin inkişafetdirici prinsipi; 
2. 
Elmilik prinsipi; 
3. 
Əyanilik prinsipi; 
4. 
Sistematiklik v
ə ardıcıllıq prinsipi; 

---

5. 
Müvafiqlik prinsipi; 
6. 
Şüurluluq prinsipi; 
7. 
F
ərdi yanaşma. 
T
əlimin inkişafetdirici prinsipi. Təlimin bu prinsipi tələb edir ki, təlim prosesində uşaqların 
potensial imkanları nəzərə alınsın.
Bu prinsipin 
əsasında təlimin qanunauyğunluqları dayanır. Təlim uşağın inkişafında 
h
ərəkətverici qüvvədir.
O, uşaqların əqlində, yaddaşında,psixi proseslərində həmçinin qabiliyyətlərinin, maraqlarının 
formalaşmasında yeni keyfiyyətlər yaradır. 
L.S.Vıqotski yazır ki, uşaq iki istiqamətdə inkişaf edir: A) uşaq, b) yaxın.
Uzaq istiqam
ət dedikdə, fəallıq nəzərdə tutulur. Burada uşaq yaşına müvafiq olaraq verilən 
tapşırığı həvəslə və sərbəst yerinə yetirir. O, bu günkü işini yerinə yetirməklə gələcək həyata 
hazırlaşır. Fəal inkişaf sahəsinin əhatə dairəsi günişdir. Uşaq hər hansı bir işi axıra kimi görür, 
ona kömək lazım olmur. 
Yaxın inkişaf səhəsində uşaq bir işi görəndə mütləq ona köməklik lazımdır.
Bu sah
ədə uşağın inkişafını təlim müəyyən edir. L.S.Vıqotski yazırdı ki, o, təlim yaxşıdır ki, o 
inkişafdan irəlidə gedir, uşağın inkişafı üşün stimul yaradır,onu gələcəyə hazırlayır.