Azərbaycan və avropa şurasi
Yüklə 1,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
40 Avropa Şurasının Azərbaycana belə münasibəti, bir tərəfdən, respublikamızın Avropa inteqrasiya proseslərinə qoşulması yolunda əlavə maneələr yaradır, digər tərəfdən isə bütövlükdə regionda asayişin bərpa olunması prosesini sürətləndirməyə imkan vermirdi. Lakin Lissabon sammitinin məlum bəyanatından sonra Azərbaycana münasibətdə əsaslı dönüş yarandı ki, bu, Avropa Şurası ilə Azərbaycan arasında əlaqələrə də yeni məzmun gətirdi. Avropa Şurasının üzvü olan dövlətlərin Azərbaycanın iqtisadiyyatı ilə bağlılığı, bu dövlətlər tərəfindən Azərbaycana qoyulan investisiyalar, beynəlxalq aləmdə Azərbaycana dəyişilmiş münasibət, respublikamızın yüksəlməkdə olan imici, başqa qurumlarla olduğu kimi, Avropa Şurası ilə də əməkdaşlığın genişlənməsində mühüm rol oynayırdı. Azərbaycanla Avropa Şurası arasında əməkdaşlığın genişləndirilməsi yolunda praktiki olaraq ən mühüm addım Heydər Əliyevin 1998-ci il 20 yanvar tarixli "Azərbaycan Respublikası ilə Avropa Şurası arasında əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi sahəsində tədbirlər haqqında" Sərəncamı olmuşdur. Sərəncamda insan hüquqlarının qorunmasına dair bir sıra beynəlxalq sənədlər imzalamış Azərbaycanın Avropa Şurasına qoşulmasına dair hazırlıq tədbirlərinin görülməsi öz əksini tapmışdı. Azərbaycanda ölüm hökmünün ləğv olunması söz azadlığının təmini və bütün kütləvi informasiya vasitələrinə sərbəstlik verilməsi və senzuranın ləğv edilməsi, Konstitusiya Məhkəməsinin yaradılması demokratik cəmiyyət quruculuğunun başlıca atributlarını əks etdirməklə yanaşı, ölkəmizin Avropa Şurasının üzvlüyünə qəbulu yolunda mühüm addım kimi qiymətləndirilirdi. Avropa Şurası ilə bağlı Azərbaycan üçün mühüm hadisələrdən biri də 1997- ci il oktyabr ayının 10-11-də Strasburqda keçirilən Avropa Şurasının üzvü olan ölkələrin dövlət və hökumət başçılarının 2-ci zirvə toplantısında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin iştirak etməsi idi. Şuranın 1993-cü ilin oktyabrında Vyanada keçirilən 1-ci zirvə görüşündən sonra ötən müddət ərzində Avropa Şurasına artıq 8 yeni üzv qəbul olunmuşdu. 2-ci zirvə toplantısı ərəfəsində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin Avropa Şurasının iqamətgahında Şuranın Baş katibi Daniel Tarşislə görüşü zamanı Azərbaycanda demokratik proseslərin gedişi, ölkəmizin Avropa strukturları, o cümlədən Avropa Şurası ilə əlaqələri barədə ətraflı fikir mübadiləsi aparılmışdı. D.Tarşis bildirmişdi ki, Avropa Şurasına daxil olmaq üçün ölkələrin heç də hamısının dərhal mükəmməl demokratiyaya malik olması zəruri deyildir. Onların demokratiya prinsiplərinə sadiqlik nümayiş etdirməsi kifayətdir. Prezident Heydər Əliyev Strasburqda AŞ PA-nın sədri Leni Fişerlə görüşü zamanı, habelə 1997-ci il oktyabr ayının 11-də Strasburqda üzv ölkələrin dövlət və hökumət başçılarının zirvə toplantısında söylədiyi nitqində Avropa ölkələrinin inteqrasiyası və Azərbaycanın bu prosesdə rolunu belə qiymətləndirmişdi: "Azadlıq, demokratiya və humanizm idealları ətrafında sıx birləşmiş yeni Avropa, həmişə olduğu kimi, bütün bəşəriyyətin tərəqqisində və çiçəklənməsində mühüm rol oynayacaqdır. Əminəm ki, çox böyük təbii sərvətlərə, zəngin mədəni və 41 intellektual potensiala malik olan Azərbaycan Respublikası bu nəcib prosesə öz layiqli töhfəsini verəcəkdir". Zirvə toplantısında Avropa inteqrasiyası, sülh, təhlükəsizlik və demokratiya problemləri, üzvlüyə namizəd ölkələrin Avropa Şurasına qəbuluna hazırlıq məsələləri müzakirə edilir. 