Azərbaycan respublikasinin qanunu
Yüklə 1,16 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Solomon saith: „There is no new thing upon the earth”. So that as Plato had an imagination
15 www.kitabxana.net –
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri. 2011
www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri. 2011 Xorxe Luis Borxes “Ölümsüzlük”
1929-cu ilin iyun ayinda əslən İzmirdən olan əntiqfüruş Jozef Kartafil Londonda knyaginya Lüsenjə Aleksandr Popun „İliada” əsərinin (1715-1720) kiçik formatlı altı cildliyini göstərmişdi. Knyaginya tərəddüd etmədən kitabları almışdı. Bu zaman əntiqfüruşla aralarında qısa söhbət də olmuşdu. Sonralar knyaginya xatırlayırdı ki, ona qədim kitabları satan adam tamam qocalıb əldən düşmüşdü; sifəti cadarlanmış torpağı xatırladırdı. Boz gözləri və bomboz saqqalı vardı. Üzü qətiyyən yaddaqalan deyildi. Yozef Kartafil bir neçə dildə eyni dərəcədə asanlıqla və eyni səhvlərlə danışmağı bacarırdı. Çox da uzun çəkməyən ünsiyyət zamanı o, ingilis dilindən fransızcaya, sonra Salonikidə danışılan ispan dilinə keçmiş, axırda isə söhbəti Makao adasında istifadə olunan Portuqal dilində davam etdirmişdi. Oktyabr ayında knyaginya „Zevs” gəmisinin bir sərnişinindən Kartafilin İzmirə qayıdarkən öldüyünü və İos adasında dəfn edildiyini eşitmişdi. Aşağıda verdiyimiz mətn isə „İliada”nın son cildinə yazılmışdı. Orijinal ingilis dilində qələmə alınmışdı və orada çoxlu latın sözləri vardı. Mətnin tərcüməsini olduğu kimi təqdim edirik.
I
16 www.kitabxana.net –
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri. 2011
www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri. 2011
Yaddaşım məni aldatmırsa, hər şey imperator Diokletionun hakimiyyəti dövründə, Yüzqapılı Fivdə, Hekatomfilos bağlarının birində başlanmışdı. Həmin ərəfədə mən yenicə başa çatmış Misir müharibələrində uğursuz döyüşdən çıxmışdım. Qırmızı dənizin sahilində, Berenikadakı legionlardan birinin tribunu idim. Savaşa can atan, adlarını qılıncla tarixə yazmaq istəyən legioner yoldaşlarımın çoxu qızdırma və şər ruhların fitnələri nəticəsində həlak olmuşdu. Mavritaniyalılar məğlub edilmişdilər. Əvvəllər üsyankar şəhərlərin nəzarətində olan ərazilər həmişəlik Plutonun əlinə keçmişdi. Yenilmiş İskəndəriyyə əbəs yerə Sezardan mərhəmət umurdu. Yenidən qələbə çalmaq üçün legionlara yarım ildən də az vaxt lazım oldu. __________________ *Solomon dedi: „ Yer üzündə heç nə yeni deyil”. Platon isə onun fikrini tamamladı: „Yeni olan hər şey sadəcə bir xatirədir”. Ona görə də yeni sayılan hər şeyin yaxşı unudulmuş köhnə olması haqqındakı müdrik fikir Solomona məxsusdur. Frensis Bekon. „Təcrübələr”. LVIII (ing.)
Özümə gəldikdə isə müharibə allahı Marsın üzünə ötəri baxa bildim. O, şəfqətini məndən əsirgədi. Heç bir uğur qazana bilmədim. Bəlkə elə bu səbəbdən də dərd əlindən başımı götürüb ucu-bucağı görünməyən qorxunc səhralardan keçdim və mübhəm Ölümsüzlər Şəhərini axtarmağa yollandım. Hər şey, dediyim kimi, Fivdəki bağda başlanmışdı. Həmin gecə nədənsə yuxuya gedə bilmədim. Səhərə qədər ürəyim narahalıqla döyünürdü. Dan söküləndə ayağa qalxdım. Kölələrim hələ yatırdılar. Ay ətrafdakı intəhasız qum səhraları rəngində idi. Şərq tərəfdən qan içində yorğun bir süvarinin mənə tərəf çapdığını gördüm. O, bir neçə addımlığımda ölü kimi atdan yerə yıxıldı. Latın dilində yalvarış dolu zəif səslə suları şəhər divarlarının dibini yalayan çayın adını soruşdu. Misir çayı olduğunu və yağış sularından əmələ gəldiyini dedim. „Mən başqa çay axtarıram, insanın həyatından ölümü yuyub aparan çay”-deyə naməlum yolçu kədərlə pıçıldadı. Onun sinəsindən tünd rəngə çalan qan axırdı. Atlı Qanqın o biri sahilindəki dağlardan gəldiyini dedi. O dağların sakinləri inanırmışlar ki, Yer kürəsinin qərb qurtaracağına qədər gedib çıxa bilsən suyu insana ölümsüzlük bəxş edən çayı tapmaq mümkündür. Atlı sonra əlavə etdi ki, orada başdan- başa amfiteatr və qüllələrdən ibarət Ölməzlər Şəhəri yerləşir. Sübh şəfəqləri söküləndə o, canını tapşırdı. Mən isə nəyin bahasına olursa-olsun həmin çayı və şəhəri axtarmaq qərarına gəldim. Cəlladın sorğu-sualı nəticəsində naməlum atlının sözlərinin həqiqiliyini təsdiqləyən əsir mavritaniyalılar tapıldı. Kimsə dünyanın qurtaracağındakı Yelisey vadisində adamların hədddən artıq uzun ömür sürdüklərini xatırladı. Bəziləri ətəklərindən Paktol çayının mənsəbini götürdüyü zirvələrdə yüz illərlə yaşayan insanların olduğunu yada saldı. Romada filosoflarla söhbət elədim.
