Azərbayçan xalq cumhuriYYƏTİNİN 80 İLLİYİNİN
Yüklə 6,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
394
Camaatımızın hamısı əlində silah olaraq vətən müdafiəsinə çıxmağa qadir olmalıdır. Əgər götürsəniz Gürcüstan qvardiyasını, görərsiniz onlar daha qüvvət və şücaət göstərmişlər. Əgər götürsəniz Sadaxlı müharibəsini, görərsiniz gürcü krasnı qvardiyası daha ciddi mübarizə edib çalışırlar. Bu ondandır ki, burada qırmızı qvardiya içində qocadan tutub, cavana kimi könüllülər vardır, hamısı da cümhuriyyətlərini mühafizəyə öyrənib sədaqət ilə müharibəyə gedirlər. Bizim əsgərlər isə kazarmalarda oturacaqlar. Bu lazım deyil ki, on min qoşun kazarmada otursun. Bizə lazımdır ki, camaətimizi hamısı oxumuş və hazır olsun. Sabah, ehtimal, Denikin qarşımıza çıxardanda, şəhərli və kəndçilər əldə silah olaraq onun qarşısına çıxmağa qadir olsunlar. Ona görə bizə o lazım deyil ki, onlar türk afserləri əlində qalıb məhv olsunlar.
əlində əsgərlərimiz, məhv deyil daha da qüvvətli və möhkəm olarlar. (Alqışlar). Qarayev - Burada türkləri təhqir edən olmadı. Sədr - Rica edirəm nitqinizdə davam edəsiniz. Qarayev - Əsgərlərimiz kazarmalarda sənələrcə qalır. Bunların qalmaları lazım deyildir. Aydan fəzlə qalmasınlar. [900 - 901] Növbə ilə, qruppa olub, gəlib öyrənərlər və gedərlər. Bunda daha yaxşı olar. Sədr - Söz Muxtar Əfəndizadənindir. Muxtar Əfəndizadə - Mən sözlərimi təfsilən deyil müxtəsər dedim. Çünki, məncə, məsələ çox aydındır. heç gözləmirdim ki, Rza bəy desin ki, müddət nə qədər qısa olsa, o qədər çox əsgər olar və Mustafa bəy də buna məntiqsiz bir mülahizə desin. Mən bu fikri, bunu nəzəriyyəni məntiqsiz bilməyirəm. Mən deyirəm ki, bir adam qırx sənə sonra yenə əsgər olsun. Tazə alınan əsgər gəlib öyrənir, əsgər olur. O gedir, yenə təzəsi gəlib öyrənir. Qayda ilə əvvəlinci gedir, ikinci gəlir. Cəmaət hamısı əsgərliyə hazır olur. Səfərbərlik halında hamısını dəvət etmək olur. Əsgər çox olur, sülh vaxtında isə əsgər müəyyən miqdarda hökumətə lazımdır. Mustafa Vəkilov cənabları dedilər ki, məsələ nazikdir, burada açmaq qeyri mümkündür. Və ona görə gizli məclis lazımdır. Bu doğru deyildir. Madam ki, bir məsələ məclisin müzakirəsinə vəz edilmişdir, nə lazımdır ki, gizli olsun. Hər gah bir məsələnin haqqında ətraflı danışmaq mümkün deyil, o vaxt nə üçün müzakirəyə qoyulmuşdur. Bizim heç gizli sirrimiz yoxdur. Mustafa Əfəndi əmin olsun ki, bizim gizli sirlərimizi düşmənlərimiz özümüzdən daha yaxşı bilirlər. Burada bir sirr yoxdur. Biz əsgərlərimizin çox olmasını istəriz ki, nə qədər bu miqdarı artırmaq istəsən, bir o qədər əsgərlik xidməti müddətini azaltmalıyıq. Yenə öz nəzərimdə duraraq, əsgərlik xidmətin bir il müddətdə olmasını təklif edirəm, bəlkə sonra məclisi-müəssisan bu müddəti təğyir və təbdil edəcəkdir. Ona bir sözüm yoxdur. Sədr - Söz Mehdi bəy Hacıbababəyovundur. Mehdi bəy - Təəssüf edirəm