384
Katib - Oxuyur.
Sədr - Layihə əsasları üzrə kim danışmaq istər? Danışmaq istəyən yoxsa layiheyi-qanuniyyənin ikinci
qiraətinə keçirəm. Etiraz yoxmu? Etiraz yoxsa qəbul olunur. Əvvəlinci maddəni oxuyunuz.
Katib - Əvvəlinci maddəni oxuyur.
Sədr - Əvvəlinci maddə xüsusunda kim danışmaq istərdi.
Səslər: - Nəyi gözləyirsiniz?
Sədr - Kvorum yoxdur, üzvləri gözləyirəm. Əvvəlinci maddəyə etiraz yoxdur? Etiraz yoxsa qəbul olunur.
İkinci maddəni oxuyunuz.
Katib - İkinci maddəni oxuyur.
Sədr - İkinci maddə xüsusunda kim danışmaq istər. Əgər danışan yoxsa səsə qoyuram. İkinci; maddəyə
etiraz yoxdur. Etiraz yoxsa qəbul olunur. Üçüncünü oxuyunuz.
Katib - Üçüncü maddəni oxuyur.
Sədr - Üçüncü maddə barəsində kim danışmaq istərdi?
Şəfi bəy Rüstəmbəyov - Onu ərz etmək istərdim ki, məvaciblər iyul ayının əvvəlindən təyin olunsun,
qanunda deyilən kimi aprelin birindən olmasın.
[882 - 883]
Sədr - Təklif var ki, məvaciblər iyulun birindən qəbul olunsun.
Səslər - Düzdür.
Sədr - Kim bu barədə söz istərdi?
Söz istəyən yoxsa, son söz məruzəçinindir.
Rza bəy Ağabəyov - Bu xüsusda maliyyə büdcə komisyonunda danışıldı. Komissiya ancaq apreldə dayandı.
Çünki bu qanun iki ay bundan əvvəl qəbul olunubdur. Təxiri barəsində günah müavinlərdə deyil, hərgah
vaxtında təsdiq olunsa da, onda onlar da bu vaxta qədər məvaciblərini almışdılar. Bir də bununla biz may
qanunun əsasını pozuruq. Bugünkü qanunla biz göstərmək istəyiriz ki, may qanununda müavinlər barəsində zikr
olunur, madam ki, belədir, gərək bunların da maaşlarını, nazirlərin maaşlarını artıran vaxtdan artıraq, onlarınkı
aprelin birindən artırılıb, bunlarınkı da aprelin birindən artırılmalıdır.
Sədr - Rica edirəm xüsusi söhbətlə məşğul olub səs salmayasınız, çünki mühərrirlər yaza bilmirlər.
Rza bəy (davam edir) - Biz maliyyə büdcə komissiyonunda ancaq xəzinə mənfəətini gözləyirik, lakin
müavinlərin maaşları barəsində danışılıb, qət olunub ki, onların maaşları aprelin birindən qəbul olunsun və bunu
da qəbul etməyi parlamandan xahiş edirik.
Sədr - Deməli təklif ikidir. Biri komisyonun öz təklifidir ki, aprelin əvvəlindən hesab olunmasını təklif edir.
Biri də indi Rüstəmbəyovun tərəfindən təklif olunur ki, iyulun birindən hesab olunsun. Çünki məruzəçi təklifi
qəbul etmir. Ona görə əvvəl Şəfi bəy Rüstəmbəyovun təklifini səsə qoyuram. Kim qəbul edirsə, rica edirəm əlini
qaldırsın. (Əllər qalxır). Kim bu təklifin əleyhinədir? Kim səs verməyib? Rica edirəm hamınız iştirak edəsiniz.
Bir də səsə qoyuram. Kim Şəfi bəy Rüstəmbəyovun təklifinə tərəfdardırsa, rica edirəm əlini qaldırsın. Kim
əleyhinədir? Kim səs verməyib? Lehinə 24, əleyhinə 7, səs verməyən 11. Əksəriyyəti ilə qəbul olunur, iyulun
birindən.
