Baxşiyeva nəRMİN ƏNVƏr qizi hüquq üzrə fəlsəfə doktoru İNZİbati HÜquqi MÜbahiSƏLƏR
Yüklə 2,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
51 Y.M.Manoxin, A.F.Nozdraçyov, V. D. Sorokin, S.N. Maxina, Y.M. Kozlov, E.B.Luparev, V.L. Loriya, D.N.Baxrax, A.T.Bon- ner, A.B.Zelentsov, Y.A.Tixomirov, V.İ.Remnev və başqaları inzibati məhkəmə icraatının və inzibati prosesin tədqiqinə dair elmə mühüm töhfə vermişlər. Qeyd edək ki, mütəxəssislərin əksəriyyəti haqlı olaraq inzibati məhkəmə icraatını inzibati prosesin bir hissəsi kimi qəbul edir 71 . İdarəetmə prosesi ilə inzibati prosesin ayrı-ayrılıqda möv- cudluğunu israr edən S.N.Maxinanın fikrincə, inzibati proses – inzibati işlər üzrə ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsi formasıdır 72 . Y.N. Starilov da müəllifin bu fikrini dəstəkləyərək “inzibati proses” və “inzibati məhkəmə icraatı” anlayışlarının eyni mənalı olduğunu göstərir 73 . Müəlliflərdən A.Ş.Gözüböyük 74 , N.Q.Salişeva və N.Y. Xa- manyova da inzibati məhkəmə icraatının inzibati proses çərçi- vəsində həyata keçirildiyi barədə fikri dəstəkləyirlər. Onlar inzi- bati orqanlar tərəfindən vətəndaşların hüquqlarının pozulması 71 Суворов М.А. Административное производство: понятие, виды и классификация // Сибирский юридический Вестник, 2002, № 3, с. 25-32; Бахрах Д.Н. Административное право России: Учебник для вузов. М: Издательство Норма, 2000, с. 307 72 Махина С.Н. Управленческий и административный процессы: Автореф. дис. ... канд. юр. наук. Воронеж, 1998, с. 4 - 7, 14 73 Старилов Ю.Н. Административная юстиция. Теория, история, перспективы. М., 2001, с. 26-31; Старилов Ю.Н. Курс общего административного права. T. 2. М.: Норма – Инфра- М, 2002 ; Старилов Ю.Н. К вопросу о новом понимании административной юстиции // Правоведение, 2000, № 2, с. 101-114; Старилов Ю.Н. Административный процесс в системе современных научных представлений об административной юстиции // Государство и право, 2004, № 6, с. 5-13 74 Gözübüyük A.Ş. Yönetsel Yargı. 13. Baskı. Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları, 1999, s. 1-61; Gözübüyük A.Ş., Dinçer G. İdarî Yargılama usûlü. Ankara: Turhan Kitabevi, 1996,s.17 52 ilə əlaqədar şikayətlərə məhkəmədə baxılmasını inzibati məhkəmə icraatı, ixtisaslaşdırılmış məhkəmələri isə bu icraatın subyekti kimi xarakterizə edirlər 75 . Lakin, hüquq ədəbiyyatında bu fikri inkar edənlər də az deyil. Məsələn, F.T.Nağıyev, M.S.Aslanov, V.G.Abışov, R.İ. Nəcəfquliyev, C.İşıklar, T. İ.Ağıllıoğlu, D.N.Baxrax, V.D. Sorokin və bir sıra digər müəlliflər inzibati məhkəmə icraatının inzibati prosesin tərkib hissəsi hesab olunmasına etiraz edirlər. Onların fikrincə, inzibati məhkəmə icraatı icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən deyil, məhkəmə tərəfindən həyata keçirildiyi üçün inzibati proses hesab oluna bilməz. Məsələn, türk alimi T.İ.Ağıllıoğlu inzibati proseslə inzibati məhkəmə icraatını fərqləndirərək yazır ki, inzibati proses səmərəli şəkildə həyata keçirilərsə inzibati məhkəmə icraatının da yükü azalar 76 . Başqa bir türk alimi C. İşıklar inzibati proseslə inzibati məhkəmə icraatının fərqli cəhətlərini müəyyənləş- dirdikdən sonra inzibati məhkəmə icraatının prosesin tərkibində olmadığı qənaətinə gəlir. 