Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Şirkəti
Yüklə 0,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Şaquli inteqrasiya olunmuş neft və qaz şirkətidir.
- Petkim və STEAS-da nəzarət-səhm paketinə malik olması.
- Azərbaycanda bütün karbohidrogen layihələrində iştirakı və Azərbaycanın “apstrim” və “daunstrim”-də inhisar mövqeyi tutması.
- Təbii qaz ixracını artırılması
10
2015 – ci il ərzində SOCAR (birgə müəssisə və əməliyyat şirkətləri ilə birlikdə) 8.2 milyon ton xam neft, və 6.8 mlrd. m³ qaz hasil etmişdir. SOCAR həmçinin, 2015-ci ildə AzACG-dən 3.3 mlrd. m³ səmt qazı almışdır. DeGolyer and MacNaughton şirkətinin 01 yanvar 2016-ci il tarixinə SOCAR-ın bəzi yataqlarının (Bulla, Günəşli, Neft Daşları və Ümid-Babək) qiymətləndirilməsi barədə hazırladığı hesabata əsasən SOCAR- ın ümumi təsdiq olunmuş işlənməkdə olan xam neft ehtiyatları 74,3 milyon ton, ümumi ehtimal edilən və mümkün ehtiyatları isə əlavə 79,9 milyon ton təşkil etmişdir. Eyni hesabata əsasən, SOCAR-ın qaz ehtiyatları 55,0 mlrd. kub metr, ümumi ehtimal edilən və mümkün ehtiyatları isə əlavə 301,4 milyard kub metr təşkil etmişdir. 31 dekabr 2015-ci ilin yekunlarına əsasən, AÇG yataqlarının bərpa edilə bilən xam neft ehtiyatları 1200 milyon ton həcmində qiymətləndirilmişdir və Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda işlənməsinə əsasən ən iri neft yatağı hesab edilmişdir. AÇG yataqlarından 2015-cu ildə 31.2 milyon ton xam neft (AÇG HPBS çərçivəsində SOCAR-ın payı müvafiq olaraq 1.5 milyon ton təşkil etmişdir) hasil edilmişdir. 2015-ci ildə həmçinin ACG yatağından 12.2 mlrd. m³ qaz (AÇG HPBS çərçivəsində müvafiq olaraq 3.3 mlrd. m³ qaz SOCAR-a təhvil verilmişdir) hasil edilmişdir. Şahdəniz yatağı 1999-cu ildə kəşf edilmişdir və 1.2 mlrd. kubmetr qaz ehtiyatı ilə dünyanın ən iri qaz- kondensat yataqlarından biri hesab olunur. Şahdəniz yatağından 2015-ci ildə 2.3 milyon ton xam neft (Şahdəniz HPBS çərçivəsində SOCAR-ın payı müvafiq olaraq 0.2 milyon ton təşkil etmişdir) hasil edilmişdir. Şahdəniz yatağından 2015-ci ildə həmçinin 9.8 mlrd. m³ qaz (HPBS çərçivəsində SOCAR- ın payı 0.8 mlrd. m³ qaz təşkil etmişdir) hasil edilmişdir. 2007-ci ildən etibarən SOCAR təbii qazın kəşfiyyatı və hasilatına böyük diqqət yetirir. Hesablamalara uyğun olaraq, SOCAR Azərbaycanı 150 ilə qədər müddət ərzində təbii qazla təmin edəcək qədər ehtiyatlara malikdir. Bundan əlavə, kəşfiyyatla bağlı fəaliyyətin artırılması nəticəsində SOCAR bu yaxınlarda Xəzər dənizində Ümid və Abşeron yataqlarında iki böyük qaz yatağı kəşf etmişdir. Hər iki yataqda qazma işlərinə başlanmışdır. Şirkətin, həmçinin, müxtəlif işlənmə mərhələlərində olan bir sıra digər kəşfiyyat layihələri də mövcuddur. SOCAR 2015-ci ildə 22.1 milyon ton xam neft ixrac etmişdir. İxrac edilən neft tenderlər vasitəsilə və uzun müddətli müqavilələr əsasında Gürcüstanın iki limanında, Türkiyə və Rusiyanın isə bir limanınlarında satılır. Heydər Əliyev adına Bakı Neft Emalı Zavodunda və Azərikimya İB-də istehsal olunan neft və neft- kimya məhsulları əsasən daxili bazarda mövcud olan tələbatın ödənilməsinə yönəldilir. SOCAR-a Azərbaycanda, Gürcüstanda, Ruminyada, İsveçrədə və Ukraynada genişlənən yanacaqdoldurma stansiyaları məxsusdur. 31 dekabr 2015-ci il tarixinə SOCAR-ın ümumi gəlirləri 32.4 mlrd. AZN, xalis zərəri 1.4 mlrd. AZN, cəmi aktivləri 39 mlrd. AZN, cəmi öhdəlikləri 24.4 mlrd. AZN, cəmi kapitalı 14.6 mlrd. AZN, borcları isə 10.8 mlrd. AZN olmuşdur.