ki, burada hərbi nəzarətdən nümayəndə yoxdur. Əgər olsa idi daha da gözəl olar idi. Mən vaxt barəsində danışmaq istəyirəm. Necə ki vaxtın azalması barəsində danışırlar, mən də deyirəm ki, əsgərlik müddəti bir il deyil, bir ay olsa idi daha da gözəl olardı. Bir dəstə libas geyməmiş, o biri dəstə gələrdi. Buradan bir haşiyə çıxmaq istəyirəm. Universitetimiz bir il olsa idi, doktorlarımız daha da tez-tez artardı. Fəqət mən müəllim olduğumdan deyə bilərəm ki, bir ilin müddətində heç bir şey öyrənmək olmaz. Əsgərlərimiz bir ayda ancaq sağ-sol öyrənərlər. Tüfəngin bir tərəfindən [901 - 902] bir ilə böylə məlumat almaq, olmaz. Siz eylə bilirsiniz ki, Gürcü krasnı qvardiyası haman qvardiya alınandan sonra təlim-tərbiyə almışlar? Və hərbə böylə qabildirlər. Xeyir, onlar Nikolayın dörd sənə müddətində tərbiyə tapmış əsgərləri deyilmi? Əsgər o deyil ki, ancaq atmaq bilsin. Əsgərlərin atdığını burada bilsin. Burada deyilən sözlər ilə özlərinə kəndçi və fəhlələrdən ucuz qiymət ilə tərəfdar cəm etmək ki, ay kəndçi, ay fəhlə mən sizin üçün çalışıb. 2 il əsgərliyi altı ay etdim. Bu olmaz. Mən deyirəm ki 2 il yox, bəlkə 5 il əsgərlik xidmətində olmalıdır. Bir zaman ki, siz Denikinlərin qabağına çıxmaq istəyirsiniz, bu zaman qurudan, sudan, göydən, hər tərəfdən üstünüzə güllə yağacaq, onda siz bir ildə təlim görən əsgərlər iləmi onlara müqabilə edəcəksiniz? Mən "Müsavat" fraksiyası tərəfindən 2 sənə olmasını təklif edirəm. Sədr - Söz Mustafa bəy Vəkilovundur. Mustafa bəy - Mən iki söz Muxtar əfəndiyə söyləmək istəyirəm. Natiq əfəndi məni başa düşməmiş. Mən deməzdim ki, burada məbuslardan sirri saxlamaq lazımdır. Mən dedim ki, məclis qapalı olsun. Sədr - Söz Hacı Kərim Saniyevindir. Hacı Kərim Saniyev - Əsgərliyə gedənlərin halətini deyəndə ki, 2 il əsgər gedəndə onların əkinləri və işləri qalır, Mustafa bəy dedi ki, bir il gedəndə qalmır. Bir il əkin dala düşəndə nə olar. Əlbəttə bu əsgərlərə gücdür. Demək uzun bir müddətdə belə etmək əsgərliyə gedənlərə güc olmazmı? Deyirlər ki, Krasnı qvardiya köhnə əsgərlərdir. Halbuki krasnı qvardiya icbarın deyil könüllü olaraq 18 yaşından əlli sinninə qədər namus bir, fikir bir, məslək sahibi adamlar yazılırlar. Odur ki, onlar Şamxorda əsgərlərin silahlarını aldılar, indi Lənkəranda Ramazan və dəstəsi nizam görmüş əsgərlərdimi? Yoxsa haman kəndlilərdirlər. Qaldı ki, imtahan barəsində, siz onu yəqin edin ki, kəndlilər əsgərlərdən daha yaxşı gözəl nişan atırlar. Bu sözlərimə inanmayırsınızsa onların nişanəsinə Mehdi bəy özünü qoysun və görsünki neçə nişanə atırlar. Qaldı ki müstəbidanə əsgər toplamaq məsələsinə gəldikdə Germaniya əsgərləri də müstəbid surətdə tərbiyə almışlar idi. Baxınız, axırı nə oldu? Biz deyirik ki, əsgərliyi eşq və həvəs lazımdır. Zor ilə əsgər olmaz. Bundan mayada müddət çox olduqca cəmaətə və Yüklə 6,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|