Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Şirkəti
Yüklə 0,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Daşınma aktivi (milyon ton) 2015 Daxili Boru Kəmərləri 8.16 Bakı-Novorossiysk (Şimal İxrac Boru Kəməri Marşrutu)
- BTC Boru Kəməri
- Şimal İxrac Boru Kəməri Marşrutu (Bakı-Novorossiysk)
- Qərb İxrac Boru Kəməri
17
Aşağıdakı cədvəldə qeyd olunan dövrlər ərzində daşınan neftin həcmi ilə bağlı məlumatlar öz əksini tapmışdır:
BTC Boru Kəməri 2002-ci ildə yaradılmış Azerbaijan (BTC) Limited ("AzBTC") MMC SOCAR-ın tam mülkiyyətindədir və Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəməri layihəsində ikinci böyük səhmdardır. AzBTC Şirkəti BTC Boru Kəmərinin tikintisi və istismarı üçün məsul olan 11 iri beynəlxalq neft şirkətlərindən ibarət boru kəməri konsorsiumu olan Bakı-Tbilisi-Ceyhan Boru Kəməri Şirkətində 25% paya malikdir. BP Şirkəti hazırda Bakı-Tbilisi-Ceyhan Boru Kəməri Şirkəti adından boru kəmərini istismar edir. 2015-ci ildə Azərbaycanda hasil olunan 18.1 milyon ton neft və kondensat SOCAR tərəfindən BTC Boru Kəməri ilə nəql olunmuşdur ki, bu da ölkədə hasil olunan neft və kondensatın 43.5%-ini təşkil etmişdir. BTC Boru Kəməri ildə 60 mln ton xam neft ötürücülük gücünə malikdir. Ümumi uzunluğu 1768 km olan BTC kəmərinin 443 km-i Azərbaycandan keçir. AÇG yataqlarından hasil olunan xam neft BTC Boru Kəməri ilə Bakı yaxınlığındakı Səngəçal terminalından Azərbaycan, Gürcüstan və Türkiyə ərazisindən keçməklə Aralıq dənizinin Türkiyə sahilindəki Ceyhan dəniz terminalına nəql edilir. BTC Boru Kəməri Rusiya ərazisindən keçmədən Mərkəzi Asiya ölkələrindən Qara dənizə alternativ boru kəmərləri marşrutu təmin edir. AÇG HPBS-i imzalayan tərəflər BTC Boru Kəmərindən müstəsna istifadə hüququna malikdir. Boru kəməri vasitəsilə ilk neft Ceyhan terminalına 2006-cı ilin may ayında çatdı. Bu kəmərlə nəql edilmiş ixrac xam nefti yüklənmiş ilk tanker 2006-cı ilin iyun ayında yola salındı. Kəmərin doldurulması üçün təxminən 10 milyon barel neft tələb olunurdu.
Şimal İxrac Boru Kəməri Marşrutu (“ŞİBK”) iki hissədən ibarətdir və Bakıda Səngəçal terminalından Rusiyanın Novorossiysk Qara Dəniz Limanına qədər uzanır. Boru kəmərinin Azərbaycan hissəsi SOCAR tərəfindən, kəmərin Rusiya hissəsi Transneft tərəfindən idarə olunur. 2015 ildə Azərbaycanda hasil olunan 1.18 milyon ton neft və kondensatı ŞİBK ilə nəql olunaraq ölkədə hasil olunan neft və kondensatın 2.8%-ini təşkil etmişdir. ŞİBK ildə 9 milyon barel ötürücülük gücünə malikdir. Ümumi uzunluğu 1,330 km olan ŞİBK kəmərinin 231 km-i Azərbaycandan keçir. Boru kəməri vasitəsilə ilk neft Novorossiysk terminalına 1997-ci ilin oktyabr ayında çatdı. Bu kəmərlə nəql edilmiş ixrac xam nefti yüklənmiş ilk tanker 1998-ci ilin mart ayında yola salındı. Kəmərin doldurulması üçün təxminən 0.49 milyon barel neft tələb olunur.