17 www.kitabxana.net –
Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri. 2011
www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxananın e-nəşri. 2011 Onlar insanın ömrünü uzatmağın əslində hər kəsin əcələ can verməsini dönə-dönə təkrarlamaq olduğunu xatırlatdılar. Uzun ömür yaşayan insan ölümlə də dəfələrlə üz-üzə gəlməli olur. Ölməzlər Şəhərinin mövcudluğuna inanıb-inanmadığımı özüm də bilmirdim. O zaman varlığıma hər şeydən çox bu şəhəri axtarıb tapmaq fikri hakim kəsilmişdi. Getulidəki prokonsul Flavi yardım əli uzatdı, ixtiyarıma iki yüz nəfər əsgər verdi. Özümlə muzdlular da götürdüm. Onlar yolu yaxşı tanıdıqlarını deyirdilər. Amma çətinlik üzə çıxan kimi qaçıb dağılışmağa başladılar. Az sonra baş verən hadisələr səfərin ilk günləri ilə bağlı xoş xatirələrimizi yerlə yeksan etdi. Arsinoydan çıxan kimi qumlu səhraya düşdük. İlan əti yeyən və hələ insan kimi danışmağı bacarmayan troqloditlərin, qadınları ümumi, qidaları isə şir əti olan qaramantların, Tartara sitayiş edən avqillərin torpaqlarından keçdik. Qumları qapqara rəngə çalan, gündüzün dəhşətli istisindən qorunmaq üçün yalnız gecələr yol gedilən digər səhraları da adladıq. Uzaqda dəniz-okeana adı verilən dağı gördük. Onun yamacları zəhərin təsirini öldürən moloçay adlı bitki ilə örtülmüşdü, zirvəsində isə həyatlarını şəhvətə vermiş kobud və amansız satirlər yaşayırdılar. Ecazkar şəhərin belə əcaib varlıqların məskunlaşdığı torpaqlarda olması heç birimizə inandırıcı görünmürdü. Çətinliklərə baxmadan yolumuzu davam etdirirdik. Artıq geri çəkilmək şərəfsizlik olardı. Bəziləri ağılsızcasına üzlərini aya tərəf çevirərək yatırdılar. Bu da onlara həyatları bahasına başa gəldi-qızdırma canlarını aldı. Bəziləri özümüzlə götürdüyümüz, amma artıq iylənmiş, üfunət iyi verən suyu içməklə ağıllarını itirib ölümlərini tapdılar. Dəstəmdəki əsgərlər ilk vaxtlar gecə ilə qaçıb aradan çıxırdılar. Sonra qiyam qaldırmağa başladılar. Üzümə ağ olanları cəzalandırarkən ən amansız üsullardan da çəkinmir və tərəddüdsüz yoluma davam edirdim. Sentruonlardan biri üsyançıların çarmıxa çəkilmiş yoldaşlarının qisasını almaq üçün məni öldürmək istədiklərini deyənə qədər vəziyyət belə davam etdi. Məsələnin qəizləşdiyini görəndə sədaqətlərinə inandığım bir neçə əsgərlə düşərgədən qaçdım. Ancaq gecənin zülmət qaranlığında bir-birimizi itirdik. Tək- tənha qaldım. Kritlinin atdığı oxa hədəf olub yaralandım. Bir neçə gün su axtara-axtara səhranı dolaşdım. Bəlkə də bu cəmisi bir gün sürmüşdü. Lakin dəhşətli bürküdən, susuzluqdan və təşnəlik qarşısındakı qorxudan zaman mənə belə uzun görünmüşdü. Atımın başını buraxıb yol seçməyi onun öz ümidinə qoymuşdum. Sübh çağı üfüqdə ehramlar və qüllələr göründü. Məni qara basırdı. Özümü alçaq tavanlı, səliqəli bir labirintdə hiss edirdim. Onun tən ortasında su dolu bardaq qoyulmuşdu. Gözlərim bardağı görürdü, əllərim az qala ona toxunurdu. Lakin labirintin dəhlizləri o qədər dolaşıq və məkrli idi ki, artıq suya çatmadan öləcəyim mənə əyan olmuşdu.
II Yüklə 1,16 Mb. Dostları ilə paylaş:
|