23
Respublikasında sənayenin inkişafına dair 2015-2020-ci illər üçün Dövlət Proqramı”na əsasən həyata
keçirilir.
Təməli 2011-ci ildə möhtərəm Prezident cənab İlham Əliyev tərəfindən qoyulan Karbamid
Zavodunun tikintisinin həyata keçirilməsi məqsədilə 13 mart 2013-cü il tarixində SOCAR və Samsung
Engineering Co., Ltd. şirkəti arasında Mühəndislik, Satınalma və Tikinti üzrə Müqavilə imzalanmışdır.
Sumqayıt şəhərində yerləşəcək zavodun tikintisinin 2017-ci ilin sonunda başa çatdırılması nəzərdə
tutulur. Zavod ammonyak istehsalı, karbamid mayesi istehsalı və dənəvər karbamid məhsulu istehsalı
bölmələrindən ibarət olacaq və əsas xammal kimi təbii qazdan istifadə ediləcəkdir.
Bu layihənin həyata keçirilməsi ilə SOCAR ölkə iqtisadiyyatının əsas sektorlarından biri olan kənd
təsərrüfatının inkişafına mühüm dəstək verəcəkdir. Eyni zamanda, zavodda istehsal olunacaq karbamid
məhsulunun daxili tələbatı tam ödəməsi və məhsulun qalan hissəsinin dəmir yolu və Qara dəniz vasitəsi
ilə dünya bazarına çıxarılması planlaşdırılır.
Petkim
Ümumi məlumat
Petkim Türkiyə hökumətinin tərəfindən 3 aprel 1965-ci ildə yaradılmış və Türkiyə yeganə neft-kimya
istehsalçısıdır. 2008-ci ildə SOCAR Petkim obyektlərinin sahibi olan Petkim Petrokimya Holding A.Ş.-
də səhm nəzarət paketini (51%) əldə edir.
Petkim 1.9 milyon ton ümumi əsas istehsal gücü ilə əsas və yarımfabrikat neft-kimya xammalı istehsal
edir. Petkim kompleksi aşağı sıxlıqlı polietilen zavodu, polipropilen zavodu, ətirli karbohidrogenlərin
istehsalı üzrə zavod, etilen zavodu, vinil xlorid monomer və polivinil xlorid zavodu, xüsusi tullantı suları
zavodu, enerji istehsalı sexi, xüsusi port və 150 milyon kub metr saxlama həcminə malik Güzzel Hisar
anbarı daxil olmaqla, 14 böyük neft-kimya zavoduna malikdir.
STAR Layihəsi
SOCAR “Türkiyənin Əliağa yarımadasında illik emal həcmi 10 milyon ton neft təşkil edən neft emalı
zavodunun inşasınına başlamışdır. 2011-ci ilin oktyabrında Azərbaycan Respublikasının Preidenti
İlham Əliyev və Türkiyənin Baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın iştirakı ilə layihənin tikinti-hazrlıq
mərhələsinin təməli qoyulmuşdur. Zavod ildə 10 milyon ton xam neft (sutkada 214,000 barel neft) emalı
gücünə malik olacaq və nafta, dizel, reaktiv yanacaq və digər məhsullar istehsal edəcək. Naftanın Petkim
üçün karbohidrogen xammalı kimi istifadə üçün, dizel və reaktiv yanacağın isə daxili Türkiyə bazarını
təchiz edəcəyi nəzərdə tutulub.
Zavodun qurulmasında əsas məqsəd Petkimin xam maddəsi olan naftanın və Türkiyənin idxaldan asılı
olan digər məhsullarının istehsal olunmasıdır. Layihənin 2018-ci ildə işə düşməsi planlaşdırılır. Yeni
zavod üçün ilkin layihə smeta dəyəri 5.6 milyard ABŞ dollar təşkil edir. 2014-cü ili May ayında 23
24
beynəlxalq, eləcə də Türk bankları ilə $3.29 milyard kredit müqavilələri imzalanmışdır: bu kreditlərin
$2.7 milyardı 18 il, $600 milyonu isə 15 il müddətinə imzalanmışdır.
