A Z Ə R B A Y C A N R E S P U B L K A S I T Ə H S L N A Z R L Y
A Z Ə R B A Y C A N D Ö V L Ə T Q T S A D U N V E R S T E T
Ə
lyazma hüququ
B a ğ ı r z a d ə E l ş ə n R ə s u l o ğ l u
Mövzu: “Bazar şəraitində aqrar münasibətlərin hüquqi tənzimlənməsi məsələləri”
xtisas: 030600 qtisadiyyatın Hüquqi Tənzimlənməsi
M A G
S T R D
S S E R T A S
Y A S I
Kafera müdiri: prof. Allahverdiyev Həsən
Elmi rəhbər: i.e.n Cəmilova Gülnarə
BAKI – 2005
2
BAGIRZADEH ELSHAN RASUL OGLU
Address
Azerbaijan Republic, Baku City, Ziya Bunyadov Av.9a, Flat No.4
Tel: (+99450) 374-41-33
(+99412) 462-69-14
Mail: 370108
Email:
elsen_bagirzade@hotmail.com
Homepage :
www.ekoelsen.tr.cx
Educational Background
1989 – 1996 Masalli Region Kohna Alvadi Village Middle School
1996 – 1999 Masalli Town “Dafina” High School (Mathematics and English orientated)
1999 – 2003 Bachelor Degree (on first experiment education in 100 points system)
University: Azerbaijan State Economic University,
Department: Regulation of Economy
Specialization: Juridical Regulation of Economy
Professional orientation: Administrative Management
Thesis: “Legal bases of Transformation of Economy in Market Conditions”
2003 – 2005 Master Degree (with honorary diploma)
University: Azerbaijan State Economic University
Department: Master Learning Centre
Specialization: Juridical Regulation of Economy
Professional orientation: Administrative Management
Thesis: “The Problems of Legal Regulation of Agricultural Relations in Market
Economy”
3
MÜNDƏR CAT
G R Ş .............................................................................................................................. 4
FƏS L I: Aqrar münasibətlər sistemi və onun tənzimlənməsinin nəzəri
ə
sasları ............................................................................................................................. 7
1.1
Dövlətin aqrar siyasəti, onun mahiyyəti və vəzifələri ........................................... 7
1.2
Bazar iqtisadiyyatı şəraitində aqrar münasibətlərin tənzimlənməsinin forma
və metodları ......................................................................................................... 18
1.3
Aqrar sahibkarlıqda hüquqi tənzimlənmənin prinsipləri ..................................... 27
FƏS L II: Keçid iqtisadiyyatı şəraitində aqrar sektorun tənzimlənməsinin
müasir vəziyyəti ............................................................................................................. 33
2.1
Aqrar münasibətlərin tənzimlənməsinin iqtisadi və hüquqi bazası ..................... 33
2.2
Aqrar sahədə özəlləşdirmə və onun əsas prinsipləri ........................................... 50
2.3
Aqrar sektorda iqtisadi əlaqələr və onların müasir vəziyyəti .............................. 64
FƏS L III: Aqrar sektorda iqtisadi münasibətlərin tənzimlənməsinin
təkmilləşdirilməsi istiqamətləri ..................................................................................... 71
3.1
Aqrar sahibkarlığın inkişafının tənzimlənməsinin iqtisadi-hüquqi
ə
sasları ................................................................................................................. 71
3.2
Aqrar sektorun idarəetmə strukturları və onların təkmilləşdirilməsi
istiqamətləri ......................................................................................................... 82
3.3
Xarici ölkələrdə aqrar sektorun iqtisadi-hüquqi tənzimlənməsi təcrübəsi və
ondan istifadə ...................................................................................................... 93
NƏT CƏ VƏ TƏKL FLƏR ...................................................................................... 115
Ə
DƏB YYAT S YAHISI .......................................................................................... 118
Ə
LVƏLƏR ................................................................................................................. 124
4
Giriş
Son illər Azərbaycan iqtisadiyyatında iqtisadi sistem transformasiyası ilə bağlı
aparılan islahatların mühüm istiqamətlərindən biri də iş qüvvəsinin 40%-nin və əhalinin
isə 50%-ə qədərinin birbaşa bağlı olduğu aqrar sektoru və kənd həyatını əhatə edir ki,
bu sahədə də sosial-iqtisadi münasibətlərin dünyanın inkişaf etmiş ölkələrində olduğu
kimi bazar prinsipləri əsasında yenidən qurulması prinsipial əhəmiyyət kəsb edir.
Bununla yanaşı XXI əsrə doğru kompleks sosial-iqtisadi inkişaf səviyyəsinə nail
olmaq məqsədilə Azərbaycan Respublikasının iqtisadi siyasət strategiyasında iki
mühüm istiqamət – yoxsulluğun azaldılması və regional inkişaf – prioritet xarakter
almışdır ki, bunların həyata keçirilməsi də aqrar sektor və kənd məskunlaşması sferasını
iqtisadi siyasətin əsas predmetlərindən birinə çevirir.
Digər tərəfdən, 1994-cü il Ümumdünya Ticarət Təşkilatının Uruqvay
Raundundan sonra həmin dövrə qədər dünya ticarət-iqtisadi hüququndan kənarda qalan
aqrar sektor siyasəti və aqrar ticarət prinsip və qaydalarının artıq qlobal səviyyədə
müəyyənləşdirilməyə başlamasıyla XX əsrin sonu və XXI əsrin əvvəllərinə doğru bu
sektorun iqtisadiyyatdakı rolu və onunla bağlı həyata keçirilən dövlət siyasətləri də
yenidən qiymətləndirilməyə və formalaşan yeni qlobal qaydalara uyğunlaşdırılmağa
başlamışdır.
Göründüyü kimi bir tərəfdən aqrar sektorunda bazar iqtisadiyyatı prinsiplərini
formalaşdırmağa çalışan, yoxsulluğun azaldılması və regional inkişaf strategiyalarını
qarşıdakı illərdə öz iqtisadi siyasətinin prioritet istiqamətlərinə çevirən və digər tərəfdən
də aqrar sektora yönələn dövlət siyasəti mexanizmlərinin yeni qlobal qaydaları ilə
üzləşən və yaxın illərdə ÜTT-ə üzv qəbul edilməsi ilə bu qaydaların təsirini daha
yaxından hiss edəcək olan Azərbaycan Respublikasında aqrar münasibətlər sisteminin
tənzimlənməsi və aqrar sektora yönələn dövlət siyasətinin mütərəqqi üsul və
mexanizmlərini özündə birləşdirərək onlardan milli iqtisadiyyatımızda istifadə
imkanlarını üzə çıxarmağa cəhd edən elmi-tədqiqat işlərinin aktuallığı da gün keçdikcə
yüksəlməkdədir.
Bu baxımdan tədqiqatın əsas məqsədi də ölkəmizdə bazar iqtisadiyyatına keçid
şə
raitində aqrar sektorda iqtisadi münasibətlərin inkişaf etmiş bazar prinsipləri əsasında
Dostları ilə paylaş: |