2013-cü ilin Birinci Rübünü Əhatə Edən İfadə Azadlığı Hesabatı
Reportyorların Azadlıq və Təhlükəsizlik İnstitutu
16
hökumətin dini, LGBT hüquqları və digər məsələlərlə bağlı siyasətini, habelə Avroviziya Mahnı
Müsabiqəsinə böyük xərc çəkməsini tənqid etdiyi üçün həbs olunmuşdur.
2013-cü il yanvarın 26-da baş redaktora qarşı CM-nin 167-2.2.1-ci (qabaqcadan əlbir olan bir qrup şəxs
və ya mütəşəkkil dəstə tərəfindən müvafiq razılıq olmadan dini təyinatlı ədəbiyyatı, əşyaları və dini
məzmunlu başqa məlumat materiallarını istehsal etmə, satış və ya yayma məqsədi ilə idxal etmə, satma və
ya yayma), 281.2-ci (bir qrup şəxs tərəfindən hakimiyyətin zorla ələ keçirilməsinə, zorla saxlanılmasına
və ya Azərbaycan Respublikasının konstitusiya quruluşunun zorla dəyişdirilməsinə və ya ərazi
bütövlüyünün parçalanmasına yönələn açıq çağırışlar etmə, habelə bu cür məzmunlu materialları yayma)
və 283.2.3-cü (mütəşəkkil dəstə tərəfindən milli, irqi, sosial və ya dini nifrət və düşmənçiliyin
salınmasına, milli ləyaqətin alçaldılmasına, habelə milli, irqi və ya dini mənsubiyyətindən asılı olaraq
vətəndaşların hüquqlarının məhdudlaşdırılmasına və ya üstünlüklərinin müəyyən edilməsinə yönələn
hərəkətlər, aşkar surətdə və ya kütləvi informasiya vasitələrindən istifadə olunmaqla törədildikdə)
maddələri ilə yeni ittihamlar irəli sürülüb. Əliyev hazırda Kürdəxanı istintaq təcridxanasında saxlanılır.
Jurnalistin işi üzrə məhkəmə hökmünün yaxın zamanlarda elan olunacağı gözlənilir.
Xeber44.com saytının redaktoru Araz Quliyev Masallıda keçirilmiş beynəlxalq folklor festivalını
pozmağa cəh etməkdə, iki vətəndaşa və polisə xəsarət yetirməkdə və avtomobilin şüşələrini qırmaqda
ittiham olunaraq sentybarın 8-də həbs olunmuşdur. Jurnalistin qardaşı Azər Quliyev bu iddiaları rədd
edərək qardaşının rayonda hicab qadağasına qarşı etirazları işıqlandırdığı üçün həbs olundurduğunu
bildirib. Azər həmçinin qardaşının həbsdə olarkən polis zorakılığına məruz qaldığını iddia edib.
Dekabrın 11-də A.Quliyevə qarşı Cinayət Məcəlləsinin (CM) 228.1 (Qanunsuz olaraq odlu silah, onun
komplekt hissələrini, döyüş sursatı (yivsiz odlu ov silahı və həmin silah üçün döyüş sursatı istisna
olmaqla), 233 (İctimai qaydanın pozulmasına səbəb olan hərəkətləri təşkil etmə və ya bu cür hərəkətlərdə
fəal iştirak etmə), 283.1 (Milli, irqi, sosial və ya dini nifrət və düşmənçiliyin salınmasına, milli ləyaqətin
alçaldılmasına, habelə milli, irqi və ya dini mənsubiyyətindən asılı olaraq vətəndaşların hüquqlarının
məhdudlaşdırılmasına və ya üstünlüklərinin müəyyən edilməsinə yönələn hərəkətlər, aşkar surətdə və ya
kütləvi informasiya vasitələrindən istifadə olunmaqla törədildikdə), 315.2 (Hakimiyyət nümayəndəsinə
qarşı müqavimət göstərmə və ya zor tətbiq etmə), 324 (Azərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağı və ya
Azərbaycan Respublikasının Dövlət gerbi barədə təhqiredici hərəkətlər) maddələrində nəzərdə tutulan
ittihamlar irəli sürülüb. Araz Quliyev hazırda istintaq təcridxanasında saxlanılır və məhkəməsi
yekunlaşmaq üzrədir
.
