Azərbayçan xalq cumhuriYYƏTİNİN 80 İLLİYİNİN
Yüklə 6,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sədr
395
kəndlilərə böyük xəsarət dəyir. Bu isə bizim səlahimiz deyildir. Biz deyirik əsgər müddəti çox olar isə onları istibdad altına almaq olar. Sədr - Söz Səməd ağa Ağamalı oğlunundur. Səməd ağa - Burada bir balaca ayrı cür danışdılar. Belə çıxdı ki, bir tərəf istəyir sübut etsinki əsgər lazım deyil. Bizə əsgər də lazımdır. Çünki onlarsız ötüşə bilmərik. İş orada deyil. İş burdadır, biz deyirik Azərbaycan adamlarından bir ildə yaxşı əsgər yaratmaq olar. Elə əsgər yaratmaq olar ki, öyrəndiyini 50 il də yadından çıxarmasın. Burada Rusiyanı misal gətirdilər. Rusiya və Avropa ayrı cür yaşamışdır. Onlara həqiqətən lazımdır bir iki il əsgərlik öyrənsinlər. Amma bizim kəndlilərdən hansı birini götürsəniz, görərsiniz ki, onlar yaxşı atıcıdırlar. Yaxşı quş vururlar. Şamxor fəqərəsi yadınızdadır. (Səslər: Şamaxı! Şamaxı!). (Səslər soldan "İsmail xan idi!") Birisi mənim özüm lap pisi ki, yaxşı nişanə vururam. Ona görə biz deyirik ki, bir il bəsdir. Bu bir. İkinci biz bir şeyə də inanırıq və bundan möhkəm davam edirik ki, kazarma günü, kazarma diriliyi insanı xasiyyətdən salar, onu qeyri işlərə vadar edər. Kazarma həyatı bir növ örtülülükdür. Örtülü şıkalalar hətta insanı çox işlərə salar, bacarıqdan salar. Bizim kəndçilərimiz ki, onların işi əkindir, biçindir, qoyun-quzu saxlamaqdır, bunlardan çox müddət uzaq olsa, onu unudar. Bizə lazımdır ki, bu şeylər unudulmasın. Bir də o yerlərdəki çox qoşuluq olur, orada müftəxorluq artıq olur. İşçilər işdən düşür. Bu davada Çernov və bir neçələrinin rəyi bu idi ki, nə tövr oldu bu qoşun birdən birə pozuldu. Onlar deyirlər ki, əkinçiləri yığıb doldurdular kazarmalara, onlar da peşələrini unutdular. Sonralar onlar üçün iş tapmaq çətin oldu. Bu adamlar Revolyusiyaya qarışdı, odur ki, revolyusiyanın sifəti bəd çıxdı. Bəlkə yaxşı çıxa idi. Bu tarixi bir şeydir. Bir natiq dedi ki, əsgərlik müddəti yeddi il də ola bilər. Bu kişi bədbəxtlik sözü dedi. Bu lap bədbəxtlikdir. İrəlidə Rusiyada bir vaxt əsgərlik müddəti 30-35 il idi. Hələ Rusiyada bu vaxtlarda bir fikir var idi ki, indiki əsgərlik müddətini də azaltsınlar. Biz yaxşı bilirik İngiltərədə çox da əsgərlik [903 - 904] yoxdur. Bunlar 6-7 ayda öylə bir hərəkət elədilər ki, zavodları da işlədi. İşləri də düz qaydası ilə getdi. Aləmi də basdılar. İndi də hər yerdə ağalıq edirlər. Almaniyada isə əsgərlik var idi. İşlərinin axırı nə oldu. Əsl hesab bir millətin ruhunun yüksəkliyindədir. Belə millətdən az zamanda nə istəsən yapa bilərsən. Habelə, Amerika qoşunsuz idi. Camaətdə davam artıq olduğu üçün bu gün lazım olarsa soldat gedər, sabah yenə professordur, fəhlədir, əkinçidir. Onlar qədimi kimi soldat saxlamayacaq. Bundan əlavə əgər tarixə baxarsaq görərik ki, zalımlar böyümüş, qoşunlar qoçaq hərəkət göstərə bilməyiblər. Ruhları nur olmuşdur. Bizim yaxşı