Азярбайъан республикасынын тящсил назирлийи

108 
 
TORONT ALEKSĠTĠMĠK ġKALASI 
V.M. Bexterev adına Ġnstitutda uyğunlaĢdırılmıĢdır 
 
Sizə  xüsusi  sorğunun  -  V.M.Bexterev  adına  Ġnstitutda 
uyğunlaĢdırılmıĢ  Toront  Aleksitimik  ġkalasının  köməyi  ilə  özünüzdə 
aleksitimiyanın  dərəcəsini  təyin  etməyi  təklif  edirik.  ġkaladan  istifadə 
edərək, aĢağıdakı müddəalardan hər biri ilə hansı dərəcədə razı və  ya  narazı 
olduğunuzu  göstərin  (uyğun  gələnə  X  iĢarəsi  qoyun).  Hər  bir  müddəaya  
ancaq  bir cavab verin : 1) tamamilə naraziyam, 2) daha çox  narazıyam, 3)  
nə bu nə də o, 4) daha çox  razıyam, 5) tamamilə razıyam.  
 
 
           Müddəalar 
Tamam
ilə 
narazıy
am 
Daha 
çox 
narazıy
am 
Nə 
bu,  nə 
də o 
Daha 
çox 
razıyam 
Tama- 
milə 
 
razıyam 
                   1 
     2 
   3 
  4 
   5 
   6 
1.Mən  həmiĢə  nə  üçün 
ağladığımı  bilirəm. 
 
 
 
 
 
2.  Arzular  –  bu  vaxt 
itkisidir. 
 
 
 
 
 
3.Mən  istərdim  ki,  belə 
utancaq olmayım. 
 
 
 
 
 
4. Mən hərdən hansı hissləri 
keçirdiyimi 
 
müəyyən  
etməkdə çətinlik çəkirəm. 
 
 
 
 
 
5.Mən 
tez-tez 
gələcək 
haqqında 
xəyallara  
dalıram. 
 
 
 
 
 
6.  Mənə  elə  gəlir  ki, 
baĢqaları  kimi  mən  də  dost 
toplamağa, 
qazanmağa 
qadirəm. 
 
 
 
 
 
7.Problemləri  həll  etməyi 
bilmək 
 
onun 
həlli 
yollarının  səbəblərini  baĢa 
düĢməkdən  daha vacibdir. 
 
 
 
 
 
8.  Mən  öz  hisslərimi  
düzgün  ifadə  edən  sözləri 
tapmağa çətinlik çəkirəm. 
 
 
 
 
 
9. Bu və ya baĢqa məsələlər 
üzrə 
öz 
mövqeyimi 
 
 
 
 
 

---

109 
 
insanlara 
 
bildirmək  
xoĢuma gəlir. 
10.Məndə 
elə 
fiziki 
hissiyyatlar 
olur 
ki, 
onlardan  hətta  həkimlər 
belə baĢ çıxarmırlar. 
 
 
 
 
 
11. Mənə təkcə bu nəticənin 
səbəbini  bilmək  kifayət 
deyil,  mən  bunun  nə  üçün 
və  necə    baĢ  verməsini 
mütləq bilməliyəm. 
 
 
 
 
 
12.  Mən  öz  hisslərimi 
asanlıqla 
təsvir 
etmək 
qabiliyyətinə malikəm. 
 
 
 
 
 
13.  Mən  problemləri  analiz 
etməyi  onları  sadəcə təsvir 
etməkdən üstün  tuturam. 
 
 
 
 
 
14.Mənim  ovqatım  təlx 
olanda 
 
bilmirəm 
ki,qəmginəm,qorxmu 
Ģam və ya hirsliyəm. 
 
 
 
 
 
15.Mən  tez-tez  xəyallara 
dalıram. 
 
 
 
 
 
16.  Mən  heç  nə  ilə  məĢğul 
olmayanda 
çox 
vaxt 
xəyallara dalıram. 
 
 
 
 
 
17.  Mənim  bədənimdə  baĢ 
verən  hissiyyatlar  məni 
narahat edir. 
 
 
 
 
 
18.  Mən  nadir  hallarda 
arzulara qapılıram. 
 
 
 
 
 
19.  Bunun  nəyə  görə  məhz 
belə  baĢ  verməsini  baĢa 
düĢməkdənsə,  mən 
hər 
Ģeyin öz axarı ilə getməsinə 
üstünlük verirəm. 
 
 
 
 
 
20.  Məndə  elə  hisslər  olur 
ki, mən onların nə olduğunu 
kifayət 
qədər 
dəqiq 
müəyyən edə bilmirəm. 
 
 
 
 
 
21 
Emosiyalardan 
baĢ 
çıxartmağı  bacarmaq  çox 
 
 
 
 
 

---

110 
 
vacibdir. 
22.  Mənə  insanlara  qarĢı 
olan hisslərimi təsvir etmək 
çətindir. 
 
 
 
 
 
23.  Ġnsanlar  mənə  deyir  ki, 
mən  daha  öz  hisslərimi 
bildirməyim. 
 
 
 
 
 
24.  BaĢ  verənlərin  daha 
dərin,  aydın  izahını  tapmaq 
lazımdır. 
 
 
 
 
 
25.Mən  daxilimdə  nəyin 
baĢ verdiyini bilmirəm. 
 
 
 
 
 
26.Mən çox vaxt  nəyə  görə 
hirs ləndiyimi bilmirəm. 
 
 
 
 
 
 
Məlumatların iĢlənilməsi 
Balların hesablanması bu Ģəkildə aparılır: 
 
1)  ―tamamilə  narazıyam‖  cavabı  1  balla,  ―daha  çox  narazıyam‖  –  2 
balla, ―nə bu, nə də o‖  – 3 balla, ―daha çox razıyam‖  – 4 balla, ―tamamilə 
razıyam‖ – 5 balla qiymətləndirilir.Bu bal sistemi Ģkalanın 2, 3, 4, 7, 8, 10, 
14, 16, 17, 18, 19, 20, 22, 23, 25, 26 – cı bəndləri üçün etibarlıdır; 
 
2) ġkalanın 1, 5, 6,9, 11, 12, 13, 15, 21, 24-cü bəndləri mənfi koda 
malikdirlər.  Bala  verilən  yekun  qiyməti  almaq  üçün  bu  bəndlər  üzrə  əks 
qiyməti vermək lazımdır (yəni 1-ci qiymət 5 bal: 2-ci 4 bal: 3-cü 3 bal: 4-cü 
2 bal: 5-ci 1 bal); 
 
3)  bütün  bəndlər  üzrə  balların  cəmi  məhz  ―aleksitimikliyin‖  yekun 
göstəricisidir. 
 
Nəzəri  olaraq  nəticələrin  bütövləĢməsi  26-dan  130  bala  kimi 
mümkündür.  Metodika  müəlliflərinin  məlumatlarına  görə,  ―aleksitimik‖ 
Ģəxsiyyət tipi 74 və daha çox bal alır. ―qeyri – aleksitimik‖ Ģəxsiyyət tipi isə 
62 və daha az bal toplayır. Metodikanı uyğunlaĢdırmıĢ V.M.Bexterev adına 
psixonevroloji institutun alimləri bir neçə qrupda aleksitimiya göstəricisinin 
orta qiymətini hesablayıblar: sağlam adamlardan ibarət kontrol qrup – 59, 3+ 
1,3;  psixosomatik  pozulmaları  olan  xəstələr  qrupu  -79,09  +  0,82;  nevrozlu 
xəstələr qrupu  -70,1+ 1,3; 
 
 
 
 
 

---