Layiheyi-qanuniyyənin 3-cü qiraəti qalır gələcək iclasa. Növbədəki məsələyə keçmədən 5 dəqiqəlik tənəffüs
elan edirəm.
(Tənəffüsdən sonra)
[883 - 884]
Sədr - İclası davam edirik. Növbədəki məsələ sənaye şəhadətnamələrinin qiymətini artırmaq haqqında qanun
layihəsidir.
Məruzəçi Ağabəyov, burada səhv yazılıb, məruzəçi Ağabəyov deyil, Şəfi bəy Rüstəmbəyovdur.
Şəfi bəy - Bu layiheyi-qanuniyyə ki, gəlib, əsasən sənaət vergilərinin artırılması məsələsidir. Deməli 1910-cu
il-də qəbul edilən vergi qanunu, 1914-cü ildən bu yana artırılmışdı. 40-50 faiz, vəhalanki 100-90 faiz qət
olunmuşdu. İndi maliyyə nəzarəti əvvəldən qəbul edilən əsas üzrə vergilərin artırılmasını təklif edir. Deməli,
vergilər 1914-cü ildən 3 qat artırılmalıdır. Bu qanunun bir tərəfidir. Digər tərəf də budur ki, bəzi sənətxanalar bu
vaxta kimi şəhadətnamələr almırdılar, amma vergi vermirdilər. Bu da ona görə idi ki, Rusiya dövləti
sənətxanaların və tacirlərin işini asanlaşdırmaq istəyirdi. İndi isə biz çalışırıq ki, mallar xaricə çıxmasın. Ona
görə təklif olunur ki, Rusiya zamanında 421, 471 və 457-ci maddələr ləğv edilsin və əvəzinə qərar qoyulsun ki,
bu vaxta kimi vergi verməyənlər bundan sonra vergi versinlər. Lahiyənin 3-cü tərəfi budur ki, o tacirlər,
kontorlar ki, vaxtında şəhadətnamə almırlar, onların əlindən bəratülqövl qayrılıb verilərdi kozyonnı palataya,
ondan sonra kozyonnı palata onların cərimələrini təyin edirdi. İndi maliyyə nəzarəti bunu yüngülləşdirmək
istəyir. Və təklif edir ki, cərimələri nəzarət tərəfindən podatnovi inspektor təyin edib alsın. Daha bir də
kozyonna palataya getməsin. Bu layihəyə komisyon baxıb bəzi şeylərin layiheyi-qanuniyyədə olmadığına görə
geri qaytarmışdı. İndi nəzarət layihəni təzədən düzəldib komisyona göndərdi və komisyon da təbəddülatsız
qəbul edib, parlamanın təsvib və təsdiqinə təqdim ediyor.
Katib - Layihəni oxuyur.
385
Sədr - Əlavəsi də var. Onu da oxuyunuz.
Katib - Layihənin əlavəsini oxuyur.
Sədr - Oxunan qanun layihəsi xüsusunda kim danışmaq istərdi? Söz Qasım bəy Camalbəyovundur.
Camalbəyov - Möhtərəm üzvlər! Biz əsasən əgri naloqların ziddi olmuşuq...
Səslər - Əgri naloq hansıdır?
Sədr - Rica edirəm natiqə mane olmayasınız.
Səslər - Başa düşmürük, əgri naloq hansıdır?
[884 - 885]
Camalbəyov - Bu gildinin artmağını əgri naloq hesab edirik. Gildi artırılıb pulu xəzinəyə veriləndə dükançı
da şeylərin üstünə qoyacaqdır. Cəmaət də şeyləri baha alacaqdır. Bu qərar ilə bir adamdan naloq alınanda,
dükançıdan alınan da cəmaətin boynuna gələcəkdir. Ona görə biz həmişə naloq əleyhinə olub podoxodnı naloq
tərəfdarı olmuşuq. O cəhətdən biz bunun ziddinə gedəcəyik.
Sədr - Sırada natiq olmadığından layiheyi-qanuniyyənin ikinci qiraətinə keçirəm. Buna etiraz yoxdur ki?
Səslər - Yoxdur, yoxdur.