yadımızdadır ki, Fransiya birinci inqilabını öldürmək istədilər. Yevropa general Şovinqin komandası altında qoşun göndərdi. Parisin qabağını kəsdilər. Xalq onlara tabe olmadı. Xalqda qvardiya yığdılar Baron Şovinqi döydülər. Firəng qoşunları arxalarında kağız yapışdırdılar ki, hər yerdə gərək ədalət imarətləri tikilsin. Bu hava dünyanı basdı. Belə hərəkətlərdən axırda Napalyonlar çıxdı. Özünüz yaxşı bilirsiniz ki, burada, İranda cəmaət nə cür yaşayır. Bu yaşamaq əsgərlik hərəkətini qabağa salır. Bunu Şam-xor hadisəsi göstərdi. Cəmaət qəzəbə gələndə 5-10 nəfər 5-10 yox, bir-iki mindən artıq Şamxorda vurub, illər ilə öyrənmiş qoşunları partlatdılar, getdi işinə. Sözümün qurtaracağı budur, biz yəqin inanıb deyirik ki, bir il bəsdir. Biz onu ondan ötrü deyirik ki, bu asma cəmaətə xoş gəlsin, neçeqo podobnoqo! Biz buna inanıb deyirik ki, əsgərlik üçün uzun müddət cəmaət üçün ziyandan savayı nəf verməz. Bir il bizim Azərbaycan cəmaətindən ötrü soverşenno dostatoçno! (Alqış).
gözəl amallar, çox gözəl ideyalar. Amma yerində lazımdır. Biz də arzu edərdik ki, millətlər arasında heç dava olmaya idi və qan tökülməyə idi. Amma siz bilirsiniz ki, əsgəri müdafiədən ötəri biz istəyirik. Hücum etməyi heç bir vaxt xəyal etməyirik. Biz öz məmləkətimizdə rahat əyləşə bilməliyik, özümüzə kələn bəlanın qabağını saxlamalıyıq. Biz gərək bəndin qabağını saxlayaq. Bəndi möhkəm edək, möhkəm etməsək sel onu bərbad edər. Qoşun
[904 - 905] istəyirsən olsun. Fəqət unutmamalıdır ki, əsgər sözü ləfz də deyil əməldədir. Şamxor hadisəsində vaqon kələndə səngərdən atırdılar. O dava deyil, davada ələ tüfəng alanda qorxmamalı, qorxdu evi yıxıldı. 47 əsgər səkkiz min adamın qabağına qaxmışdı. Amma küçələrdən yığılan əsgər, müntəzəm əsgərin qabağında davam edə bilməz. Bu cür məsələlər müzakirə edilərkən onların barəsində yaxşı düşünülməlidir. Bir il tərbiyə görmək, bir il əmrə baxmaq özü də təlimdir. Təlim və tərbiyyə-əsgəriyyə bir ayda, altı ayda, bir ildə olan deyildir. Yaxşı nizam görmüş qırx nəfər əsgər icabında bir qələyə bədəldir. Amma nizamsız əsgər, küçədən yığılanlar, tüfəngləri yerə tökürlər. İnad lazım deyil. Yalnız o fikri müdafiə edənlər, əsgərlik görməyən və bilməyənlərdir. Mən dörd il əsgərlik müddəti olmasını istərdim. Fəqət indiki zamanı nəzərə alaraq komisyonun rəyinə mən də şərikəm. Əsgərlik müddəti iki il olsun. Madam ki, məmləkətimizi müdafiə etmək istəyirik; madam ki, qara qüvvələrin qarşısını saxlamaq istəyirik; o zaman müdafiə lazımdır. Müdafiə də əsgər ilə olur. Martdan qabaq və sentyabrda bizə təcrübə göstərdi ki, küçədən tutulub cəbhəyə göndərilənlər iki saatdan sonra qaçırdı. Tacir, bəzzaz, əsnaf, kim olursa olsun təlim görməsə heç bir şey edə bilməz. İştə hərbşünaslar düşünərək iki il təyin etmişlərdır. Mən də, öz firqəmiz tərəfindən müddəti - əsgəriyyənin iki il olmasını təklif edərəm.
Yüklə 6,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|