2-ci zirvə toplantısının Azərbaycan üçün əhəmiyyət kəsb edən cəhətlərindən biri də ondan ibarət idi ki, ilk dəfə olaraq Avropa Şurasının zirvə görüşündə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti çıxış edərək Ermənistan — Azərbaycan münaqişəsi, bu münaqişənin həllində Azərbaycanın mövqeyini diqqətə çatdırmışdı. Zirvə görüşünün yekun bəyannaməsində deyilirdi: "Toplantı iştirakçıları əmindirlər ki, qitədə baş vermiş dərin dəyişikliklər, onun qarşılaşdığı genişmiqyaslı problemlər Avropanın bütün demokratik institutları arasında əməkdaşlığın güclənməsini tələb edir. Avropa Şurasının genişlənməsi qitədə demokratik təhlükəsizliyin daha çox yayılmasına zəmin yaratmışdır". Dövlətin Avropa Şurasına qəbul olunması ilə əlaqədar təşkilatın iş xüsusiyyətlərindən biri səlahiyyətli nümayəndələr tərəfindən həmin dövlət haqqında məruzələrin hazırlanması və Parlament Assambleyasında oxunmasıdır. Bu cəhətdən Azərbaycanın Avropa Şurasına qəbul edilməsi barədə məruzə hazırlayan Fransa Milli Assambleyasının deputatı Jak Bomelin rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyətinin 1997-ci il oktyabr ayının 13-də baş tutan Azərbaycana səfəri maraq doğurur. Nümayəndə heyəti Azərbaycanla tanışlıqdan sonra məruzə hazırlanması üçün məlumatlar toplayır. 1998-ci ilin yanvar ayının ortalarında Azərbaycan Respublikasının Avropa Şurasına daxil olmasına dair Avropa Şurası Parlament Assambleyasının məruzəçiləri Jak Bomel və Corc Kleyfart Azərbaycanda olmuş və dövlət başçısı tərəfindən qəbul edilmişlər. Jak Bomel Avropa Şurasına qəbul olunmaq sahəsində Azərbaycanda görülmüş işlərdən razılığını bildirərək demişdir: "Biz Bakıya səfərə Azərbaycanın Avropa Şurasına qəbul olunması prosesini hazırlama və bu işi tezliklə başa çatdırmaq ümidi ilə gəlmişik. Mən bu dəfəki səfərdə görürəm ki, Azərbaycanda, həqiqətən, böyük müsbət dəyişikliklər olmuşdur. Mən təsdiq edirəm ki, sizin respublikanızın həyatında həddindən artıq yaxşılaşma prosesi getmişdir. Mən bu müsbət dəyişiklikləri, yaxşılaşmanı birinci növbədə insanların həyatında, ikincisi isə cəmiyyətin demokratik yolla inkişafında görürəm". Jak Bomel, eyni zamanda, görülməsi zəruri olan işlərdən danışaraq demişdir: "Konkret olaraq Konstitusiya Məhkəməsi məsələsinin, müəyyən boşluq olduğunu hiss etdirən qanunların, xüsusilə Cinayət-Prosessual Məcəlləsi, "Vəkillər və məhkəmələr haqqında", "Mətbuat haqqında" qanunların müzakirə və qəbul edilməsi Azərbaycanı Avropa, yəni Qərb demokratiyası ruhuna daha da yaxınlaşdırardı. Bu da Azərbaycanın Avropa Şurasına qəbul olunmasında böyük bir addım olardı". Məruzəçi Azərbaycanda ölüm cəzasının ləğv edilməsini Strasburq, yəni, Avropa Şurası yolunda böyük addım" adlandırmışdır. Avropa Şurasına doğru Azərbaycanda görülmüş işlərlə əlaqədar Belçikanın Baş naziri Jan Lük Deanın fikirləri də Azərbaycanın tezliklə Avropa Şurası üzvü Yüklə 1,11 Mb. Dostları ilə paylaş:
|