388
№-58
Əlli səkkizinci iclas
23 iyul 1919-cu il.
Rəis - doktor Həsən bəy Ağayev.
Katib - Mehdi bəy Hacınski.
Rəis - Keçən dəfə iclas axşama təyin edildiyindən mən zənn edir idim ki, daha məbuslar vaxtı müəyyəndə
gələrlər. Təyin edilən vaxtdan yarım saat keçdi isə də yenə kvorum düzəlmədiyi üçün iclası qapamağa
məcburam - deyib iclası qapadı.
Arxiv, f.895, siy.1, iş 9, v.83.
389
№ 59
Əlli doqquzuncu iclas
27 iyul 1919-cu il.
Rəis - doktor Həsən bəy Ağayev.
Katib - Mehdi bəy Hacınski.
Müzakireyi-yomiyyə:
1. Daxil olmuş kağızlar. O cümlədən: a) Zəngəzur qaçqınlarına yardım etmək edici heyətə parlamandan bir
üzv intixabi, b) Ləvazim heyəti komisyonuna Abbasqulu Kazımzadə əvəzinə yeni bir üzv intixab edilməsi; 2 -
Şəhərlər nəfinə idxal və ixrac olunan yüklərdən alınan müvəqqəti vergi nizamnaməsi haqqında layiheyi-
qanuniyyə - 3-cü qiraət; 3. - Nazir müavinlərinin maaşı təyini haqqında layiheyi-qanuniyyə. Üçüncü qiraət; 4 -
Sənaye şəhadətnamə qiymətlərinin artırılması haqqında. Üçüncü qiraət; 5. - Hörmət əndində xüsusi təftişat və
təhqiqat komisyonunun təşkili haqqında; Üçüncü qiraət; 6. - Sənət və məşğələsindən dolayı mükəlləfiyyəti-
əsgəriyyədən azad edilənlər haqqında layiheyi-qanuniyyə; 7. Bələdiyyə idarələrinə qlasnılar intixabı haqqında
layiheyi-qanuniyyə; 8 -Spirt məhsulatından alınan aksiz vergisi miqdarlarının artırılması haqqında layiheyi-
qanuniyyə; 9 - Azərbaycan cümhuriyyəti sərhəddində mühafizə bölüyü təsisi haqqında layiheyi-qanunniyyə; 10
- Tövci vergisinin artırılması ilə bərabər torpaq gəlir və məxaric smetasının və torpaq vergisi miqdarlarının
artırılması haqqında layiheyi-qanuniyyə; 11 - "İttihad" fraksiyasının hökumətə sualı; 12 - Nəşri-elan haqqında
layiheyi-qanuniyyə; 13 - Maliyyə nəzarəti şurası təsisi haqqında layiheyi-qanuniyyə; 14 - Fabrika
inspeksiyasına dair qəvai-din müvəqqəti təğyir edilməsi haqqında layiheyi-qanuniyyə.
1. Rəis-Keçən iclas kvorum olmadığından baş tutmadığı üçün müzakirəti-yomiyyə haman iclas üçün hazır
edilən qərar üzrə olmasını bəyan ilə, əlavə 1 - Ləvazim komisyonundan üzv Abbasqulu Kazımzadə çıxdığı üzrə
həmin komisyona yeni bir üzv;
- Məclisi-müəssisanın mərkəzi komitəsinə üzvlər və 3-cü Zənkəzur qaçqınlarına yardım edici heyətə
parlaman tərəfindən bir üzv intixab edilmələri haqqında iclasın axırında namizədlər göstərilməsini təklif etdi.
2. Şəhərlər nəfinə idxal və ixrac olunan yüklərdən alınan müvəqqəti vergi nizamnaməsi haqqındaki layiheyi-
qanuniyyə - 3-cü qiraətinə şüru etdi. Rəis layihəyi qabaqca maddə-maddə sonra təmamən səsə qoydu və
əksəriyyəti-ara ilə qəbul edildi.
3 - Nazir müavinlərinə yeni maaş təyini haqqındakı layiheyi-qanuniyyənin üçüncü qiraətini katib bitirdi. Rəis
layihəni əvvəl-əvvəl maddə-maddə, sonra tamamən maaşı iyulun birindən verilməsi təshihi ilə səsə qoyduqda
əksəriyyəti ara ilə qəbul olundu.
