Azərbaycanda Azad Sözə Basqı Davam Edir
Yüklə 280,68 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Fəsil 2: Qanundan istifadə etməklə ifadə azadlığının boğulması
- QHT-lərin məhdudlaşdırılması
- Diffamasiya
2013-cü ilin Birinci Rübünü Əhatə Edən İfadə Azadlığı Hesabatı
Reportyorların Azadlıq və Təhlükəsizlik İnstitutu 11
ikisi bıçağın dəstəyi ilə Vəliyevin qulağına və gicgahına zərbələr endirib. Jurnalist onu döyən şəxslərdən birinin- avtomobilin sürücüsünün - Bakı sakini Emil Zeynalov olduğunu, ikinci şəxsin isə onun sərnişini olduğunu bildirib. Hücum edən şəxslər Vəliyevin hansı qəzetin redaktoru olduğu bildikdən sonra ona hücum ediblər. Jurnalist hesab edir ki, onun bu hücuma məruz qalması qəzetində insan alveri, əxlaqsızlıq yuvaları və ümumilikdə Azərbaycanda hökm sürən kriminal durumla bağlı silsilə məqalələrin dərc edilməsidir. Vəliyev baş vermiş hadisə ilə bağlı olaraq Daxili İşlər Nazirliyinin “102” xidmətinə məlumat verib- Yasamal Rayon Polis İdarəsində hadisə üzrə istintaq başlanıb.
2013-cü ilin Birinci Rübünü Əhatə Edən İfadə Azadlığı Hesabatı
Reportyorların Azadlıq və Təhlükəsizlik İnstitutu 12
Fəsil 2: Qanundan istifadə etməklə ifadə azadlığının boğulması Azərbaycan Konstitusiyası ifadə və media azadlığına təminat versə də, praktikada- xüsusən də,prezidentin tənqidi və hökumət səviyyəsində korrupsiya kimi həssas mövzularla bağlı olaraq, bu hüquqlar hakim rejim tərəfindən ciddi şəkildə məhdudlaşdırıb.
2013-cü ilin ilk rübündə prezident Əliyev ölkə qanunvericiliyinə qəbul edilmiş QHT-lərin qeydiyyat və maliyyə hesabatlılığı tələblərini daha da sərtlərşdirən reqressiv dəyişiklikləri təsdiqlədi. Bu dəyişikliklər hökumətə vətəndaş cəmiyyətini nəzarətdə saxlamağa və potensial olaraq jurnalistlərin QHT-lərdən xəbər əldə etməsinə mane olmağa imkan verir. Bundan başqa, hesabat dövründə hökumət 2012-ci ilin noyabrında sərbəst toplaşma haqqında qanunvericiliyinə edilmiş mürtəce dəyişiklikləri praktikada tətbiq etməyə başladı.
QHT-lərin məhdudlaşdırılması
Martın 11-də prezident Əliyev müstəqil QHT-lərin fəaliyyətini çətinləşdirən və ciddi şəkildə məhdudlaşdıran dəyişiklikləri təsdiqlədi. Beləliklə, QHT-lər haqqında, qrant haqqında və din azadlığı haqqında qanunlara Parlament tərəfindən fevralın 15-də edilmiş dəyişikliklərə görə, müvafiq müqavilə olmadan 200 manatdan artıq qrant alan QHT-lər yüksək məbləğdə cərimə və əmlakın müsadirəsi ilə üzləşə bilər. Bu dəyişikliklər hökumətə tənqidçi QHT-ləri asanlıqla bağlamaq şəraiti yarada bilər.
Hesabat dövründə hökumət müstəqil QHT-lərə qarşı təzyiqin digər formalarını da gücləndirib.Tənqidçi QHT-lərin dövlət qeydiyyatına alınmaması ənənəsi bu hesanat dövründədə də davam edib- məs, yanvarın 29-da Bakı Apelyasiya Məhkəməsi “İctimai Maraqların Müdafiə Mərkəzi” İctimai Birliyinin qeydiyyata alınmaması ilə bağlı şikayətini rədd edib. Fevralın 19-da isə Bakı 1 saylı İnzibati-İqtisad Məhkəməsi 3 ildir ki ardıcıl olaraq qeydiyyat üçün müraciət edən İnsan Haqları Klubunun iddiasını təmin etməyib.
