Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Şirkəti
Yüklə 0,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Hasilat Xam neft (mln ton) Təbii qaz (mlrd. kubmetr) SOCAR (Azneft İB) 8,2
15
HPBS-nin Azərbaycan qanunvericiliyinə əsasən xüsusi hüquqi statusu vardır. 31 dekabr 2015-ci ilə əsasən, AÇG yataqlarının bərpa edilə bilən xam neft ehtiyatları 1.2 mlrd. ton həcmində qiymətləndirilir və Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda işlənməsinə əsasən ən iri neft yatağı hesab edilir. Azərbaycanın Cənubi Xəzər regionunda Bakıdan şərqdə təxminən 100 km dənizdə yerləşən AÇG yataqlar bloku 1984-cü ildə aşkar edilmişdir. Birlikdə təxminən 45 km uzunluğu olan AÇG yataqları, təxminən 432,2 km 2 ərazini əhatə edir və dənizin 400 m. qədər dərinliyində yerləşir. AÇG yataqlarında hasilat 1997-ci ilin noyabrından başlanmışdır. AÇG yataqlarından hasil olunmuş karbohidrogenlər sualtı boru kəmərləri vasitəsilə Səngəçal terminalına nəql olunur. AÇG yataqlarından hasil edilən xam neft əsasən BTC Boru Kəməri vasitəsilə ixrac olunur. AÇG yataqlarından hasil edilən qaz isə Cənubi Qafqaz Boru Kəməri (CQBK) və terminalın qaz emalı obyektlərini Azəriqazın qazpaylama sistemi ilə birləşdirənSOCAR-a məxsus qaz kəməri ilə ixrac olunur. AÇG yataqlarından 2015-cu ildə 31.2 milyon ton xam neft (AÇG HPBS çərçivəsində müvafiq olaraq 1.5 milyon ton SOCAR-ın payına düşür) hasil edilmişdir. 2015-ci ildə həmçinin ACG yatağından 12.2 mlrd. m³ qaz (AÇG HPBS çərçivəsində müvafiq olaraq 3.3 mlrd. m³ qaz SOCAR-a təhvil verilmişdir) hasil edilmişdir.
Azərbaycan (Şahdəniz) Limited ("AzŞD") Şirkətin tam mülkiyyətində olan və Şahdəniz yatağının ("Şahdəniz yatağı") işlənməsi və istismarı ilə əlaqədar Şirkətin HPBS-də ("Şahdəniz HPBS") payının təşkili və idarə edilməsi üçün “Kayman Islands”-da qeydiyyatdan keçmiş SOCAR-ın törəmə müəssisədir. Şahdəniz HPBS 1996-cı ildə başlayaraq otuz il müddətinə nəzərdə tutulur və layihədə BP (operator kimi fəaliyyət göstərir) 28.8%, SOCAR (SGC Upstream ilə birlikdə) – 16.67%, TPAO – 19%, Petronas – 15.5%, Lukoil – 10% NİCO – 10% paya malikdir. Şahdəniz yatağı 1,0 trilyon kub metr qaz ehtiyatı ilə dünyanın ən böyük qaz-kondensat yataqlarından biridir və bu yataq 1999-cu ildə kəşf edilmişdir. O, Bakıdan 70 kilometr cənub-şərqdə, suyun dərinliyinin 50-500 m arasında dəyişdiyi Xəzər dənizinin şelfində yerləşir. Şahdəniz yatağından hasil olunan qaz sualtı boru kəmərləri vasitəsilə Səngəçal terminalına nəql olunur. Daha sonra qaz CQBK vasitəsilə və Səngəçal terminalının qaz texnoloji emal obyektlərini Azəriqaz dövlət qaz şəbəkəsi sisteminə birləşdirən qaz kəməri ilə ixrac olunur. Şahdəniz yatağından 2015-ci ildə 2.3 milyon ton xam neft (Şahdəniz HPBS çərçivəsində müvafiq olaraq 0.2 milyon ton SOCAR-ın payına düşür) hasil edilmişdir. Şahdəniz yatağından 