2013-cü ilin Birinci Rübünü Əhatə Edən İfadə Azadlığı Hesabatı
Reportyorların Azadlıq və Təhlükəsizlik İnstitutu
14
Fevralın 26-da “Yeni Müsavat” qəzetinin baş redaktoru Rauf Arifoğlu RATİ-yə bildirib ki, “Yeni
Müsavat” qəzetinə qarşı yüksək məbləğli iddialar qəzeti sıradan çıxarmağa hesablanıb. O vurğulayıb ki,
bu iddiaları verənlər ya hakimiyyətdə təmsil olunan şəxslər, ya da vəzifəli şəxslərin nəzarətində olan
biznes qurumlarıdır. “Qəzetdən 2012-ci ildə məhkəmələr vasitəsilə tələb olunan cərimələrin ümumi
məbləği 2 milyon 950 min manat olub və hazırda icrada olan cərimələrin məbləği 55600 manatdır” –
deyə Arifoğlu qeyd edib.
“Yeni Müsavat”a qarşı digər bir iddia isə ANS Şirkətlər Qrupu tərəfindən qaldırılıb. Yanvarın 15-də
qəzetdə dərc olunmuş “ANS-in iki jurnalı bağlandı” xəbərinə görə məhkəməyə müraciət edən ANS
Şirkətlər Qrupu qəzetin təkzib verməisini və 20 min manat cərimə ödəməsini istəyir. Qeyd edək ki, “Yeni
Müsavat” qəzeti jurnalların bağlanması ilə bağlı xəbəri AzNEWS.az saytına istinadən yazıb. ANS
Şirkətlər Qrupu həmin saytı da məhkəməyə verərək, təkzib verməsini və 100000 manat təzminat
ödəməsini istəyib.
Daxili işlər naziri Ramil Usubov və fövqəladə hallar naziri Kəmaləddin Heydərov "Azadlıq" qəzetinin
baş redaktoru Qənimət Zahidə qarşı xüsusi ittiham qaydasında diffamasiya iddiası qaldırıblar. Buna səbəb
martın 1-də “Azadlıq" qəzetində dərc olunmuş "Ramil Usubov Kəmaləddin Heydərova qəzəblənib"
başlıqlı məqalə olub. Nazirlər məhkəmədən jurnalisti Cinayət Məcəlləsinin 147.1 və 147.2-ci maddələri
ilə təqsirli bilərək cəzalandırmağı istəyiblər. Martın 12-də qəzetin qeyd olunmuş yazı ilə bağlı təkzib
verməsindən və nazirlərdən üzr istəməsindən sonra hər iki nazır iddialarını geri götürüblər.
Media ilə bağlı digər məhkəmə prosesləri
Yanvarın 23-də 1 saylı Bakı İnzibati-İqtisad Məhkəməsində hakim Vüsalə Baxışovanın sədrliyi ilə Turan
İnformasiya Agentliyinin Bakı şəhər İcra Hakimiyyətinə qarşı iddiası üzrə məhkəmə prosesi keçirilib.
Məhkəmə Turan agentliyinin iddiasını qismən təmin edib. İcra Hakimiyyətinin üzərinə qəzet köşklərinin
sahibi və sayı haqqında məlumat vermək, həmçinin 10 manat məhkəmə xərclərini ödəmək öhdəliyi
qoyub. Turan agentliyinin direktoru Mehman Əliyev məhkəmənin işə baxılması prosesini əsassız olaraq
uzatması və praktiki olaraq meriyanın maraqlarını dəstəkləməsinə görə qərardan apellyasiya şikayəti
verməyi planlaşdırır.
Martın 18-də Yasamal Rayon Məhkəməsində hakim Tahir İsmayılovun sədrliyi ilə jurnalist Xədicə
İsmayılovanın “İki Sahil” qəzetinə qarşı iddiası təmin edilməyib. Xatırladaq ki, Xədicə İsmayılova “İki
Sahil” qəzetinin 15 mart 2012-ci il tarixli sayında “Xədicənin suçu nə” başlıqlı məqalədə ona böhtan
atıldığını əsas gətirərək şərəf və ləyaqətinə, işgüzar nüfuzuna dəyən zərərə görə qəzetin təkzib verməsini,
üzr istəməsini və jurnalistə mənəvi zərərə görə iki min manat təzminat ödənilməsi tələbi ilə məhkəməyə
müraciət etmişdi.