77 Azərbaycan alimlərindən M.S.As- lanov da inzibati məhkəmə icraatını inzibati prosesin tərkib hissəsi hesab etmir 78 . Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Polis Akademiyası tərəfindən nəşr olunmuş “İnzibati hüquq” adlı dərs vəsaitinin müəllifləri yazırlar ki, idarəçilik fəaliyyətinin tərkib hissəsi kimi inzibati proses dövlət idarəetməsinin ümumi 75 Салищева Н.Г., Хаманева Н.Ю. Административная юстиция и административное судопроизводство в РФ. Москва, 2001, s. 24 76 Akıllıoğlu T. İdari Usul ve Kişisel Verilerin Korunması (11 Ağustos 2004). www.idare.gen.tr/akkillioglu-idariusul.htm 77 Işıklar C. İdari yarğıda duruşma. TAAD, Cilt:2, Yıl:2, Sayı:4 (20 Ocak 2011), s. 48 78 Aslanov M.S. Azərbaycanda inzibati ədliyyə. Bakı, 2009, s. 87 53 prinsiplərinə əsaslanır, onun məzmununu isə idarəçilik sahə- sində öz səlahiyyətlərini və vəzifələrini yerinə yetirən inzibati hüquq subyektlərinin idarəçilik münasibətləri təşkil edir 79 . Başqa bir Azərbaycan alimi F.F.Nağıyev hesab edir ki, inzibati proses hüquq qaydasının möhkəmləndirilməsi və qanunçuluğun təmin edilməsi məqsədilə icra hakimiyyəti sahəsində qanunla nizamlanan müəyyən fərdi işlərin həll edilməsidir 80 . A.O. Abdullayev də inzibati prosesin yaranmasını idarəetmə orqanlarının fəaliyyəti ilə əlaqələndirir. Müəllif inzibati prosessual münasibətlərin dövlət idarəetməsi sahəsində yaranan fərdi konkret işin həlli ilə bağlı olduğunu qeyd edir 81 . N.Ş.Hüseynova da inzibati prosesə dar yanaşmanı qəbul etməyərək inzibati prosesin meydana çıxması üçün inzibati orqanın birtərəfli iradəsinin kifayət etdiyini göstərir 82 . Hüquq prosesinin hər bir halda ədalət mühakimə icraatı ilə əlaqəli olduğunu qəbul etməyən bir qrup müəllif inzibati məhkəmə icraatının inzibati proses kimi deyil, məhkəmə prosesi kimi göstərilməsini təklif edir. 83 Maraqlıdır ki, D.N.Baxrax 2000-ci ildə nəşr etdirdiyi “İnzibat hüquq” dərsliyində inzibati 79 Abışov V., İsmayılov A., Nəcəfquliyev R. İnzibati hüquq: Dərs vəsaiti. II Hissə. DİN-in Polis Akademiyası. Bakı: Səda, 2007, s. 160-161 80 Abdullayev A.O., Nağıyev F.T. İnzibati hüquq: Dərslik. Bakı: Qanun, 2008, s. 761 81 Abdullayev A.O. İnzibati hüquq: Dərs vəsaiti. Bakı: Qanun, 2005, s. 69 82 Hüseynova N.Ş. İnzibati proses: mahiyyəti, məzmunu və məqsədi / Milli Aviasiya Akademiyası. Elmi Məcmuələr. Bakı, 2012, s. 16 83 Сорокин В.Д. Проблемы административного процесса. М.: Юридическая ли- тература, 1968, c. 54-56; Сорокин В.Д. Административно-процессуальное право. М.: Юридическая литература, 1972, с. 47-51; Бахрах Д.Н. Административное су- допроизводство, административная юстиция и административный процесс // Государство и право, 2005, № 2, с. 19-25; Лория В.А. Некоторые вопросы теории кодификации административного процессуального права. Тбилиси: ТГУ, 1974, с. 31 Yüklə 2,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|