Azərbaycanda ipoteka sistemi : real vəZİYYƏTİn təHLİLİ VƏ TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİqaməTLƏRİ
Yüklə 0,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Rəşad Həsənov, MA, Gülnar İsmayılova, MSc, Fərhad Bayramov
AZƏRBAYCANDA İPOTEKA SİSTEMİ REAL VƏZİYYƏTİN TƏHLİLİ VƏ TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİQAMƏTLƏRİ
Rəşad Həsənov, MA, Gülnar İsmayılova, MSc, Fərhad Bayramov
Səhifə 77 / 91
bilər. Ailə qurmaq məsələsində ənənəvi yanaşma isə bundan ibarətdir ki, gənclər və ya onların valideynləri əvvəlcə ev probleminin həll edilməsinə çalışır. Məhz bu səbəbdən son illərdə xüsusi ilə oğlanlar arasında orta evlənmə yaşı sürətlə yüksəlir. Bunun üçün qısa statistikaya nəzər salsaq görərik ki, əgər 1980-ci ildə ailə quran oğlanların təxminən 50%-i, qızların isə 80%-i 18-24 yaş arasında nikaha daxil olub. Hazırda isə bu göstəricilər müvafiq olaraq oğlanlarda 32, qızlarda isə 64%-ə dək azalıb. Bundan başqa ölkəmizdə əvvəllər çox az təsadüf edilən hal 35 yaşdan sonra ailə quranların sayı hazırda ümumi ailə quranların 13%-ni təşkil edir. Əlbəttə ki, bunun bir çox sosial və mənəvi səbəbləri var. Lakin, aparılan sorğularda onu göstərir ki, hazırda gənclərin daha gec evlənməsi maddi imkansızlıq, təminatsız iş mühiti və evsizlikdən qaynaqlanır. Bu zaman əhalinin artım tempinin aşağı düşməsi kimi digər sosial problem özünü göstərir. Belə ki, daha gec yaşlarda ailə quranlarda tibbi baxımdan nəsil artımı azalır həmçinin, bu yaşda insanlar həyata daha praqmatik yanaşır və daha çox uşaq dünyaya gətirərək daimi iqtisadi və mənəvi problemlərlə üzləşməkdənsə, daha az uşaqla qayğısız həyat sürməyə üstünlük verir. Demək ki, dövlət bu istiqamətdə də müəyyən addımlar atmalı və subay gənclərin mənzil təminatı və yaxud onlar üçün də ipoteka kreditlərinin verilməsinə hüquqi əngəli aradan qaldırmalıdır.
AZƏRBAYCANDA İPOTEKA SİSTEMİ REAL VƏZİYYƏTİN TƏHLİLİ VƏ TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİQAMƏTLƏRİ
Rəşad Həsənov, MA, Gülnar İsmayılova, MSc, Fərhad Bayramov
Səhifə 78 / 91
Yuxarıda sadaladığımız problemlərin həlli ilk növbədə AİF-in maliyyə imkanlarının artırılmasını tələb edir. Çünki, hazırkı məhdud kredit portfeli AİF-in əhalinin aztəminatlı ailələrinə dəstək imkanlarını azaldır və ölkənin inşaat sektorunda ciddi aktyora çevrilməsini əngəlləyir. Hazırda bu qurumun maliyyə qaynağı dövlət büdcəsindən ayrılan vəsait, istiqrazların yerləşdirilməsindən əldə olunan vəsait və verilmiş ipoteka kreditləri üzrə ödənişlərdən formalaşır. Lakin, beynəlxalq təcrübə onu göstərir ki, ipoteka maliyyələşməsi zamanı qeyd etdiyimiz mənbələrlə yanaşı digər mənbələrdən də istifadə edilir: sığorta sektorunun maliyyə imkanları, sərmayəçilər tərəfindən təklif edilən vəsaitlər, vətəndaşların pul yığımları və s. Vətəndaşların pul yığımlarını ipoteka kreditləşməsinə cəlb etmək üçün tikinti əmanət bankları yaradılır və bu banklar müəyyən müddətdən sonra əmanətçiyə mənzil təyinatlı kredit əldə etmək imkanı tanımaqla onların fərdi yığımlarını prosesin maliyyə mənbəyinə çevirir. Bu zaman cəlb edilən vəsaitlərin üzərinə faiz mükafatları da əlavə edilir. Beləliklə, dövriyyədən kənarda olan passiv pul yığımları ipoteka maliyyələşməsinin aktiv maliyyə qaynağına çevrilmiş olur. Bundan başqa kreditlərin verilməsi üçün gərəkli vəsaitlərin real sektordan cəlb edilməsi gələcəkdə kredit mənşəli
AZƏRBAYCANDA İPOTEKA SİSTEMİ REAL VƏZİYYƏTİN TƏHLİLİ VƏ TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİQAMƏTLƏRİ
Rəşad Həsənov, MA, Gülnar İsmayılova, MSc, Fərhad Bayramov
Səhifə 79 / 91
Bu sahəyə sərmayəçilərin marağını artırmaq məqsədi ilə qiymətli kağızlar bazarının inkişafı və ipoteka bazarında çox tərəfli münasibətlərin formalaşması əsas amildir. Azərbaycanda ipoteka kreditləşməsinə içtimai rəyi və bu proqrama müraciət edənlərin daha çox hansı problemlərlə üzləşdiyini dəqiqləşdirmək məqsədi ilə İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzi ölkə vətəndaşları arasında sorğu keçirib. Sorğuda iki yüz müxtəlif yaş və peşə sahibləri iştirak edib. Sorğuda iştirak edənlərin 23 faizi ümumiyyətlə dövlətin ipoteka proqramından və ipoteka
kreditləşməsindən xəbərsiz olduğunu bildirib. Diqqət çəkən məqam isə odur ki, məlumatsız insanların 67%-i regionlarda yaşayanlar olub. Ümumilikdə isə sorğunun nəticələri aşağıdakı kimi olub.
Yüklə 0,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|