Azərbaycan tarixində yüzlərcə parlaq şəxsiyyət olmuşdur

341 
 
Yeni yaradılan bu nazirlik kosmik sənayenin bütün müəssisələrini özündə 
birləşdirirdi. 
Lakin  K.Kərimovun  istedadını  və  təşkilatçılıq  qabiliyyətini  yüksək 
qiymətləndirən  məşhur  konstruktor  S.P.Korolyov  1966-cı  ildə  təkidlə  onun 
Kosmik Gəmilər üzrə Dövlət Komissiyasının sədri təyin edilməsinə nail olmuşdur. 
O  bu  məsul  vəzifədə  25  il  çalışmışdır.  Kosmik  uçuşlarla  bağlı  bütün  sistemlərin 
hazırlığını  yoxlayan,  uçuşun  başlanmasına  icazə  verən  məhz  Kərim  Kərimov  idi. 
Kosmik  səyahətə  çıxan  və  tapşırığı  yerinə  yetirib  geri  dönən  üçüş  heyətlərinin 
hesabatlarını  qəbul  edərək  heç  vaxt  televiziya  reportajlarına  düşməyən  şəxs  də 
Kərim Kərimov idi. 
1974-cü  ildə  Kərim  Kərimov  əsas  vəzifəsi  ilə  paralel  olaraq  Mərkəzi 
Elmi-Tədqiqat  Maşınqayırma  İnstitutu  direktorunun  birinci  müavini  kimi  elmi-
təşkilatçılıq  fəaliyyətinə  qatılmışdır.  O  dövrdə  sovet  kosmonavtikasının  fəxri 
sayılan, alim-mühəndis zehninin qələbəsi kimi qəbul edilən kosmik aparatlar onun 
fəal  iştirakı  və  birbaşa  rəhbərliyi  ilə  yaradılmışdır.  Onların  sırasında  yeni  nəsil 
"Soyuz"  kosmik  gəmiləri,  "Salyut"  orbital  stansiyası,  sonradan  isə  çoxmodullu 
"Mir" stansiyasının adlarını çəkmək olar. 
Azərbaycanla  əlaqəni  kəsməyən,  Azərbaycan  Elmlər  Akademiyasının 
Aerokosmik  Tədqiqatlar  Mərkəzinə  əlindən  gələn  köməkliyi  göstərən  general  bir 
çox  azərbaycanlı  alimin  bu  sahədə  fəaliyyət  göstərib  inkişaf  etməsi  üçün  şərait 
yaratmışdır. 
1991-ci  ildə  istefaya  çıxan  Kərim  Kərimov  ömrünün  sonunadək  kosmik 
sahə  ilə  əlaqəsini  kəsməmiş,  Uçuşları  İdarəetmə  Mərkəzinin  məsləhətçisi 
olmuşdur. 
İstehsalat-təşkilat  və  elmi  fəaliyyətinə  görə  general-leytenant  Kərim 
Kərimov  Sovet  İttifaqı  Qəhrəmanı  fəxri  adına,  iki  dəfə  Lenin  ordeninə,  Qırmızı 
Əmək Bayrağı, Qırmızı Ulduz ordenlərinə layiq görülmüş və çoxlu medalla təltif 
olunmuşdur.  Kərim  Kərimov  2  dəfə  dövlət  mükafatı  almışdır.  O  həmçinin 
Azərbaycan  Respublikasının  "Şöhrət"  ordeni  ilə  təltif  edilmiş,  Azərbaycan  Milli 
Elmlər Akademiyasının fəxri üzvü seçilmişdir. 
General-leytenant  Kərim  Kərimov  2003-cü  ildə  Moskva  şəhərində  vəfat 
etmiş və orada da dəfn olunmuşdur. 