Martın 14-də mediaya müsahibəsində Prezident Administrasiyasının rəhbəri Ramiz Mehdiyev xarici donorları Azərbaycan QHT-lərini “qanunsuz” maliyyələşdirməkdə ittiham edib. RATO hesab edir ki, müstəqil QHT-lərin ölkədə sabitliyi pozmağa çalışan xarici qüvvələrlə əlbirlikdə ittiham olunması hökumət tərəfindən QHT-lərə qarşı daha sərt kampaniyaya başlanacağına işarədir.
Sərbəst toplaşma azadlığının məhdudlaşdırılması
Hesabat dövründə hökumət sərbəst toplaşma qanunvericiliyinə edilmiş yeni dəyişiklikləri tətbiq edərək mitinq təşkilatçıları və iştirakçılarına yüksək məbləğli cərimələr kəsməyə başladı. Noyabrda Milli Məclis “Sərbəst toplaşma haqqında” qanuna “icazəsiz aksiyaların təşkilinə və belə aksiyalarda iştiraka görə cərimələrin artırılması”nı nəzərdə tutan dəyişiklikləri qəbul etdi 1 . Dəyişikliklərə görə, icazəsiz aksiya iştirakçıları 500 manatdan 1000 manata qədər (dəyişikliklərdən əvvəl bu cərimə 7 manatdan 13 manata qədər idi), aksiyanı təşkil edənlər isə fiziki şəxs olduqda 1500 manatdan 3000 manata qədər, vəzifəli şəxs olduqda isə 3000 manatdan 6000 manata qədər cərimə olunacaq. Təşkilatçı hüquqi şəxsdirsə (məsələn, siyasi partiya və ya QHT), cərimə 15 min manatdan 30 min manata qədər təşkil edəcək. 2
Bu günə qədər cərimələnənlərdən bir çoxu vətəndaş itaətsizliyi nümayiş etdirərək bu cür cərimələri ödəməkdən imtina edib. Nəticədə, bu şəxslərə və ya onların ailələrinə aid olan əmlak məhkəmə icraçıları
1 http://bit.ly/102EEP6 2 http://bit.ly/11V3F2I
2013-cü ilin Birinci Rübünü Əhatə Edən İfadə Azadlığı Hesabatı
Reportyorların Azadlıq və Təhlükəsizlik İnstitutu 13
tərəfindən müsadirə olunub. Fəal şəxslərin və QHT-lərin ciddi maliyyə çətinliklərini və tənqidçi şəxslərə mitinq üçün icazənin çox nadir hallarda verildiyini nəzərə alsaq, bu dəyişikliklər qüvvəyə mindiyi təqdirdə ölkədə sərbəst toplaşma azadlığına “çəkindirici effekt” təsiri göstərəcək. Bu, 2013-cü il prezident seçkiləri ərəfəsində hökumətin əl atdığı xüsusilə qorxuducu metoddur.
Azərbaycan qanunvericiliyində ifadə azadlığı üçün ən çox problem yaradan müddəalar Cinayət Məcəlləsində diffamasiya ilə bağlı olan müddəalardır. “Azərbaycan Respublikasında insan hüquq və
3 2012-ci ildə diffamasiyaya görə cinayət məsuliyyətinin aradan qaldırılmasını nəzərdə tutsa da, diffamasiya hələ də cinayət hesab olunur və diffamasiyaya görə 3 ilə qədər həbs cəzası nəzərdə tutulur. Jurnalistlərin həbs olunmasında cinayət məcəlləsinin diffamasiya haqqında müddəalarından əvvəlki illərdəki kimi intensiv istifadə olunmasa da, bu maddələr hələ də hüquqi qüvvəyə malikdir. Müxalif meylli və müstəqil qəzetlərin fəaliyyətini məhdudlaşdırmaq üçün mülki diffamasiya müddəalarından intensiv istifadə olunması da ifadə azadlığı üçün ciddi problemlər yaradır. “Azadlıq”, “Yeni Müsavat” və “Xural” kimi tənqidçi qəzetlər diffamasiya ittihamları ilə daha çox üzləşir, və bu ittihamların da əksəriyyəti deputatların və digər dövlət məmurlarının şikayəti əsasında irəli sürülür. Məhkəmə qərarları ilə təyin olunan yüksək məbləğli cərimələr isə bu qəzetlərin onsuz da ağır olan maliyyə durumunu daha da ağırlaşdırır, bununla da qəzetlərin öz fəaliyyətlərini davam etməsi daha da çətinləşir. 2013-cü ilin ilk rübündə tənqidçi media qurumlarına qarşı çoxsaylı mülki diffamasiya ittihamları irəli sürülüb.