Sədr - İkinci qiraət qəbul edildi. (Katibə) Əvvəlinci maddəni oxuyunuz.
Katib - 457-ci maddəni oxuyur.
Sədr - 457-ci maddə xüsusunda kim danışmaq istərdi? Danışmaq istəyən yoxsa səsə qoyuram. Səsə qoyuram
457-ci maddəni. Buna etiraz yoxdur? Etiraz yoxdur qəbul olunur. 471-ci maddəni oxuyunuz.
Katib - 471-ci maddəni oxuyur.
Sədr - 471-ci maddə xüsusunda kim danışmaq istəyir? Danışmaq istəyən yoxdursa səsə qoyuram. Bu
maddəyə etiraz yoxdur? 471-ci maddə qəbul edilir.
Katib - 500-cü maddəni oxuyur.
Sədr - 500-cü maddə xüsusunda kim danışmaq istərdi? Qəbuluna etiraz yoxdur? Etiraz yoxsa 500-cü maddə
qəbul edilir.
Katib - 501-ci maddəni oxuyur.
Sədr - 501-ci maddə xüsusunda kim danışmaq istərdi? Etiraz yoxdur buna? (Sosialistlərə müraciətən). İltifat
ediniz bu maddəyə siz etiraz edirsiniz. Üçüncü qəraətin əleyhinə əlinizi qaldırarsınız. 501-ci maddə qəbul edilir.
Katib - 502-ci maddə xüsusunda kim danışmaq istərdi? Qəbuluna etiraz yoxdur? 502-ci maddə qəbul olunur.
503-cü maddəni oxuyuz.
Katib - 503-cü maddəni oxuyur.
Sədr - 503-cü maddə xüsusunda kim danışmaq istərdi? Etiraz yoxdur? 503-cü maddə qeydlə bərabər qəbul
edilir. 504-cü maddəni oxuyunuz.
Katib - 504-cü maddəni oxuyur.
[885 - 886]
Sədr - 504-cü maddə xüsusunda kim danışmaq istərdi? Etiraz yoxdur 504-cü maddəyə? 504-cü maddə qəbul
edilir. 505-ci maddəni oxuyunuz.
Katib - 505-ci maddəni oxuyur.
Sədr - 505-ci maddə haqqında etiraz yoxmu? Etiraz olmadığından 505-ci maddə qəbul edilir. 506-cı
maddəni oxuyunuz.
Katib - Oxuyur.
Sədr - 506-cı maddə xüsusunda etiraz yoxmu? 506-cı maddə qəbul edilir. 507-ci maddəni oxuyunuz.
Katib - Oxuyur.
Sədr - 507-ci maddə haqqında kim danışmaq istər? Etiraz edən yoxmu? 507-ci maddə qəbul edilir. 579-cu
maddəni oxuyunuz.
Katib - Oxuyur.
Sədr - 579-cu maddə haqqında kim danışmaq istər?.. Etiraz yoxmu? Qəbul edilir. 589-cu maddəni
oxuyunuz.
Katib - Oxuyur.
Sədr - 589-cu maddə haqqında kim danışmaq istər? Etiraz yoxmu? Qəbul edilir. Fəsilə bərabər... 591-ci
maddəni oxuyunuz.
Katib - Oxuyur...
Sədr - 591-ci maddə xüsusunda kim danışmaq istər... Etiraz yoxmu? 592-ci maddəni oxuyunuz.
Katib - Oxuyur.
Sədr - 592-ci maddəyə etiraz yoxmu? Qəbul edilir. 592-ci fəsillə bərabər.
Sədr - 590-cı maddəyə etiraz yoxmu. qəbul edilir... 492-ci əlavə fəslini oxuyunuz.
Sədr - 0
doğru deyil, ikinci siniflər üçün 200, üçüncü siniflər üçün 225, dördüncü siniflər üçün 150 olacaq.
Katib - Oxumağa davamla.
Sədr - Xeyir... 65, 45, 20...
Katib - Oxumağa davam edir...
Sədr - 449-cu maddənin əlavəsi haqqında kim danışmaq istər? Etiraz yoxmu? Qəbul edilir.