---

342 
 
Azərbaycan    teatrının  tərkib  hissəsi  olan  musiqili 
komediya    tamaşalarını  Nəsibə  Zeynalovasız  təssəvür 
etmək  olmaz.  Aktrisanın  teatra  olan  sevgisi  və 
aktyorluq  istedadı  ona    Azərbaycan  peşəkar  teatrının 
banilərindən sayılan atası Cahangir Zeynalovdan miras 
qalmışdır. Aktyorluq  istedadı, musiqi duyumu, obrazın 
daxili  aləmini  tam  qavrama    qabiliyyəti  sayəsində 
Nəsibə Zeynalova musiqili komediya tamaşalarının çox  
yüksəksəviyyəli aktrisasına çevrilmişdir. 
Nəsibə  Zeynalova  musiqi  komediya  tetatrımızın  ən 
görkəmli  simalarından  biri,  istedadlı  teatr  və  kino 
aktrisası kimi Azərbaycan mədəniyyəti tarixində özünə 
layiq  yer  tutur.  
   Nəsibə Zeynalova 
        (1917-2004) 
Nəsibə  Cahangir  qızı  Zeynalova  1917-ci  ildə  Bakı  şəhərində  anadan 
olmuşdur.  Atası  C.Zeynalov  Azərbaycanın  tanınmış  teatr  xadimlərindən  idi. 
Azərbaycan  səhnəsinin  ilk  görkəmli  realist  sənətkarı  olan  Cahangir  Zeynalov 
rejissor  kimi  də  fəaliyyət  göstərmişdir.  Onun  təşkil  etdiyi  məşhur  "ev  teatrı"  bir 
sıra  həvəskar  aktyorlar  (o  cümlədən  H.Ərəblinski)  üçün  sənət  məktəbi  olmuşdur. 
"Nicat" xeyriyyə cəmiyyətinin nəzdində teatr truppasının yaradılmasında Cahangir 
Zeynalovun  böyük  əməyi  olmuşdur.  Nəsibə  Zeynalovanın  teatra  olan  sevgisi  və 
aktyorluq  istedadı  da  ona  Azərbaycan  peşəkar  teatrının  banilərindən  sayılan 
Cahangir Zeynalovdan miras qalmışdır. 
Atasını  erkən  itirən  Nəsibə  Zeynalova  Bakıda  orta  məktəbi  bitirdikdən 
sonra  Bakı  Teatr Texnikumuna  daxil  olmuşdur.  Burada  o,  Azərbaycanın  tanınmış 
rejissorları  M.Haşımov  və  A.Tuqanovdan  dərs  almışdır.  Hələ  texnikumda 
oxuyarkən  o,  kolxoz-sovxoz  teatrı  truppasına  işə  düzəlmiş,  kiçik  səhnəciklərlə 
respublikanın  müxtəlif  rayonlarında  göstərilən  tamaşalarda  iştirak  etmişdir.  O 
dövrdə  Azərbaycan  mədəniyyətində  zorla  ruslaşdırma  siyasəti  aparılır,  milli 
koloriti ilə seçilən obrazlar yaratmağa meyilli aktyor və aktrisalar böyük səhnədən 
bilərəkdən  uzaqlaşdırılırdılar.  SSRİ-nin  başqa  bölgələrindən  göndərilmiş, 
Azərbaycan xalqının milli mədəni irsi ilə tanış olmayan, bəzən hətta ona xor baxan 
"mədəniyyət başbilənləri" xalqımıza xas olmayan tamaşalar qoyur, suni olaraq yeni 
təsəvvürlər və dünyagörüşü  yaratmağa  çalışırdılar.  Lakin onların bu  cəhdləri boşa 
çıxırdı. 