Müstəqil jurnalist Fuad Hüseynov Ucarda polis əməkdaşlarının qanunsuz əməllərini (narkotik və insan
alveri) ifşa etdikdən sonra 2010-cu ilin oktybarında xuliqanlıq ittihamları ilə həbs olunmuşdur. Hüseynov
26 sentyabr 2011-ci ildə Cinayət Məcəlləsinin 22.13-cü maddəsi ilə 6.5 il müddətinə azadlıqdan məhrum
edildi. Hüseynovun əleyhinə ifadə verən “şahid”lərdən biri sonradan etiraf etdi ki, ifadəsini yerli mafia
qrupunun təzyiqi altında verib. Hüseynov bundan əvvəl də Ucar polisinin rəisini narkotik cinayətində
ittiham etdikdən sonra xuliqanlıq ittihamı ilə həbs olunaraq 3.5 il azadlıqdan məhrum edilmiş, və cəzanın
2 ilini çəkmişdi. Fuad Hüseynov cəza müddətini 12 saylı cəzaçəkmə müəssisəsində çəkməyə davam edir
.
"Talışi Sədo” qəzetinin baş redaktoru və Talış Mədəniyyət Mərkəzinin sədr müavini Hilal Məmmədov 21
iyun 2012-ci ildə həbs olunmuş və növbəti gün Nizami Rayon Məhkəməsinin qərarı ilə barəsində
narkotik vasitə əldə etmə və saxlama və dövlətə xəyanət ittihamları ilə 3 ay həbs qətimkan tədbiri seçilib.
Məmmədova qarşı sonradan dövlətə xəyanət və milli, irqi, sosial və ya dini nifrət və düşmənçilik salma
ittihamları da irəli sürülüb.
Jurnalist İranın gizli xidmət agentlikləri ilə əlbir olaraq Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə və
təhlükəsizliyinə qarşı fəaliyyətdə günahlandırılıb. "Talışi Sədo” qəzetinin keçmiş baş redaktoru Novruzəli
Məmmədov da 2008-ci ildə oxşar ittihamlarla həbs olunmuş və 2009-cu ildə həbsxanada vəfat etmişdi.
Hilal Məmmədovun işinə Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsində baxılması davam edir. Məhkəmənin
dövlətə xəyanətlə bağlı olan ilk hissəsi ictimaiyyət üçün qapalı, narkotik maddəyə sahib olma ilə bağlı
hissəsi isə açıq keçirilir. Jurnalist hazırda Kürdəxanı istintaq təcridxanasında saxlanılır. Məhkəmə
2013-cü ilin Birinci Rübünü Əhatə Edən İfadə Azadlığı Hesabatı
Reportyorların Azadlıq və Təhlükəsizlik İnstitutu
17
tərəfindən ona qarşı qaldırılmış ittihamlarla günahkar hesab edilsə, Hilal Məmmədov 12 ilə qədər həbs
cəzası ala bilər.
Müstəqil jurnalist Fərəməz Novruzoğlu 2012-ci il avqustun 22-də Cinayət Məcəlləsinin 220.2-ci
(Kütləvi iğtişaşlara, habelə vətəndaşlara qarşı zorakılıq etməyə çağırışlar etmə - guya F.Novruzoğlu
gənclərin 2011-ci ildə təşkil etdikləri “11 mart böyük xalq günü” aksiyası ərəfəsində Facebook sosial
şəbəkəsində Elçin İlqaroğlu təxəllüsü ilə xalqı kütləvi iğtişaşa dəvət edib, özünü isə aksiya zamanı
yandıracağını bildirib) və 318.1-ci (Azərbaycan Respublikasının mühafizə olunan dövlət sərhədini
müəyyən edilmiş sənədlər olmadan və ya dövlət sərhədinin nəzarət-buraxılış məntəqələrindən kənarda
keçmə - guya F.Novruzoğlu 2010-cu ilin noyabrından 2011-ci ilin oktyabr ayına qədər qanunsuz olaraq
Azərbaycan Türkiyə sərhədini keçib və orada qanunsuz yaşayıb) maddələri ilə 4 il 6 ay müddətinə
azadlıqdan məhrum edilib. Novruzoğlu ona qarşı irəli sürülmüş ittihamları rədd edərək, Azərbaycanın
idxal-ixrac siyasəti ilə bağlı tənqidi məqalələr yazdığına görə həbs olunduğunu bildirib. Hazırda jurnalist
1 saylı cəzaçəkmə müəssisəsində cəza müddətini çəkməyə davam edir.