11
Aşağıdakı xəritə Şirkətin əsas ixrac marşrutları göstərir :
SOCAR-ın əsas güclü tərəfləri: SOCAR aşağıdakı əsas mənfəətlərdən yararlandığını düşünür: Hökumət ilə güclü əlaqələr. 100%-i dövlət mülkiyyətində olan müəssisə kimi, SOCAR Azərbaycan Hökumət ilə güclü əlaqələrdən yararlanır. Digər məsələlərlə yanaşı, Hökumət tarixən SOCAR-a maliyyə və strateji dəstək göstərmiş, SOCAR-ın əməliyyatlarını, ehtiyatlarını, istehsal səviyyəsini, daşınma və emalı şəbəkələrinin genişləndirilməsində yardımçı rol oynamışdır. SOCAR Azərbaycanın ən iri vergi ödəyicisidir və 2015- ci ilin sonuna olan məlumata əsasən, 1.5 milyard manat gəlir və digər vergilər, eləcə də sosial xərclərə 136 milyon manat ödəmişdir. Bundan əlavə, 2015-ci ilin nəticələrinə əsasən, SOCAR 52,000-dən çox işçisi ilə ölkənin ən böyük işəgötürəni hesab edilmişdir.
SOCAR istehsal-satış zənciri boyunca şaquli inteqrasiya edilmiş şirkətdir və əsasən quruda və Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda axtarış, kəşfiyyat və işlənmə, emal, daşınma və pərakəndə satış fəaliyyətlərini həyata keçirir. Daxili pərakəndə fəaliyyəti ilə yanaşı, həmçinin Gürcüstan, Rumıniya, İsveçrədə və Ukraynada pərakəndə fəaliyyət həyata keçirir. SOCAR həm ölkə daxilində, həm də nəzarət-səhm paketinə malik olduğu Türkiyənin yeganə neft-kimya istehsalçısı olan Petkimdə neft- kimya fəaliyyəti həyata keçirir. Neft və qaz hasilatı sahəsində 50 illik təcrübəsi ilə SOCAR, həmçinin, regionda da geclü mövqeyə malikdir.
12
Petkim və STEAS-da nəzarət-səhm paketinə malik olması. 2008-ci ildə SOCAR Türkiyə hökuməti tərəfindən özəlləşdirilən və Türkiyədə yeganə neft-kimya istehsalçısı olan Petkim-də nəzarət-səhm paketinə malik olmaq üçün STEAS vasitəsilə strateji investisiya yatırmışdır. Bu alış ilə SOCAR daha sonra müxtəlif müəssisələrə kapital qoyuluşu həyata keçirmiş və emal fəaliyyətinin əhatə dairəsini və miqyasını artırmışdır. 2010-cu ildə STEAS Petkim obyektlərinə yaxın ərazidə yeni emal zavodunun tikintisi üçün Türkiyə hökumətindən icazə almış və tikintisi üçün hazırlıq işləri 2011-ci ilin oktyabrında başlamışdır. 2018-ci ildə zavodun fəaliyyətə başlaması gözlənilir. Hesablamalara uyğun olaraq, bu zavod Petkim-in gəlirliliyini və bazar payını artıraraq Petkim üçün xammal xərclərini azaldacaq.
“daunstrim”-də inhisar mövqeyi tutması. SOCAR Azərbaycanda yeni neft və qaz layihələrini inkişaf etdirən bütün beynəlxalq konsorsiumların üzvüdür. Bu baxımdan, SOCAR bugünə kimi imzalanan bütün HPBS-lərdə Podratçı tərəf kimi iştirak edir. Bundan əlavə, SOCAR ölkə daxilində hal-hazırda modernləşdirmə prosesində olan illik 6 milyon ton xam neft emalı gücünə malik olan emal zavodunu istismar edir, Azərbaycanın boru kəməri sistemində əhəmiyyətli paya malikdir, SOCAR-ın tabeçiliyində olan Heydər Əliyev adına Bakı Neft Emalı Zavoduna və “Azərikimya” İB-yə xam neftin çatdırılmasını təmin edir.
Strategiya SOCAR-ın məqsədi aşağıdakı prioritetləri rəhbər tutaraq, “apstrim”,“midstrim” və “daunstrim” əməliyyatları ilə Azərbaycanda yeganə şaquli inteqrasiya olunmuş neft və qaz şirkəti kimi öz mövqeyini qoruyub saxlamaqdan ibarətdir:
Avropada təbii qaz qiymətlərinin yerli və regional bazarlardan yüksək olduğu səbəbindən, SOCAR təbii qazın ixrac edilməsi üçün qaz ehtiyatlarının və hasilatın artırılmasına diqqət yetirir. Bu məqsədlə, SOCAR son illərdə iki böyük qaz yatağının kəşf edilməsi ilə nəticələnən “upstrim” qaz əməliyyatlarına investisiyanı artmışdır. 2010-cu ilin noyabrında Xəzər dənizində Ümid strukturunda böyük qaz yatağı aşkar edilmişdir. İlkin hesablamalara görə, bu yataq 200 mlrd. m³ təbii qaz və 40 milyon ton kondensat ehtiyatın malikdir. 2011-ci ilin avqustunda Şirkət Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda yerləşən Abşeron yatağında böyük qaz ehtiyyatı aşkar etmişdir. İlkin hesablamalara görə, Abşeron yatağı 350 mlrd. m³ qaz və 45 milyon ton kondensat ehtiyatına malikdir. Hər iki yataqda qazma işlərinə başlanmışdır. Bundan əlavə olaraq, 1.2 trln ilkin çıxarıla bilən təbii qaz ehtiyatına malik olan Şahdəniz yatağında layihənin ikinci fazası üzrə işlər başlanılmışdır. 2018-ci ildə təbii qazın Türkiyəyə, 2020-ci ildə isə Avropaya ixracı gözlənilir.
Yüklə 0,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|