Azərbaycanda ipoteka sistemi : real vəZİYYƏTİn təHLİLİ VƏ TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİqaməTLƏRİ
Yüklə 0,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Rəşad Həsənov, MA, Gülnar İsmayılova, MSc, Fərhad Bayramov
AZƏRBAYCANDA İPOTEKA SİSTEMİ REAL VƏZİYYƏTİN TƏHLİLİ VƏ TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİQAMƏTLƏRİ
Rəşad Həsənov, MA, Gülnar İsmayılova, MSc, Fərhad Bayramov
Səhifə 6 / 91
kağızı aktiv bazar likvidi olaraq çıxış edir və onun alınıb satılmasına başlanılır. Avropa modeli isə daha çox sosial model olaraq xarakterizə edilir. Bu modelin üstün tərəfi ondan ibarətdir ki, kreditləşmənin maliyyə mənbəyi olaraq əhalinin öz yığımları çıxış edir və bu üsulla passiv vəsaitlər daha səmərəli aktivlərə çevrilir. Prosesin tənzimlənməsi isə tikinti əmanət birlikləri tərəfindən həyata keçirilir. Ümumiyyətlə isə hər iki model hazırda inkişaf etmiş ölkələrdə əhalinin mənzilə olan tələbatının ödənilməsində böyük rol oynayır. Məsələn ABŞ-da alınıb satılan evlərin 90 %-i ipoteka krediti vasitəsi ilə baş verir. Yaxud da Almaniyada tikinti əmanət bankları ötən müddət ərzində təxminən bir trilyon avro vəsaiti bu məqsədlə vətəndaşlara təqdim edib. Tədqiqat həm araşdırmaların nəticəsi olaraq və eyni zamanda məlumatlandırma xarakteri daşıdığı üçün ipoteka haqqında daha çox sual doğuran ipoteka qanunvericiliyindən də bəhs edilmişdir. Həmçinin, hazırkı şərtlər daxilində Azərbaycanda tətbiq olunan prosedura qaydaları da tədqiqatda öz əksini tapıb. Bütün bu qeyd etdiklərimizlə yanaşı araşdırma aparılarkən prioritet məqsəd olaraq Azərbaycanda mövcud ipoteka sistemi, onun modeli, yararlılığı və əhəmiyyətini artıran səbəblər, ipoteka sisteminin nöqsanları, reallığa uyğunlaşdırılması variantları kimi
AZƏRBAYCANDA İPOTEKA SİSTEMİ REAL VƏZİYYƏTİN TƏHLİLİ VƏ TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİQAMƏTLƏRİ
Rəşad Həsənov, MA, Gülnar İsmayılova, MSc, Fərhad Bayramov
Səhifə 7 / 91
hər bir ölkə vətəndaşını maraqlandıran məsələlər müəyyən edilib. Nəticədə ipoteka kreditləşməsində ciddi uyğunsuzluğun olduğu və bu halların aradan qaldırılması üçün radikal dəyişiklərin edilməsi vacibliyi qənaətinə gəlmişik. Belə ki, ipoteka götürən zaman tələb edilən sənədlərin bir hissəsi vətəndaşdan deyil, bu sənədlərin alınmalı olduğu qurumlardan elektron qaydada tələb edilə bilər. Və yaxud mənzili olan vətəndaşların ipoteka krediti almaq hüququ məhdudlaşdırılaraq aztəminatlı və faktiki olaraq evsiz vətəndaşların kredit imkanlarından istifadə şansını artırmaq mümkündür. Ailə həyatı qurmayan gənclərə ipoteka yolunun açılması ölkədə günü- gündən artan nikah yaşını azaldar və həmçinin əhalinin artımını stimullaşdıra bilər. Beynəlxalq təcrübənin araşdırılması onu da ortaya çıxardı ki, hazırda ölkəmizdə tətbiq edilən ipoteka faizləri yüksəkdir və əhalinin gəlirlərinə uyğun deyil. ABŞ, Danimarka, Fransa, Almaniya, Birləşmiş Ərəb Əmirliyi, Avstriya, Türkiyə və hətta qonşu Gürcüstanda ipoteka faizləri 2-5 faiz arasında qərarlaşdığı halda ölkəmizdə müvafiq göstəricinin 4-12 faiz arasında dəyişməsi və adi ipoteka krediti qarşılığında aylıq ödənişin 386 manat olaraq təxminən ölkədəki orta aylıq əmək haqqına bərabər olması bu sahədə ciddi addımların atılmasını şərtləndirən amillərdəndir. Beynəlxalq təcrübəyə və əhalinin faktiki həyat şəraitinə istinadən təklif edirik ki, ipoteka faizləri iki dəfə AZƏRBAYCANDA İPOTEKA SİSTEMİ REAL VƏZİYYƏTİN TƏHLİLİ VƏ TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİQAMƏTLƏRİ
Rəşad Həsənov, MA, Gülnar İsmayılova, MSc, Fərhad Bayramov
Səhifə 8 / 91
azaldılmalı, AİF (Azərbaycan İpoteka Fondu)-in maliyyə qaynaqları şaxələndirilməli və artırılmalı, ipoteka kreditinin maksimum həddi 50 min manatdan 80 min manata qədər artırılmalıdır. İpoteka krediti sistemindəki mövcud nöqsanları daha doğru təsbit etmək məqsədi ilə sorğu keçirilib və sorğunun nəticələri real vəziyyətin necə olduğunu ifadə etmək məqsədi ilə tədqiqata əlavə edilib. Sorğunun nəticələrindən də aydın olur ki, ipoteka şərtlərinin dəyişdirilməsi əhalinin ipoteka kreditlərinə olan tələblərinin effektiv şəkildə qarşılanmasında müsbət təsir göstərəcəkdir. Ümid edirik ki, gələcəkdə ölkəmizdə daha loyal ipoteka siyasəti həyata keçiriləcək və AİF aztəminatlı əhalinin ümid yerinə çevriləcək. Yüklə 0,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|