18
Qərb İxrac Boru Kəməri AÇG HPBS-ə müvafiq olaraq fəaliyyət göstərən Azərbaycan Beynəlxalq Əməliyyat Şirkəti (ABƏŞ) tərəfindən bərpa edilən Qərb İxrac Boru Kəməri (QİBK) Bakı yaxınlığındakı Səngəçal terminalından başlayaraq Azərbaycandan və Gürcüstandan keçməklə Qara dənizin Gürcüstan sahilindəki Supsa terminalına qədər uzanır. Xam neft oradan tankerlərə yüklənərək Avropa bazarlarına yola salınır. ABƏŞ QİBK kəmərini SOCAR-ın adından idarə edir. 2015-ci ildə Azərbaycanda hasil olunan 2.8 milyon ton neft və kondensat SOCAR tərəfindən QİBK ilə nəql olunmuşdur ki, bu da ölkədə hasil olunan neft və kondensatın 6.73 %-ni təşkil etmişdir. QİBK ildə 6 milyon barel ötürücülük gücünə və 833 km ümumi uzunluğa malikdir.
Qazın nəql edilməsi və saxlanılması Ümumi məlumat Qaz İxrac İdarəsi SOCAR tərəfindən hasil edilən təbii qazı ixrac edir. Şirkətin Şahdəniz yatağındakı payı Şahdəniz HPBS tərəfləri ilə birgə satılır. Şirkətin daxili qaz boru kəməri şəbəkəsinin uzunluğu təxmini 3500 km və 2015-ci ildə bu kəmərlərlə 14.1 mlrd. m³ qaz nəql edilmişdir. Daxili qaz boru kəmərləri vasitəsilə SOCAR AzACG (AÇG HPBS uyğun olaraq, hasil olunan səmt qazı pulsuz olaraq SOCAR-a təhvil verilir), Şahdəniz və digər şirkətlər tərəfindən hasil olunan qazı nəql edir. Daxili boru kəməri sistemi, əsasən, Sovet dövründə tikilmiş və təxminən 25-30 il ömrü var. Boru kəmərlərinin hər il yoxlanılır və lazımi şəkildə təmir edilir. SOCAR həmçinin, beynəlxalq əməliyyat şirkətləri ilə bir sıra birgə müəssisələrə daxil olmuş və SOCAR tərəfindən istehsal olunan qazın xarici bazarlara ixrac edilməsinə imkan verən CQBK və Qaz Boru Kəməri (Bakı-Mozdok) layihəsində iştirak payına malikdir.
Cənubi Qafqaz Boru Kəməri Şirkəti (CQBK Ko) bütövlüklə CQBK-nin tikintisinə və istismar əməliyyatlarına cavabdeh olan birgə müəssisə şirkətidir. Bu, 7 səhmdarın yaratdığı və ən iri səhmdarlar olan BP ilə Statoylun əməliyyatçılıq etdiyi şirkətdir. SOCAR-ın tam mülkiyyətində olan Azərbaycan Cənubi Qafqaz Boru Kəməri Ltd törəmə müəssisəsi vasitəsilə CQBK-də 10% səhmə malikdir. 2015-ci ildə CQBK ilə 6.8 mlrd. m³ qaz nəql olunaraq ölkədə hasil olunan təbii qazın 23.5 %-ni təşkil etmişdir Kəmər ilə ilk qaz həcmlərinin çatdırılmasına 2006-cı ilin sentyabr ayında başlandı. 30 iyun 2011-ci ilə əsasən, CQBK-nin uzunluğu 692 km-dir, bunun 443 kilometri isə Azərbaycan ərazisindədir. Boru kəmərinin diametri 42 düymdür. Boru kəməri yeddi milyard kub metrədək qazın nəql etmək gücünə malikdir.
Yüklə 0,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|