Azərbayçan xalq cumhuriYYƏTİNİN 80 İLLİYİNİN
Yüklə 6,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
393
artıq olar. Amma iş belədir ki, Azərbaycanda bilirsiniz fəhlə çox azdır. Və bu əsgərliyə alınanlar, ələlxüsus indiki zamanda tamamən o adamlardır ki, onlar zəhmətkeşlər, çörək qazananlar və heyvan saxlayanlardır. Uyezdlərdən gələn xəbərə görə çöllər biçilməmiş və taxıl yığılmamış qalıbdır. Biçinçilərə çörək ilə [897 - 898] bərabər 200 manat da verirlərsə, yenə biçən yoxdur. Odur ki, bu il taxıl vaxtında belə biçilməyir. Qabaqda belə bir iş olan surətdə iki il camaətı əsgərlikdə saxlamaq özümüzə zərər vurmaqdır. Çünki bizə çörək də lazımdır. Ac əsgər saxlamaq olmaz. Əsasən biz əsgərlik müddətinin qısalması tərəfdarıyıq. Bununla bərabər bizə əsgər də lazımdır. Onu bilirsiniz ki, bu saat sərvətdarlardan əsgərliyə gedən yoxdur. Onlar qaçacaq yolu tapırlar. Qaçacaq yolu tapmayanda öylə bir iş edirlər ki, əsgərliyə düşməsin. Yazıçı olur, podratçı olur. Özünə qazanc yolu tapıb, əsgərlikdən özünü kənar edir. Amma ağır yük zəhmətkeşlər üzərinə düşür. Biz qanunun keçməsinə müvəqqətən razıyıq, bu şərtlə ki, əsgərlik xidməti gələcəkdə bir il olsun. Bilirsiniz ki, Azərbaycanda yaşayanlar təbii cəhətcə hərbidilər. Əsgərlik elmini öyrənmək bir ilin özü onlar üçün uzun şkoladır. Uzun vaxtdır. Çünki onlar həqiqətən elə əsgər yaranıblar. Bunları mülahizə edib bir ildən artıq onları saxlamaq, hər halda bizə zərərdir. Biz əsgərlik müddətinin bir il olması tərəfdarıyıq. Sədr-Söz Muxtar Əfəndizadənindir. Muxtar Əfəndizadə - Mən müddəti-əsgəriyyənin azalması tərəfdarıyam. Ona görə ki, müddət nə qədər az olarsa əsgərlərin miqdarı bir o qədər də çox olacaqdır və yerdə qalan öyrənməyənlər də tez-tez öyrənərlər. Deməli müddət nə qədər az olsa digər tərəfdən əsgər çox olacaq. 2-ci səbəb budur ki, beş illik müharibə əsnasında insanlar azalmışdır. Bizim Azərbaycanda isə bu son zamanda xəstəlikdən çox ölənlər olmuşdur. Qırx sinnindən yuxarı olanlardan ölənlər az olsa da, cavanlardan ölənlər hədsizdir. Ölən də gənclərdən, əsgərə gedənlər də əkib biçən cavanlardan olur. Cavanlardan da əsgər çox alanda bizim öz işlərimiz də dala qalır. Bunda mən də bir şey düşünürəm, əhalini əsgərlikdən nifrətləndirməməli, ona görə də əsgərlik müddətini azaltmalı. Hacı Kərim Saninin təklifinə mən də razıyam. Mən də təklif edirəm ki müddət bir ildən ziyadə olmasın.
