Azərbaycan Respublikasında ali təhsilin yeniləşməsi uğrunda: təhsil islahatlarına dəstək
Yüklə 1,13 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BOLONĐYA BƏYANNAMƏSĐ AVROPA ALĐ TƏHSĐL ZONASI
93 mədəniyyəti yaradır, tənqidi surətdə araşdırır və yayır. Müasir dünyanın tələblərinə cavab vermək üçün universitet özünün tədris və tədqiqat fəaliyyətində əxlaqi və intellektual cəhətdən siyasi və iqtisadi hakimiyyətdən asılı olmamalıdır. 2. Universitetlərdə tədris prosesi tədqiqat fəaliyyətindən ayrılmaz olmalıdır ki, dərslər dəyişən cəmiyyətin tələblərinə cavab versin və elmi biliklərin inkişaf səviyyəsinə uyğun olsun. 3. Tədqiqatların, təlimin və tədrisin azadlığı universitet həyatının təməl prinsipi olduğundan, dövlət və universitetlər öz səlahiyyətləri çərçivəsində bu önəmli tələbə əməl edilməsinə təminat verməlidirlər. Dözümsüzlüyü rədd edən və dialoq üçün daim açıq olan universitet bilik vermək qabiliyyətinə malik olan və onu tədqiqatlar vasitəsi ilə dərinləşdirməyə hazır olan müəllimlərlə özünü bu biliklərlə zənginləşdirmək hüququ, qabiliyyəti və arzusu olan tələbələrin ideal görüş yeridir. 4. Avropa humanizminin ənənələrinin mühafizəçisi kimi universitet universal biliklər əldə etməyə daima can atmaqla öz funksiyasını yerinə yetirərək siyasi və coğrafi sərhədləri dəf edir və müxtəlif mədəniyyətlərin qarşılıqlı dərk olunması və təsirinin həyati zərurət olduğunu təsdiq edir. Məqsədə çatmaq vasitələri Yuxarıda verilən prinsiplər nöqteyi-nəzərindən bu məqsəd- lərin reallaşması müasir tələblərə cavab verən təsirli vasitələrin olmasını tələb edir. 1. Tədqiqat və tədris azadlığını təmin etmək üçün universitet cəmiyyətinin bütün üzvlərinə bu məqsədə çatmağın zəruri vasitələri verilməlidir. 2. Müəllimlərin seçilməsi və onların statusunun nizamlanması müəllim və tədqiqatçı fəaliyyətlərinin bölünməzliyi prinsipinə uyğun olmalıdır. 3. Hər bir universitet, konkret şəraiti nəzərə almaqla, öz tələbələrinin azadlığına təminat verməli və onların məqsəd kimi 94 qarşılarına qoyduqları mədəni və təhsil səviyyəsinə çatmalarına lazımi şərait yaratmalıdır. 4. Universitetlər - xüsusən Avropa universitetləri – informasiyaların və sənədlərin qarşılıqlı mübadiləsinə, habelə birgə layihələrin sayının artmasına biliklərin tərəqqisinin daimi əsası kimi baxırlar Buna görə də öz tarixinin erkən illərində olduğu kimi, universitetlər müəllim və tələbələrin mobilliyini rəğbətləndirir və hesab edirlər ki, təqaüd verilməsində ümumi siyasət və statusların, elmi adların və imtahanların eyniliyinin qəbul edilməsi (milli diplomlara qərəzli münasibətsiz) indiki şəraitdə onların missiya- sının həyata keçirilməsinin vacib şərtidir. Aşağıda imza etmiş rektorlar öz universitetləri adından öz üzərilərinə öhdəlik götürürlər ki, onlardan asılı olan hər şeyi edəcəklər ki, bütün dövlətlər və əlaqədar milli təşkilatlar öz siyasətlərində hər bir universitetin azad müəyyənləşmiş və bəyan edilmiş iradəsinin yekdil ifadəsi olan bu xartiyanın müddəalarına əsaslansınlar. BOLONĐYA BƏYANNAMƏSĐ AVROPA ALĐ TƏHSĐL ZONASI Avropa təhsil nazirlərinin birgə bəyanatı Boloniya ş. 19 iyun 1999-cu il Son bir neçə ildə əldə olunmuş müstəsna nailiyyətlər sayəsində Avropada gedən proseslər daha konkret xarakter alaraq Avropa ittifaqı ölkələrinin və onların vətəndaşlarının reallıqlarına daha tam cavab verməyə başladı. Bununla əlaqədar açılan perspektivlər Avropanın digər ölkələri ilə münasibətlərin dərinləşməsi ilə yanaşı, daha böyük inkişaf imkanlarını təmin edir. Bununla əlaqədar açılan perspektivlər Avropanın digər ölkələri ilə münasibətlərin dərinləşməsi ilə yanaşı, daha böyük inkişaf imkanlarını təmin edir. 95 Đndi artıq “Bilik Avropası” sosial və humanitar inkişafın əvəzolunmaz amili, habelə Avropa vətəndaşlığının birləşməsi və zənginləşməsinin vacib komponenti kimi, onun vətəndaşlarına dəyərlərin ümumiliyini və onların ümumi sosial və mədəni məkana mənsub olması anlamı ilə yanaşı yeni minilliyin diktələrinə qarşı dura bilmək imkanı yaradan zəruri məlumatları verə bilən amil kimi geniş şəkildə qəbul edilmişdir. Dayanıqlı, dinc və demokratik cəmiyyətlərin inkişafında və möhkəmlənməsində təhsilin və təhsil sahəsində əməkdaşlığın vacibliyi universaldır və onun, xüsusilə, Cənubi-şərqi Avropadakı vəziyyətlə bağlı birinci dərəcəli olması təsdiq edilir. Bu fikirdən çıxış edilərək irəli sürülmüş 25 may 1998-ci il Sorbon bəyannaməsi Avropanın mədəni dəyərlərinin inkişafında univer- sitetlərin mərkəzi rolunu qeyd etmişdir. O, Avropa ali təhsil Zonasının yaradılmasını qitənin ümumi inkişafı üçün vətən- daşların işə düzəlmək imkan olmaqla mobilliyinin artırılmasının əsas yolu kimi əsaslandırdı. Avropa ölkələrinin çoxu bəyannamədə ifadə olunmuş məqsədlərlə razılaşdılar, onu imzaladılar və ya prinsipcə bəyən- diklərin bildirdilər. Hazırda Avropada bir neçə ali təhsil sistemində başlamış islahatlarının yönümü sübut etdi ki, çox hökumətlər məhz bu istiqamətdə fəaliyyət göstərmək niyyətin- dədirlər. Avropanın ali təhsil müəssisələri 1988-ci ildə Boloniyada qəbul olunmuş “Magna Charta Universitatum” universitet xartiyasında formalaşdırılmış fundamental prinsiplərə əməl edə- rək, onlara aid olan sahədə çağırışı qəbul etdilər və Avropa ali təh- sil zonasının qurulmasında əsas rolu oynamağa başladılar. Bu, çox böyük əhəmiyyətə malikdir, belə ki, universitetlərin müstəqilliyi və muxtariyyəti inam verir ki, ali təhsil və elmi tədqiqatlar sistemləri fasiləsiz olaraq cəmiyyətin dəyişən ehtiyac və tələbat- larına və elmi biliklərin inkişafı zərurətinə fasiləsiz olaraq adap- tasiya olunacaqlar. Yüklə 1,13 Mb. Dostları ilə paylaş:
|