Azərbaycan respublikasi təhsil nazirliyi təhsil problemləri institutu
Yüklə 0,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Şəxsiyyətyönümlülük
- Differensiallaşdırma və fərdiləşdirmə.
- İdrak fəallığı.
- Əməkdaşlıq.
50
• uşaqların gündəlik həyati bacarıqlara yiyələnmələri üçün şəraitin təşkil edilməsi; •
öyrətmə və öyrənmə strategiyalarının (məsələn, nəğməli oyunlar, musiqi və hərəkətləri idraki inkişafla əlaqələndirmək) birləşdirilməsi; •
sayının azaldılması ilə sadələşdirilməsi; •
gün ərzində uşaqların müxtəlif fəaliyyətlərə və rejimlərə cəlb edilməsi; •
öyrənmə üçün praktiki və sensor (məsələn, öyrənmə, görmə, dadına baxma, iyləmə, və manipulyasiya etmə) təcrübənin təmin edilməsi; •
uzlaşdırılması. Uşaqların estetik inkişafını təmin etmək üçün aşağıdakı strategiyalara istinad edilməsi məqsədəmüvafiqdir: •
yaradıcılığa həvəsləndirən müvafiq mühitin yaradılması; •
rəqs, musiqi, rəsm, yapma və s. kimi müxtəlif incəsənət növlərindən istifadə edilməsi; •
•
uşaqların incəsənət nümunələri vasitəsilə özünü ifadə etməyə həvəsləndirilməsi; •
uşaqların fəal şəkildə öyrənməsi, təsəvvür etməsi və yaradıcılıq fəaliyyəti göstərməsi üçün qrup otağında şəraitin yaradılması; •
uşaqlarla interaktiv fəaliyyətinin yaradılması; •
estetik inkişafın təmin edilməsi üçün ailələrin maarıfləndirilməsi; •
incəsənətin proqramdakı digər sahələrə təsiri ilə əlaqədar xüsusiyyətlərin nəzərə alınması;
•
məhsuldan daha çox, prosesə diqqət yetirilməsi. 51
Təlim prosesində aşağıdakı prinsiplərə istinad edilir: Şəxsiyyətyönümlülük. Şəxsiyyətyönümlülük uşaqlara bütöv bir şəxsiyyət kimi yanaşmağı tələb edir. Həyatda ona lazım olan ən zəruri dəyərlərin formalaşdırılmasını bir vəzifə kimi qarşıya qoyur. Bu iş məktəbəqədər təhsil mərhələsindən başlayır. Ona görə də təlimin məzmununda və həyata keçirilməsində onun nəzərə alınması vacib hesab edilir.
xüsusiyyətlərini, maraq və tələbatlarını, fiziki və əqli inkişaf səviyyələrini, psixo- fizioloji xüsusiyyətlərini nəzərə almağı, onların təliminin bu xüsisiyyətlər əsasında təşkil olunmasını tələb edir. İdrak fəallığı. Təfəkkürün fəallaşdırılması əsasında yaranan idrak fəallığı məktəbəqədər təhsil materiallarının koqnitiv xarakter daşımasına, onun fəal təlim şəraitində reallaşdırılmasına şərait yaradır, uşaqlarda hər hansı problemin həlli tələbatını, onlarda idrak proseslərinin fəlallaşdırılmasını gücləndirir. Əyanilik. Bu prinsip məktəbəqədər təhsil müəssisələrində uşaqların öyrənməyə olan marağını stimullaşdırır, öyrəndiklərinin daha keyfiyyətli mənimsənilməsinə şərait yaradır.
fəaliyyətin təmin olunmasını nəzərdə tutur. Nəticəyönümlülük. Bu prinsip fəaliyyətin əvvəlcədən müəyyən olunmuş nəticələr əsasında qurulmasını tələb edir. 52
İnkişafetdirici mühitin mahiyyəti və prinsipləri Təlim mühiti uşaqların təfəkkür, sosial, emosional, fiziki və yaradıcı inkişafına böyük təsir göstərir. Tərbiyəçilər fiziki və psixoloji baxımdan təhlükəsiz və həvəsləndirici mühit yaradaraq uşaqların müstəqil və qrup tədqiqatları, oyun, müxtəlif vasitələr və digər uşaqlarla və böyüklərlə qarşılıqlı əlaqə vasitəsilə inkişafı dəstəkləyirlər. Uşaqyönümlü mühitin yaradılması işində 2 əsas prinsip nəzərə alınmalıdır: -
Uşaqların ətraf mühitdə olan əşyalar və onları əhatə edən insanlarla qarşılıqlı əlaqə quraraq öyrənməsi və biliklər qazanması; -
ehtiyaclarının və güclü tərəflərinin nəzərə alınması. Qrup otağı “tədqiqat laboratoriyası” kimi təşkil edilir ki, uşaqlar müxtəlif rollarda: tədqiqatçı, aktyor, rəssam, tamaşaçı, inşaatçı, həkim, aşbaz, müəllim, ata, ana və s. özlərini sınayırlar. Elementar tədqiqatların aparılması, yeniliklərin kəşf edilməsi və fikir mübadiləsinə şərait yaradan mühitin qurulması məsuliyyəti tərbiyəçilərin üzərinə düşür. Belə mühitdə tərbiyəçinin rolu uşaqların özünü ifadəsini dəstəkləməkdən və arzu olunan davranış və şəxsi keyfiyyətləri: “niyə” və “nə üçün” suallarının verilməsi, ətrafdıkalara qarşı hörmət və qayğının göstərilməsi, məsuliyyət hissinin təmin olunmasından ibarətdir. Uşaqyönümlü inkişafetdirici mühitdə tərbiyəçi uşaqların irəli sürdükləri fikirlərə, təşəbbüslərə hörmət və diqqətlə yanaşır və onları, xüsusilə məşğələlərin planlaşdırılması və həyata keçirilməsi zamanı nəzərə alır.
Təşəbbüskar uşaqlar dəstəklənir, bir qədər çəkinən və passiv olan uşaqlar isə təşəbbüs göstərməyə həvəsləndirilir. Bunun üçün tərbiyəçi “sən nə ilə məşğul olmaq istəyərdin? ”, “sən nə fikirləşirsən?”, “çəkdiyin şəklin mənasını mənə başa sal” və s. kimi sual və təkliflərlə uşaqları fəallaşdıra bilər. Uşaqlar yalnız eşitmək və deyilən kimi hərəkət Yüklə 0,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|