Gəmiqayırma
2010-cu ildə Şirkət Bakı yaxınlığında gəmiqayırma və gəmi təmiri zavodunun tikilməsi və fəaliyyət
göstərməsi məqsədi ilə Sinqapurun Keppel Group şirkəti və dövlət müəssisəi olan Azərbaycan
İnvestisiya Şirkəti ilə birgə müqavilə imzalamışdır. 2011-ci ildə inşasına başlanılan Gəmiqayırma
zavodu 2013-cü ildə istismara verilmişdir. Gəmiqayırma zavodunun neft və qaz sənayesi üçün neft
tankerləri və xidmət gəmiləri də daxil olmaqla müxtəlif növ gəmilər istehsal edir.
Cənub Qaz dəhlizi
Cənub Qaz Dəhlizi layihəsi regionun ən aktual layihələrindən biridir. Şahdəniz 2 layihəsi üzrə hasil
edilən qaz sualtı boru kəməri ilə Səngəçal Terminalına və daha sonra Cənubi Qafqaz Boru Kəməri
(CQBK), TANAP və TAP vasitəsilə Türkiyə və Avropa bazarlarına çatdırlacaqdır. Layihə Gürcüstan
və Türkiyə ilə birlikdə Avropa ölkələrinin davamlı enerji təhlükəsizliyi ilə əlaqədar strateji maraqlarına
xidmət edəcəkdir. Türkiyəyə ilk qaz ixracı 2018-ci ildə, Avropaya isə 2020-ci ildə planlaşdırılır.
Şahdəniz – 2 layihəsi
ŞD2 layihəsi 1-ci mərhələdən illik hasil edilən təxminən 9-10 milyard m
3
qazın həcminə 16 milyard m
3
qaz və 1-ci mərhələdən gündəlik hasil edilən 45,000 barel kondensata 105,000 barel kondensat əlavə
edəcəkdir.Hasil edilən qaz sualtı boru kəməri ilə Səngəçal terminalına və daha sonra CQBK vasitəsilə
Türkiyəyə çatdırılacaqdır. ŞD2-dən hasil ediləcək qaz Türkiyə Respublikasına və Avropa
istehlakçılarına təchiz ediləcəkdir. Yekun İnvestisiya Qərarı (FID – Final Investment Decision) 17
dekabr 2013-cü il tarixində verilmişdir.
2014-2020-ci illər üzrə ŞD2-nin ümumi kapital xərcləri inflyasiya nəzərə alınmaqla 23.4 milyard ABŞ
dolları təşkil edir. 2014-2020-ci illər üzrə Azərbaycan tərəflərinin payına düşən hissə inflyasiya nəzərə
alınmaqla 5.4 milyard ABŞ dolları təşkil edir. Bu məbləğə 16.67% pay(6.67% CQD, 10% isə SOCAR
– 2023-cü ildə SOCAR-ın 10% payı CQD-nə keçəcəkdir) üzrə maliyyələşdirmə, Statoil-dən 6.67%
payın alınma qiyməti və 10% payın alınması üzrə ilkin qiymət daxildir. 2013-cü ilin sentyabr ayında 9
Avropa şirkəti ilə Qaz Satışı üzrə Sazişlər imzalanmışdır:
Axpo (İsveçrə) − illik 1.43 milyard m
3
, Enel (İtaliya) – illik 0.48 milyard m
3
, E.ON (Almaniya) − illik
1.45 milyard m
3
, Gas Natural (İspaniya) − illik 0.99 milyard m
3
, GDF (Fransa) − illik 2.64 milyard m
3
,
HERA (İtaliya) − illik 0.30 milyard m
3
, Shell (İngiltərə/Niderland) − illik 0.95 milyard m
3
, Bulgargaz
(Bolqarıstan) − illik 0.95 milyard m
3
, DEPA (Yunanıstan) − illik 1 milyard m
3
.
Layihələr üzrə işlər təsdiqlənmiş qrafik üzrə aparılır. Şahdəniz – 2 layihəsi üzrə işlər qrafikdən irəli
olaraq ümumi işlərin 70%-ə yaxını yerinə yetirilmişdir.