Bağırov Əlisalam başlanğICDAN başlanğica və ya ruhun keçDİYİ yol
Yüklə 2,64 Kb. Pdf görüntüsü
|
49 olmur. Bu ruhi dəlilikdir, yəni bədənin istək və tələbatı bir və ya bir neçə sahədə həddi keçir və bunun nəticəsində hissiyyat ağılı üstələyir, ruhun bədəni bu bəladan qurtarmaq üçün müqaviməti az olur və nəticədə ümumi şüur və əxlaq normalarına heç cür uyğun gəlməyən vəziyyət yaranır, yəni bədənin tarazlığı nəzarətdən çıxır. Belə bir vəziyyətə bəzən spirtli içkilərdən və narkotik maddələr- dən istifadə edərək düşənlər də olur ki, buna könüllü dəlilik deyir- lər. Lakin könüllü dəliliyə özünü düçar etməyin son aqibəti çox acınacaqlı olur. Çünki bədənin tez-tez öz normal tarazlıq halından çıxarılması, bədənin ayrı-ayrı orqanlarının fəaliyyətinə təsir edir, yəni onlardan bəzilərinin işini ləngidir, bəzilərinin də işini buna müqabil gərginləşdirir ki, bu da ayrı-ayrı orqanların tez sıradan çıxmasına, bunun nəticəsində isə həmin insanın mövcudluğunu qoruyub saxlamaq üçün xarici fiziki təsirlərə müqavimət gücünün azalmasına səbəb olur, bu da son nəticədə ölüm deməkdir. Deməli, könüllü dəlilik bilərəkdən ölümə ciddi cəhdlə can at- maq deməkdir. Ağıllıdan soruşublar ki, ağlı kimdən öyrəndin deyib dəlidən, çünki onun etdiklərini etmədim. Doğurdan da bu sözlərdə bir həqiqət var. Yanlış yola düşən adamın aqibətini görən kəs axı nə üçün də bir nəticə çıxarmasın. Müəyyən yaş dövründən sonra (təxminən 10-15 yaşlarından) normal insanın əldə etdiyi həyat təcrübəsi və öyrəndiyi müəyyən biliklər toplusu bir başqaları tərəfindən də düzgün istiqamət ve- rildikdə hadisələrdən düzgün nəticə çıxarmağa imkan verir. Yəni müəyyən baş verə biləcək qəzadan, müəyyən dərəcədə qurtulmaq mümkündür, bu insanla bağlı olan xətaları müəyyən qədər aradan qaldırmağa imkan verər. Məsələn, yeraltı keçid ola-ola avtomobil yolunu keçmək ehtimala görə xətaya yaxınlaşmaq deməkdir, axı nə üçün də yeraltı keçiddən keçməyəsən. Digər tərəfdən isə bədənin istək və tələbatının öz həddini keçməsinə də şəraiti yenə insan özü yaradır. Məsələn, həddindən çox yemək, nəyə isə hədsiz dərəcədə meyl salmaq və sairə. Üçüncüsü könüllü dəliliyə salınan meyillər isə bütünlüklə insanların özü tərəfindən yaradılan hallardır. Kim ki, öz nəfsinin qulu oldu, başqalarının da qulu olacaq, kim ki, öz nəfsinin ağası oldu, başqalarının da ağası olacaq. 50 Həyat yaşamaq uğrunda bir mübarizə meydanıdır. Bu müba- rizədə ağlı ilə hissiyyatın üzərində hökmranlıq edə bilən kəslər saf çıxa bilərlər. Hər kəsin taleyi öz əlindədir deyən kəslər bir növ ya- nılmamışlar. Çünki insan öz əməlləri ilə öz taleyini yaradır. Düz- dür, Böyük Yaradanın qoyduğu qanunları onun özündən başqa heç kəs dəyişə bilməz, lakin Böyük Yaradan insanlara öz həyatlarını öz istədikləri kimi qurmaq üçün də imkanlar yaratmışdır. Bu imkan- lardan necə istifadə etmək isə insanın özündən asılıdır. Deməli, hər bir normal insan öz düzgün yolundan yayınıb səhv yola düşürsə, günah onun özündədir. Deməli, müxtəlif bədən xəsarəti və beyin zədələri alanların günahı çox vaxt özlərində olur. Deməli, hadisələrin gedişinə bilərəkdən laqeyd münasibət göstərən və ya bilərəkdən könüllü dəlilik yolu tutan kəslərin hara- dasa normasız bir həyata düşmək ehtimalları daha çoxdur. Normal olmayan həyat tərzi beyin pozğunluğu deməkdir və ya öz hissiy- yatının hədsiz quluna çevrilməkdir ki, bunun da nəticəsi dəlilikdir. Dəlilik insanın lazımsızlığıdır. Ona görə də həyatda