---

343 
 
Nəsibə Zeynalova 1941-ci ildə Bakı Teatr Texnikumunu bitirdikdən sonra 
Azərbaycan  Musiqili  Komediya  Teatrına  işə  qəbul  olunur.  Bu  hadisə  onun 
həyatında həlledici rol oynayır. 
Müharibə  dövründə  cəbhələrdə  və  hospitallarda  əsgərlər  qarşısında 
tamaşalarda  iştirak  edən  aktrisa  faşizm  üzərində  qələbənin  qazanılmasına  öz 
töhfəsini  vermişdir.  Dinc  dövrdə  teatr  bir  sıra  maraqlı  tamaşalar  qoymuşdur  ki, 
onlarda Nəsibə Zeynalova özünəməxsus aktyorluq istedadını nümayiş etdirmişdir. 
S.Rüstəmovun "Beş manatlıq gəlin" tamaşasında Gülnaz, A.Məşədibəyovun "Toy 
kimindir?" tamaşasında Məsmə, F.Əmirovun "Gözün aydın" tamaşasında Nargilə, 
S.Ələsgərovun  "Ulduz"  tamaşasında  Züleyxa,  V.Dolidzenin  "Keto  və  Kote" 
tamaşasında  Kabato  obrazları  aktrisanı  tamaşaçılara  sevdirmişdir.  Aktyorluq 
istedadı,  musiqi  duyumu,  obrazın  daxili  aləminə  sona  qədər  nüfuz  etmək 
qabiliyyəti  Nəsibə  Zeynalovanı  musiqili  komediya  teatrının  səhnəsində  ulduza 
çevirmişdir. 
XX  əsrin  50-ci  illərində  aktrisanın  sənətkarlığı  daha  da  püxtələşmişdir. 
Onun bu dövrdə yaratdığı  səhnə obrazları  Azərbaycan komediya teatrı tarixinə iri 
hərflərlə yazılmışdır. Nəsibə Zeynalova T.Quliyevin "Qızılaxtaranlar" tamaşasında 
Rəxşəndə,  S.Rüstəmovun  "Rəisin  arvadı"  tamaşasında  Afərin,  Ş.Miloravanın 
"Tbilisi  nəğməsi"  tamaşasında  Gesiya,  A.Rzayevin  "Hacı  Kərimin  Aya  səyahəti" 
tamaşasında 
Kəblə 
Fatma, 
S.Ələsgərovun  "Həmşəxanım"  tamaşasında 
Həmşəxanım,  "Sevindik  qız  axtarır"  tamaşasında  Xeyransa  kimi  bir-birindən 
maraqlı  obrazlar  yaratmışdır.  Bura  T.Bakıxanov  və  H.Məmmədovun  "Altı  qızın 
biri  Pəri"  tamaşasında  Cəhrə,  E.Sabitoğlunun  "Hicran"  tamaşasında  Qızbacı 
obrazlarını  da  əlavə  etsək,  çox  zəngin  və  rəngarəng  bir  obrazlar  qalereyası 
yaranmış  olar.  Bütün  bu  obrazlar  sırasında  qayınana  -  Cənnət  obrazı  xüsusi  yer 
tutur. Bu obrazı yaradarkən aktrisa xəsislik etməmiş, yaradıcılıq imkanlarını sanki 
tamamilə  açmış,  onun  aktyor  sənəti  üçün  səciyyəvi  olan  zəngin  mimika  və 
məharətini nümayiş etdirmişdir. "Qayınana" tamaşasından sonra aktrisa yaddaşlara 
ilk  növbədə  qayınana  kimi  həkk  olunmuşdur.  Jurnalistlər  onu  hətta  "xalqımızın 
qayınanası" adlandırmışlar. 
Bədii filmlərdə çəkilməyə dəvət alan aktrisa burada da yaddaqalan, ölməz 
obrazlar  yaratmışdır.  Ömrünün  sonunadək  müxtəlif  səpkili  filmlərdə  çəkilmiş 
aktrisa  sənətinə  xas  xüsusiyyətləri  oynadığı  filmlərə  də  gətirmişdir.  "Ögey  ana" 
(1959)  filmində  Nəsibə  Zeynalova  dedi-qoduları  sevən,  köhnə  təfəkkürlə  yaşayan 
qarı  obrazını  məharətlə  yaratmışdır.  "Böyük  dayaq"  (1963)  filmində  artıq  tamam 
başqa bir obraz yaratmışdır. Burada aktrisanın qəhrəmanı  zəhmətkeş insan, bütün 
çətinliklərə qatlaşan, gələcək naminə daim çalışan əsl Azərbaycan qadınıdır. 1964-
cü ildə "Azərbaycanfilm"də istehsal olunmuş "Ulduz" filmində Nəsibə Zeynalova 
toyuq  fermasının  müdiri  obrazını  yaratmışdır.  Onun  qəhrəmanı  dövlət  malını  öz 

---