Fevralın 4-də “Yeni Müsavat” qəzetinin jurnalisti və Müsavat Partiyasının sədr müavini Tofiq Yaqublu
Cinayət məcəlləsinin 233-cü (ictimai qaydanın pozulması) və 315-ci (hakimiyyət nümayəndəsinə
müqavimət) maddələri ilə ittiham olunaraq həbs olunub. Yaqublu yanvarın 23-24-də İsmayıllı rayonunda
kütləvi iğtişaşları təşkil etməkdə təqsirləndirilib. Əslində isə jurnalist İsmayıllıya iğtişaşlar baş verdikdən
sonra jurnalist qismində baş verən hadisələr barədə məlumat toplamaq məqsədi ilə səfər edib. İsmayıllıya
Yaqublu ilə eyni gündə səfər edən REAL hərəkatının rəhbəri İlqar Məmmədov da oxşar ittihamlarla həbs
olunub. Martın 18-də Yaqublunun barəsində seçilmiş həbs qətimkan tədbirinin müddəti daha iki ay
uzadılıb. Martın 14-də Bakı Apellyasiya Məhkəməsi jurnalistin həbs qətimkan tədbirinin ev dustaqlığı ilə
əvəz olunması müraciətini təmin etməyib. Yaqublu hazırda Kürdəxanı istintaq təcridxanasında saxlanılır.
Martın 12-də “Xural” qəzetinin baş redaktoru Əvəz Zeynallı Cinayət Məcəlləsinin 311.3.3 (külli
miqdarda rüşvət alma), 311.3.4-cü (hədə-qorxu tətbiq olunmaqla rüşvət alma) və 306-cı (məhkəmə
qərarlarını icra etməmə) maddələri ilə ittiham olunaraq 9 il həbs cəzasına məhkum olundu. Zeynallı
həmçinin 213.1-ci (vergidən yayınma) maddə ilə günahkar bilinərək 4076 manat cərimə olunmaqla yanaşı
bir il kommersiya fəaliyyəti ilə məşğul olmamaq cəzası alıb. Barəsində hökm verilənədək Zeynallının
istintaq təcridxanasında keçirdiyi müddət 17 aya bərabər olub. Zeynallı həbsdə ikən səhhətinin
pisləşdiyini, bir neçə ciddi xəstəlikdən əziyyət çəkdiyini bildirib.
Əvəz Zeynallıya qarşı cinayət işi keçmiş deputat Gülər Əhmədovanın iddiası əsasında açılıb. Əhmədova
jurnalistin onu şantaj edərək pul tələb etdiyini bildirib. Sonradan eks deputatın özü barəsində YouTube
video portalında qalmaqallı rüşvət videosu yayıldı
5
. Həmin videodan sonra Əhmədova deputat
mandatından imtina etdi. Bunun ardınca isə Baş Prokurorluq tərəfindən açılmış cinayət işi əsasında
dələduzluqda və ağır cinayəti gizlətməkdə ittiham olunaraq həbs olundu. Hazırda Əhmədova Kürdəxanı
istintaq təcridxanasında saxlanılır.
Digər həbslər
2013-cü ilin ilk rübündə bir çox digər jurnalistlər, bloqçular və hüquq müdafiəçiləri də ifadə azadlığı
hüququndan istifadə etdiklərinə görə dəmir barmaqlıqlar arxasına salınmış, şərti həbs cəzasına məhkum
edilmiş və ya onlara qarşı cinayət işi açılmışdı.
“Kür” vətəndaş cəmiyyəti qərargahının koordinatoru və “Şəffaflıq” jurnalının baş redaktoru Oqtay
Gülalıyev 2012-ci il
aprelin 8-də Sabirabad rayonunun Minbaşı kəndində daşqınlarla bağlı monitorinq
aparakən həbs olunaraq barəsində əvvəlcə 12 sutka inzibati həbs tədbiri seçilib. Aprelin 17-də jurnalist
vəkilinə polis əməkdaşları və Sabirabad Rayon Polis Bölməsinin rəis müavini Rauf Məcidov tərəfindən
döyüldüyünü bildirib. 2012-ci il aprelin 19-da Sabirabad Rayon Prokurorluğu O.Gülalıyev barəsində
5
http://bit.ly/10UBSmo