özünə müəy- yən mövqe tutmaq üçün gərək hər zaman öz hərəkətlərinə cavab- deh olasan, yəni ağlını heç vaxt hissiyyatının quluna çevirməyəsən. Bəşəriyyəti yalnız ağılla idarə etmək olar. Bəşəriyyət yalnız də- rin zəka sahiblərinin köməyi ilə daha da inkişaf edir. Hər bir kəs özünə görə müəyyən ağıl sahibidir, lakin səndən də ağıllılar ola biləcəyi ehtimalını heç vaxt unutma və həmişə öyrənməyə və hə- yat təcrübəsi əldə etməyə çalış. Öz taleyini özü qazanan insanlara Böyük Yaradan da həmişə yardımçı olur. Çünki nəyi isə daha ağıllı kəslərə etibar etmək olar. Ən böyük ağıl sahibi isə Böyük Yarada- nın özüdür. Ona görə də bütün kainata nəzarət onun əlindədir. Ən ali varlıq ən ali idarəedəndir. Ümumi şüur səviyyəsi – bəşəriyyətin o an üçün daha böyük küt- ləsinin qəbul etdiyi müəyyən fikir sabitlikləridir. Bəşəriyyət daim inkişaf etdiyi üçün hər an bu fikir sabitliklərinin dəyişmək ehtimalı var. Ola bilsin ki, müəyyən fikirlər əsrlərcə dəyişməz qalsın, müəy- yən fikirlər isə qəbul olunandan bir gün sonra dəyişsin. Ancaq heç ola bilməz ki, bəşəriyyətin ümumi şüur səviyyəsi bir an belə inki- 51 şafdan qalsın. Bəşəriyyətin ümumi şüur səviyyəsini orta bir hədd kimi qəbul etsək, həmin o orta həddən müsbət və mənfiyə olan müəyyən qədər aralanmış fikir hədləri eyni dərəcədə ilk andaca bəşəriyyətin ümumi şüur səviyyəsi tərəfindən qəbul edilmir. Ona görə də bəşəriyyətin ümumi şüur səviyyəsi bu müsbət və mənfi dü- şüncə tərzlərinə eyni fikirlə yanaşır. Yəni dahi ilə dəlini ilk anda öz fikir qəbuledilməzliyinə görə bir-birindən ayıra bilmir. Çox zaman bu hala görə dahiliklə dəlilik illüziya şəklində ümumi şüur səviyyə- si üçün öz qəbuledilməzliyinə görə bir-birinə yaxın görünür, lakin ümumi şüur səviyyəsi daim irəliyə doğru təkamüldə olduğu üçün dahilərin səcdəyə layiq olduqları təsdiqlənir, təcrübənin yanlış qav- ranılmasının nəticəsi olan dəlilik isə heç cür qəbul edilə bilməz. Burada məsələnin ikinci bir tərəfi də var, dahilər müəyyən daha yeni həyat təcrübəsi əldə etdikdə bu fikir ilk anlar ümumi şüur sə- viyyəsi tərəfindən qəbul edilməzsə, öz fikirlərinin daimi təkrarla- nan, sabit nəticələrinin qanun şəklində izahını verə bilirlər. Deməli, hər iki halda dahilərin fikri əvvəl-axır ümumi şüur səviyyəsində qəbul oluna bilər, lakin izahlı şəkildən sonra qəbul olunma ən əlverişli yoldur. Ola bilsin ki, hər hansı bir hal izah edil- məzsə, bəşəriyyətin ümumi şüur səviyyəsi və ya bəşəriyyətin tək- tək üzvlərinin fərdi fikirləri bu haldan yan keçə bilər və o hal iza- hedilməz qalar. Ancaq hər iki halda dahilərin əldə etdikləri həyat təcrübələri ölməzdir. Dahilər ən ali varlığı ağıllı şəkildə, həm də onun dünya işlərin- də təsirini hamıdan çox hiss edərək qəbul edən şəxslərdir. Çünki dahilər daha geniş ensiklopedik biliyə və bu biliyin sayəsində güc- lü nüfuzetmə qabiliyyətinə malik olduğu üçün ağıllı surətdə anla- yırlar ki, kainatın idarə olunmasında nizamlı bir qanunauyğunluq mövcuddur və bu mövcud qanunauyğunluq məqsədli bir istiqamətə aparır. Bu anlayışın nəticəsində onlar ağıllı surətdə ən ali varlığın hər bir mövcudluq üzərində xüsusi nəzarətini hiss edirlər və ar- tıq onlar üçün geriyə çəkilməyə yol olmur. Çünki dərk olunmuş bir mövcudluğun inkarı qəbuledilməzdir. Həm də ən ali varlıq onu dərk edib sonradan inkar edəni o vaxta qədər bağışlamır ki, həmin kəs ən ali varlığın inkarını özü üçün qəbahət saysın. Yüklə 2,64 Kb. Dostları ilə paylaş:
|