Fevralın 14-də Ali Məhkəmədə hakim Tatyana Qoldmanın sədrliyi ilə keçirilən prosesdə "Azadlıq" qəzetinin kassasiya şikayəti təmin edilməyib. Tağı Əhmədovanın iddiasına əsasən qəzetə qarşı çıxarılmış 30 min manat cərimə cəzası qüvvədə qalıb. Xatırladaq ki, "Azadlıq" qəzetinin 2012-ci il aprel sayında dərc olunmuş "Tağı Əhmədov 5 qəpikləri mənimsədi" sərlövhəli yazıya görə, metropoliten rəisi məhkəməyə müraciət edərək qəzetin 200 min manat cərimələnməsini tələb etmişdi. Yasamal Rayon Məhkəməsi 2012-ci ilin iyun ayında iddianı qismən təmin edərək, qəzetin üzərinə 30 min manat təzminat ödəmək vəzifəsi qoymuş, sentyabrın 13-də isə Bakı Apellyasiya Məhkəməsi bu qərarı qüvvədə saxlamışdı.
Fevralın 19-da Bakı Apelyasiya Məhkəməsində hakim İlqar Dəmirovun sədrliyi Binə Ticarət Mərkəzinin sahibi Kəbirə Məmmədovanın iddiası əsasında "Azadlıq" qəzetinə kəsilmiş cərimə qərarından verilən şikayətə baxılıb. Məhkəmə heç bir araşdırma aparmadan və əsas gətirmədən əvvəlki instansiyanın qərarını qüvvədə saxlayıb. Qeyd edək ki, “Azadlıq” qəzetində 7 iyul 2012-ci il tarixində “Kəbirə Məmmədovanın “Eurovizyon əməliyyatı” və 8-9 iyul 2012-ci il tarixində dərc olunmuş “Kəbirə Məmmədovanın yeni kupça əməliyyatı” başlıqlı məqalələrə görə “Binə” ticarət mərkəzinin sahibi Kəbirə Məmmədovanın Yasamal rayon Məhkəməsində qaldırdığı iddiaya əsasən 22 oktyabr 2012-ci il tarixində məhkəmə qəzetin təkzib verməsi və “Azadlıq”qəzetinin 30 min manat, yazıların müəllifi Ramin Dekonun isə 2 min manat cərimələnməsi barədə qərar çıxarıb. Bu iki məhkəmə qərarı ilə, o cümlədən keçən il qəzetin üzərinə qoyulmuş cərimələr (ümumilikdə 69 min manat) və digər iqtisadi faktorlar üzündən “Azadlıq” qəzeti kritik maddi duruma düşüb və bu səbəbdən qəzet bir neçə dəfə bağlana biləcəyini elan edib.
“Yeni Müsavat” qəzetinə qarşı daha iki məhkəmə iddiası qaldırılıb. İddialardan biri “Bakı Poladtökmə” ASC və “Baku Steel Company” MMC şirkətləri tərəfindən qaldırılıb. İddiaçılar qəzetin 23 noyabr 2012- ci il tarixli sayında dərc olunmuş “Zülfüqarlı qardaşlarının yağmalanan zavodu bağlandı” sərlövhəli yazının işgüzar nüfuzlarına xələl gətirdiyini əsas gətirərək, “Yeni Müsavat” qəzetindən təkzib verilməsi və 1000000 (bir milyon) manat təzminat ödəməsi tələb edilir.
3 http://bit.ly/PxH3Tw
Yüklə 280,68 Kb. Dostları ilə paylaş:
|