Baku Law Journal indd
Yüklə 6,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
18 Bakы
HUQUQ
Jurnalы faizindən çoxunun sahibidirsə, rezidentin həmin gəliri onun vergi tutulan gəlirinə daxil edilir. Bu zaman güzəştli vergi tutulan xarici ölkənin vergi dərəcəsi Azərbaycan Vergi Məcəlləsində müəyyən edilmiş dərəcədən 2 dəfə və ya daha çox aşağı olan və ya maliyyə məlumatının, yaxud əmlakın fak- tiki sahibi və ya gəlir (mənfəət) götürən barədə sirri qorumaq imkanı verilmiş şirkətlər haqqında məlumatın məxfiliyinə dair qanunun mövcud olduğu ölkə anlamını verir. Lakin Azərbaycan qanunları yuxarıda göstərilmiş qaydaları praktikada tətbiq etmək mex- anizmini müəyyənləşdirmir. Buna görə praktika- da güzəştli vergi tutulan ölkədə əldə edilən gəlir qaydasının tətbiqinə, demək olar ki, rast gəlinmir. Lakin qlobal olaraq son tendensiyaları və beynəlxalq səviyyədə dövlət və təşkilatların tipik ofşor vergi ölkələrinə yanaşmasını nəzərə alaraq, Azərbaycanda da vergi orqanlarının öz yanaşmalarını dəyişib güzəştli vergi tutulan ölkədə əldə edilən gəlir qaydalarının tətbiqinə diqqətlərini artırmaları istisna olunmamalıdır. Buna görə şirkətlər, xüsusilə beynəlxalq səviyyədə tanınmış ofşor vergi yurisdiksiyalarında (məsələn, Nevis, Britaniya Virginiya Adaları (BVA) və s.) Azərbaycan rezidentinin başda durduğu holdinq şirkətlərini yaratmazdan öncə güzəştli vergi tutulan ölkədə əldə edilən gəlir qaydalarından məlumatlı olmalıdırlar.
Faktiki sahiblik qaydaları əksər ikiqat vergitutmanın aradan qaldırılması sazişlərində divi dent, faiz və royalti maddələrində nəzərdə tu- tulub. Məsələn, Azərbaycanla Böyük Britaniya arasındakı ikiqat vergitutmanın aradan qaldırılması sazişində deyilir ki, bir dövlətin rezidenti tərəfindən digər dövlətin rezidentinə ödənilən dividentlər digər dövlətdə vergiyə cəlb oluna bilər. Lakin bu dividentlər, o cümlədən divident ödəyən şirkətin rezident olduğu ölkədə də vergiyə cəlb oluna bilər, amma dividentləri alan dividentlərin faktiki sa- hibi olduqda, vergi dərəcəsi müəyyən azaldılmış dərəcələrdən artıq olmamalıdır. Başqa sözlə desək, əgər Azərbaycan şirkəti Böyük Britaniya şirkətinə divident ödəyirsə, Azərbaycan mənbə ölkəsi kimi ödənilən dividentlərə mənbədən tutulan vergi tətbiq etdiyi zaman Azərbaycanla Böyük Britaniya arasında ikiqat vergitutmanın aradan qaldırılması sazişində nəzərdə tutulmuş dərəcələri aşmamalıdır. İƏİT-in Şərhləri açıq-aşkar qeyd edir ki, mənbə dövləti yalnız ikiqat vergitutmanın aradan qaldırılması haqda sazişi bağladığı digər dövlətin rezidentinə dividentlərin ödənilməsi səbəbindən özünün daxili qanunvericiliyinə uyğun olaraq, tam vergiyə cəlb etmək hüququndan vaz keçməməlidir. Dividenti birbaşa alan şirkət rezident olsa belə, əgər o, dividentin faktiki sahibi deyilsə, Azərbaycan və ikinci dövlət arasında ikiqat vergitutma yaranmır. İƏİT-in Şərhləri açıqlayır ki, divident rezident olan vasitəçiyə (faktiki sahibə yox) ödənildikdə, mənbə dövlətinin tam vergiyə cəlb etmək hüququndan əl çəkmək öhdəliyi məntiqsiz olardı. Əgər onun aldığı dividentlərlə bağlı məhdud səlahiyyətləri varsa, və o, ancaq inzibatçı kimi fəaliyyət göstərirsə, belə vasitəçi faktiki sahib hesab oluna bilməz. Beləliklə, yuxarıda göstərilən misalımızda Azərbaycan şirkəti dividentləri ötürməkdə vasitəçi olan Böyük Bri- taniya şirkətinə divident ödəyirsə və Böyük Bri- taniya şirkəti sadəcə öz ölkəsində rezident olub dividentlərin faktiki sahibi deyilsə, Azərbaycan dividentlərə ikiqat vergitutmaya dair sazişdə nəzərdə tutulan aşağı vergi faizini tətbiq etmək öhdəliyini daşımır. Oxşar faktiki sahiblik qaydaları ikiqat vergi- tutmaya dair sazişlərdə və İƏİT-in Model Konvensiyasında royalti və faizlərə dair maddələrdə öz əksini tapıb. Faktiki sahiblik alimlər, dövlət xadimləri və praktiklər tərəfindən mübahisələrə səbəb olan vergi terminidir. Qeyd etməyə dəyər ki, İƏİT mütəmadi olaraq, faktiki sahiblik terminini aydınlaşdırmaq üçün İƏİT Model Konvensiyasına və ona Şərhlərə əlavə və ya dəyişikliklər edəcək təkliflər edir. İƏİT-in ən sonuncu təklifi 29 aprel 2011-ci ildə ictimaiyyətin müzakirəsinə çıxarılmış “İƏİT-in Vergi Modeli Konvensiyasında Faktiki Sahiblik Termininə Açıqlamalar” layihəsində edilmişdir ki, bu layihəyə də sonradan dəyişikliklər olunmuşdur. Qısaca olaraq desək, İƏİT-nin yuxarıdakı təklifinin məqsədi İƏİT-in Şərhlərində faktiki sahib- lik terminini aşağıdakı yollarla açıqlamaqdır: • İƏİT-in təklifinə görə faktiki sahib hesab olun- maq üçün dividentlərin sahibi “gəlirdən istifadə etmək və bəhrələnmək” hüququna malik olmalıdır; • Gəliri əldə edən tərəfin üzərində “bu gəliri digər şəxsə ötürməyi tələb edən müqavilə və hüqu- qi öhləliklər” olduğu halda faktiki sahiblik testi keçilmir; Yüklə 6,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|