Azßrbaycan dèLÈ HƏvva abdullayeva iradə ƏFƏNDİyeva
§ 31. FƏTƏLİ xANIN BEşİYİ
Yüklə 3,67 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- § 31. FƏTƏLİ xANIN BEşİYİ I hissə
118 § 31. FƏTƏLİ xANIN BEşİYİ I hissə Sizə hardan deyim? Quba mahalından*. Quba mahalında kimdən*? Hüseynəli xandan*. Hüseynəli xan Azərbaycanın dörd bir səmtinə – Badi- Kubəyə, Dəmirqapı Dərbəndə, Şəkiyə, Qarabağa, Lənkərana, İrəvana, Naxçıvana, Təbrizə, Marağaya, Ərdəbilə … çapar göndərmişdi. Qəsdi bu idi ki, o mahalların adlı-sanlı* xanlarını* Novruzqabağı bir yerə yığsın, incikliyi, umu-küsüsü olanları* barışdırsın. ♥ Neçə gün idi ki , qonaqlığa hazırlıq* görülürdü. Mahalın ən mahir ovçuları səhərin gözü açılmamışdan bildirçin, qırqovul, turac, kəklik ovuna çıxırdılar. Çobanlar* kəsiləcək erkəkləri seçirdilər, qızlar* iri-iri sinilərdə düyü arıtlayırdılar. Eşikağasının da ki , bir ayağı elə çarşıda qalmışdı. Baş aşpaz nə deyirdisə, şabalıd olsun, kişmiş olsun, albuxara olsun, dərhal alıb gətirirdi.♥ Hüseynəli xan həm də düşünürdü ki , axırda hər qonağa adına layiq bir bəxşiş də versin. ♥ Odur ki , əvvəl istədi ki , eşikağasını tanıdığı zərgərlərin*, xəttatların* yanına göndərsin, görsün nələri var? Amma sonradan fikrini dəyişdi. Belə qərara gəldi ki , özü Badi-Kubəyə – “Böyük çarşı”ya getsin, seç- sin, ürəyinə yatan şeylər alsın. Hüseynəli xan nökər-naibə göstəriş verdi ki , faytonu hazırlasınlar*. Sonra arvadını – Usmi Əhmədxan qızını çağırıb dedi: – Mən səfərə çıxıram. ♥ Bir həftəyə* kimi gələcəyəm. Mahalda gözün olsun. Hüseynəli xan lap obaşdan yola çıxdı. İki ötüb, üç deyən günü Badi- Kubəyə yetişdi. “Böyük çarşı” Qız qalasından* azca yuxarıda – karvansaranın düz qabağında idi. Burada nələr satmırdılar? Üzük, sırğa, boyunbağı, nişan xonçaları, Osmanlıdan* gətirilmiş qılınclar*, qaragül dəridən tikilmiş buxara papaqlar*, Xorasan kürkü, qısası, hildən, darçından*, zəfərandan*, iydə quru- sundan*, püstədən, badamdan* tutmuş, xalça-palazacan hər şey. ♥ Hüseynəli xan “Böyük çarşı”da xeyli gəzib-dolaşandan* sonra qını və qəbzəsi qızıl suyu ilə işlənmiş, qiymətli* daş-qaşlarla bəzədilmiş bir neçə osmanlı* qılıncı aldı. ♥ Elə çıxıb getmək istəyirdi ki , xalça-xalı satılan yerin qabağında yan-yana düzülmüş beşikləri görəndə ayaq saxladı , diqqətlə baxmağa başladı. Məşhur beşik ustası Hacıəli kişi Hüseynəli xanı görən kimi tanıdı. Odur ki , yaxınlaşıb*: “Xan, beşik almaq istəyirsiniz?” – deyə xəbər aldı. Hüseynəli xan dedi: – Yox … Elə-belə baxıram … çox qəşəngdilər. Kim düzəldib bunları? Hacıəli kişi kamali-ədəblə əlini köksünə qoyub: “Bəndeyi-həqiriniz”, – dedi. Hüseynəli xan dedi: “Hacıəli kişi, Allah-Təala mənə bir övlad bəxş etsə, beşiyini sənə düzəltdirəcəyəm”. Çap üçün deyil 119 Hüseynəli xan Qubaya qayıdandan* sonra qonaqları* gəldi. Seçmə erkəklər, bildirçinlər*, qırqovullar, turac və kəkliklər kəsildi, qazanlar* qaynadı, düz yeddi gün, yeddi gecə bir qonaqlıq* oldu ki , gəl görəsən. Elə ki , vədə yetişdi, getmək vaxtı gəldi, Hüseynəli xan aldığı hədiyyələri* gətirib dedi: – Bax hərənizə bir qılınc almışam. ♥ Bir olsaq, düşmən qorxar, üstümüzə gəlməz. Qılınclar qonaqların* çox xoşuna gəldi. Elə oradaca qurşandılar, dedilər: – Hüseynəli xan, çox sağ ol ki , bizi bir yerə yığdın. Həmişə evinə şadlığa- şadyanalığa gələk. İşləyəni: Dilsuz Necə bilirsiniz, Hüseynəli xan beşik almaq üçün “Böyük çarşı”ya gedəcəkmi? Mətni siz necə davam etdirərdiniz? Öz variantınızı təqdim edin. SÞZLÖK umu-küsü – обида albuxara – сушёная слива sini – поднос qın – футляр qəbzə – рукоятка hil – кардамон darçın – корица yüyrük – колыбель, люлька SЮZ EHTИYATI çarşı – базар xəttat – коллиграф nökər-naib – слуги eşikağası – придворный служащий qurşanmaq – опоясываться qəsd – замысел kamali-ədəblə – с почтением bəndeyi-həqiriniz – покорный слуга ❶ Mətnin məzmunu üzrə aşağıdakı suallara cavab verin. 1) Xanlıqda qonaqlığa hazırlıq necə gedirdi? 2) “Böyük çarşı”da Hüseynəli xanın diqqətini nə cəlb etdi? 3) Hüseynəli xan nə üçün “Böyük çarşı”ya özü getməyə qərar verdi? 4) “Böyük çarşı” harada yerləşirdi və orada nələr satılırdı? 5) Hüseynəli xan nə məqsədlə Azərbaycanın dörd bir səmtinə çapar göndərdi? 6) Hədiyyələri verəndə Hüseynəli xan qonaqlara hansı arzusunu bildirdi? 7) “Böyük çarşı”da Hüseynəli xan Hacıəli kişiyə nə dedi? | Necə bilirsiniz, sualların sırası mətndəki ardıcıllığı əks etdirirmi? Fikrinizi əsaslandırın və müvafiq ardıcıllığı bərpa edin. ❷ Qruplara bölünün və mətn üzrə tərtib edilmiş planın bəndlərindən biri üzrə danışın. 1) Hüseynəli xanın niyyəti. 3) “Böyük çarşı”da. 2) Qonaqlığa hazırlıq. 4) Hədiyyələrin təqdimi. Çap üçün deyil Yüklə 3,67 Kb. Dostları ilə paylaş:
|