2015-ci ildə həmçinin 9.8 mlrd. m³ qaz (HPBS çərçivəsində SOCAR-ın payı 0.8 mlrd. m³ qaz təşkil etmişdir) hasil edilmişdir. Ümumiyyətlə, Şahdəniz yatağının işlənməsi iki mərhələdə nəzərdə tutulur. Şahdəniz Mərhələ 1 əməliyyatlarına 2006-cı ildən başlanmışdır. Mərhələ 1-dən hasilatın ildə 8,9 milyard kub metr qaz və illik 45,500 ton kondensat olacağı nəzərdə tutulmuş və buna nail olunmuşdur. Mərhələ 1 çərçivəsində 6
16
quyu qazılmış, platforma inşa edilmiş, sahil terminalı tikilmiş və Türkiyəyə 700 km uzunluğunda boru kəməri çəkilmişdir. Mərhələ 1 artıq tamamlanmışdır. Şahdəniz yatağının işlənməsində Mərhələ-2 ümumilikdə Cənubi Qafqaz Boru Kəmərinın genişləndirilməsi ilə bərabər "Şahdəniz Yatağının Tammiqyaslı İşlənməsi"ni nəzərdə tutur. Mərhələ-2 yeni dəniz platformalarının tikintisi, quyuların qazılması, sualtı boru kəmərləri çəkilməsi, Səngəçal terminalının genişləndirilməsi və Cənubi Qafqaz Boru Kəməri ilə ixrac edilən qaz həcmlərini ildə 25 milyard kub metrdən çox olmaqla bu kəmərin genişləndirilməsi vasitəsilə ildə əlavə 16 mlrd. m³ qaz və 91,5 min ton kondensat nəql etmək üçün nəzərdə tutulur. Bu əlavə həcmin Avropa İttifaqı ölkələrinə, eləcə də Gürcüstan və Türkiyənin mövcud bazarlarına ixracı gözlənilir. Yuxarıda qeyd edilən məlumatları ümumiləşdirərək, SOCAR-ın neft hasilatı və HPBS-lərindəki paylarını aşağıdakı cədvəldə cəmləşdirmək olar:
Xam Neftin Nəqli Ümumi məlumat Neft Kəmərləri İdarəsi Azərbaycanda neftin saxlanılması və nəqlini həyata keçirir. Neft Kəmərləri İdarəsinin tərkibinə "Abşeron" İstehsalat Bölümü, "Qaradağ" İstehsalat Bölümü, "İxrac" İstehsalat Bölümü, "Dübəndi" İstehsalat Bölümü daxildir. 31 dekabr 2015-ci il tarixinə SOCAR-ın ölkədaxili neft kəməri şəbəkəsinin ümumi uzunluğu 624.6 km olmuşdur. 2015-ci ildə SOCAR daxili boru kəməri şəbəkəsi vasitəsilə ümumilikdə 8.2 milyon ton xam neft nəql etmişdir. SOCAR, həmçinin, beynəlxalq əməliyyat şirkətləri ilə bir sıra birgə müəssisələrə daxil olmuş və Şimal İxrac Boru Kəməri Marşrutu (Bakı-Novorossiysk), BTC Boru Kəməri və Qərb İxrac Boru Kəməri Marşrutu (Bakı-Supsa) layihələrində (aşağıda qeyd olunduğu kimi) iştirak payına malikdir. SOCAR-ın dənizdə və qurudakı yataqlarından hasil olunan xam neft (AÇG yataqları və Şahdəniz yatağı istisna olmaqla) Dübəndi neft anbarında saxlanılır və emal zavodunun yaxınlığında yerləşən böyük anbar terminalı olan Böyük Sahil Terminalına nəql olunur. Bu terminaldan xam neft ya emal olunur, ya da Şimal İxrac Boru Kəməri Marşrutu vasitəsilə ixrac edilmək üçün nəql olunur. AÇG yataqlarından hasil olunan xam neft Səngəçal Terminalında saxlanılır və buradan BTC Boru Kəməri, Qərb İxrac Boru Kəməri Marşrutu, Şimal İxrac Boru Kəməri Marşrutu və Bakı-Batumi dəmir yolu marşrutu ilə ixrac olunur.
Yüklə 0,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|