4. - Sənaye şəhadətnamə qiymətlərinin artırılması haqqındakı layiheyi-qanuniyyənin üçüncü qiraətini katib
icra etdi. 457-471-500-501-502-503-504-505-506-507-579a, 5796-591-592-593 maddələr təbədüllatı və 449-cu
maddəyə əlavə ayrıca və sonra təmamən səsə qoyulub əksəriyyəti-ara ilə qəbul edildi. Layiheyi-qanuniyyə
təshiyyə komisyonuna veriləcəyini rəis bəyan etdi.
5 - Hökumət əndində xüsusi təftilatı və təhqiqat komisyonun təşkili haqqındakı layiheyi-qanuneyənin katib
üçüncü qiraətinə başladı. Layiheyi-qanuniyyə əvvəl maddə-maddə, sonra tamamən səsə qoyulduqda əksəriyyəti-
ara ilə qəbul edildi.
6 - Sinif və məşğələsindən dolayı mükəlləfiyyət əsgəriyyədən azad edilənlər haqqında layihəyi-qanuniyyə
təcili olaraq müzakirə edilməsini rəis səsə qoydu və əksəriyyəti-ara ilə qəbul edildi. Məruzəçi Mehdi bəy
Hacınski bəyanat verdi. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə nitq söylədi. Layihə maddə-maddə oxunmasını rəis səsə
qoydu. Qəbul edildi. Katib oxudu, səsə qoyulub qəbul edildi. Məmməd Əmin Rəsulzadə şu təklifi verdi:
"Dərəstarı olmayan ailə rəisinin tək övladı dəxi əsgərlikdən maafdır".
Bu haqda Aşurov Ağa, Əfəndizadə Muxtar, Məmməd Əmin Rəsulzadə mübadileyi-əfkar etdilər. Ümumi
mükəlləfiyyati əsgəriyə layihəsi haqqında hərbiyə nəzarəti bir məlumat verənə qədər təklif sahibi təklifini geri
aldı. Layihəyi-qanuniiyyə isə tamamən səsə qoyulub qəbul edildi. Beş dəqiqə tənəffüs elan edildi.
Tənəffüsdən sonra iclas davam edir
Əsnəyi-tənəffüsdə valid olan zeyldəki təklifləri rəis oxudu.
1-ci - "Avqustun 5-dən sentyabrın birinə qədər parlaman tətil etməsini təşkil edərdi. Malxazyan, Vanseviç,
Kun və qeyri iki imza:
2-ci - "Parlaman iclasları köhnə qayda üzrə gündüz saat 11-ə təyin edilməsini təklif edirik. Malxazyan,
Qarabəyli, Vanseviç, Ter-Azaryan, Koxman".
3-cü - "Məclisi-məbusan iclasının gündüz saat ondan ikiyə qədər olan zəmanə təyin edilməsini təklif edərik.
Muxtar Əfəndizadə, Nuru, Hacı Əli Qasım oğlu, Əşrəf Hüseyn".
390
4-cü təklif edirəm ki, avqustun 5-ə kimi iclaslar günaşırı olsun. İmza. Təkliflər haqqında Əhməd Cövdət
Pepinov, Malxozyan Arşaq, Hacı Hüseyn Əfəndizadə, Vanseviç və Mehdi bəy Hacınski mübadileyi-əfkar
etdilər. Müzakirə bitməsi təklif olundu. Səsə qoyulub qəbul edildi. Balazadə zikr olunan dörd təklifdən 2-sini
təklif sahibləri geri götürdülər. Sonra birinci, üçüncü və dördüncü təklifləri rəis səsə qoydu. Əksəriyyəti-ara ilə
hər üçü qəbul edildi.
7 - Bələdiyyə idarələrinə qlasnılar intibahı haqqındakı layiheyi-qanuniyyə barəsində məruzəçi Şəfi bəy
Rüstəmbəyli bəyanat verdi. Bu haqda Ağa Aşurov və Əhməd Cövdət Pepinov mübadileyi-əfkar etdilər.
Layiheyi-qanuniyyə maddə-maddə oxunmasını səsə qoydu, qəbul edildi. Lakin vaxt gec olduğundan layihənin
ikinci qiraətini təxirə salıb iclas qapanır.
Arxiv, f. 895, siy.1, iş 9, vər. 81-83.