Qonşumuzda olan millətlər çoxdan əsgərlik işlərinə başlayıb. Qabağa aparmışlardır. Halbuki biz tazə-tazə bu işə şuru edirik. Bunun üçün biz əsaslı olaraq işə başlamalıyız. Burada bir fikir bəyan etdilər ki, müddət az olsun. Əsgərlərin miqdarı çox olsun. Məlumdur ki, davadan qabaq Fransa parlamasında sosialist firqələr tərəfindən müddət barəsində böyük danışıqlar və hərəkətlər olmuşdur. Onun qabağına böylə sözlər dedilər ki, onlar sükuta məcbur oldular. Əgər nazir əfəndi burada olsaydı bizdə hər il nə qədər nabor olur, Azərbaycan hər il nə qədər əsgər verir, bəyanat verərdi. Bunu da bilməli ki, müddət iki sənə olanda hər vaxt bizim əsgərlərimizin ədədi çox olar. Şimdi əsgərlərimiz azdır. Göstərilən müddətdən da geriyə getməli deyilik və azalda da bilmərik. Sədr - Mustafa Vəkilov. Mustafa Vəkilov - Əsgərlik məsələsi qayət nazik və mühüm məsələdir. Ona görə də bu mühüm məsələyə yanaşanda qayət ehtiyatlı olmalıyıq. Cürbəcür sözlərlə vaxt keçirmək məclisi məbusana yaramaz. Burada buyurdular ki, əsgərliyə gedənlərin əksəri zəhmətkeş olduğundan onlar biçin vaxtı öz yurdlarında olmayıb xidməti-əsgəriyyədə bulunacaqlardır. Demək ki, müddəti əsgəriyyə bir il olsa, iki ildə olan yenə onlar əsgərlikdə olub biçin vaxtı boş keçəcəkdir. İkinci bir fikir olaraq adamlarımız əsgərliyə əlverişlidir, anlayışlıdır deyilir. Bu fikir də səhvdir. Bir ildə xidmət və təlim-tərbiyə əsgəriyyənin hər bir cəhətini öyrənmək zənn edildiyi qədər qolay deyildir. Və yenə Muxtar Əfəndizadə buyurdular ki, müddəti əsgəriyə nə qədər az olursa əsgərin miqdara da o qədər çox olar. Və əsgərə gələndə çoxalır və əsgərliyə düşən cavanlar da daha tez-tez tərbiyeyi-əsgəriyyə öyrənmiş olurlar. Əyər eylə bir məntiq götürsək ki, müddət nə qədər az olsa, o qədər çox əsgər gələr öylə olan surətdə müddəti əsgəriyyəni bir ay götürək, böylə olmaz. Və məruzəçinin fikrinə də məntiqsiz demək doğru olmaz. Zənnimizcə əsgərlik məsələsi o qədər nazik, o qədər lazımlıdır ki, üzərində bəhs belə olmamalı idi. Çünki məsələ o qədər lazımlıdır ki, o qədər mühüm və hal-hazır üçün o qədər əhəmiyyətlidir ki, gərək məclis qapalı ola idi ki, ətraflı danışa idik. Yoxsa burada hər məsələni söyləmək mümkün deyildir.
[899 - 900]
mühüm və nazik məsələ olduğunu söyləyir, mən bunun əksinə danışacağam... Sədr (saxlayır) - Natiq əfəndi, mən onun təklifini səsə qoyacağam. Layihə barəsində danışınız. Qarayev - Mən təklif barəsində danışıram. Deyirlər ki, nə qədər əsgərlər çox olsa, o qədər padşahlığımız üçün yaxşı olar. Səslər - Padşahlıq deyil, cümhuriyyətdir... Qarayev - Böylə qoşunlar, Nikolay zamanında da var idi. Nizam və dissiplinaları, generalları, afiserləri, praporşikləri var idi. Onlar da dörd il müddətinə kələn əsgərlər saxlayırdılar. Lakin bu qədər qüvvəti həmişəlik saxlaya bilmədilər. Çünki o qüvvə imperialist fikirlə saxlanır. Və o məqsəd üçün bəslənirdi. Bu saat bura isə cümhuriyyətdir. Əgər cümhuriyyətimizi mühafizə etmək istəyiriksə, camaatımızın hamısı gərək oxumuş olsun. Yüklə 6,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|