2013-cü ilin Birinci Rübünü Əhatə Edən İfadə Azadlığı Hesabatı
Reportyorların Azadlıq və Təhlükəsizlik İnstitutu
15
Fəsil 3: Jurnalistlərin, bloqçuların və hüquq
müdafiəçilərinin həbsi
Azərbaycan hakimiyyətinin müxalifəti susdurmaq və etirazları boğmaq üçün təzyiq vasitəsi kimi həbs
metodundan istifadədə böyük təcrübəsi vardır. Son illərdə jurnalistlərin, bloggerlərin və fəalların peşə
fəaliyyətləri ilə bağlı olaraq (məs, diffamasiya ittihamı əsasında) həbs olunması tendensiyası onların ilk
baxışda peşə fəaliyyətləri ilə əlaqəli görünməyən yeni ittihamlar (xuliqanlıq, odlu silah saxlama, narkotik
vasitə əldə etmə və saxlama, ədavəti qızışdırma, terrorizmə dəstək vermə, vergidən yayınma, hədə-qorxu
ilə tələb etmə, kütləvi iğtişaşa çağırma, və s.) əsasında həbs olunması tendensiyası ilə əvəz olunmuşdur.
Yanvarın 23-də Azərbaycanın AŞPA-dakı nümayəndəliyi qurumun məruzəçisi tərəfindən hazırlanmış
“Azərbaycanda siyasi məhbus məsələsinin ardı”
4
adlı hesabatının qəbul olunmamasına nail oldu. AŞPA
deputatlarının səsverməsinə çıxarılan qətnamə 79 səs lehinə və 125 səs əlehinə olmaqla qəbul olunmadı.
Bu qətnamənin qəbul olunmamasını hüquq müdafiəçiləri AŞPA-nın Azərbaycanı üzv dövlət olaraq
öhdəliklərin layiqincə yerinə yetirilməsi baxımından cavabdeh tuta bilməməsi kimi qiymətləndirdilər.
Azərbaycan hökuməti isə bundan istifadə edərək vətəndaşları ifadə azadlığı ilə də bağlılığı olan siyasi
motivli ittihamlarla həbs etməyə davam etdi.
2013-cü ilin birinci rübünün sonunda Azərbaycanda ifadə azadlığı ilə bağlı olaraq siyasi motivli
ittihamlar əsasında həbsdə olan yeddi jurnalist olmuşdur:
1.
Nicat Əliyev, azadxeber.az saytının
baş redaktoru
2.
Araz Quliyev, xeber44.com saytının baş redaktoru
3.
Fuad Hüseynov, müstəqil jurnalist
4.
Hilal Məmmədov, “Tolışi Sədo”
qəzetinin baş redaktoru
5.
Fərəməz Novruzoğlu, müstəqil jurnalist
6.
Tofiq Yaqublu, “Yeni Müsavat”
qəzeti
7.
Əvəz Zeynallı, “Xural” qəzetinin baş redaktoru
Jurnalistlərə əlavə olaraq, rübün sonunda iki hüquq müdafiəçisi də ifadə azadlığı ilə bağlı olaraq siyasi
motivli ittihamlar əsasında həbsdə qalmışdır. Kür Vətəndaş cəmiyyətinin fəalı
İlham Əmiraslanov yerli
məmurları 2010-cu il Kür daşqınlarından əziyyət çəkən ailələr üçün nəzərdə tutulmuş pulların
mənimsənilməsində ittiham etdikdən sonra odlu silah əldə etmə və saxlama ittihamları ilə həbs olunmuş,
hal-hazırda məhkum olunduğu 2 il həbs cəzasını çəkir. Hüquq müdafiəçisi Bəxtiyar Məmmədov isə
hədə-qorxu ilə külli miqdarda vəsaiti mənimsəmə və dələduzluq ittihamları ilə 8 il həbs cəzasına məhkum
olunmuş və hal-hazırda cəzasını çəkməkdədir. Məmmədov Avroviziya 2012 mahnı müsabiqəsinin
keçirildiyi Kristal Hall konsert kompleksinin tikintisi zamanı sökülən evlərin sakinlərini müdafiə etdikdən
sonra həbs olunub.
Jurnalistlərin cari tutulma və həbs halları (2013-cü il 31 marta qədər)
“Azadxeber.az” saytının baş redaktoru Nicat Əliyev 2012-ci ilin mayın 20-də “Memar Əcəmi” metro
stansiyası yaxınlığında yerləşən "Killer" kişi geyimləri mağazasının qarşısında saxlanılaraq Yasamal
rayonu Polis İdarəsinin 27-ci Polis Bölməsinə aparılıb. Daha sonra baş redaktora qarşı Cinayət
Məcəlləsinin (CM) 234.1-ci maddəsi (qanunsuz olaraq narkotik vasitələri, psixotrop maddələri və ya
prekursorları hazırlama, istehsal etmə, əldə etmə, saxlama, daşıma, göndərmə və ya satma) ilə ittiham irəli
sürülüb və barəsində 2 ay müddətində həbs qətimkan tədbiri seçilib. Hesab olunur ki, N.Əliyev
4
http://bbc.in/VWK5kp