Beynəlxalq iqtisadi hüquq anlayışı Beynəlxalq iqtisadi hüququn nizamasalma predmeti
Yüklə 2,16 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 8.7. Beyn lxalq Valyuta Fondu
t hlük sizliyi pozurdu. Qeyd olunan problemin beyn lxalq xarakteri beyn lxalq hüquqi t nzimetm ni z ruri etmişdir. Beyn lxalq maliyy münasib tl ri sferasında sas n beyn lxalq valyuta münasib tl ri sah sind tam universal beyn lxalq hüquqi t nzimetm mexanizmi f aliyy t göst rir. Xüsus n d , beyn lxalq institusional mexaniz kimi Beyn lxalq Valyuta Fondu haqqında Sazişi qeyd etm k olar. 8.7. Beyn lxalq Valyuta Fondu Beyn lxalıq Valyuta Fondu (İnternational Monetary Fund-İMF) formalaşdırılan ilk beyn lxalq maliyy qurumudur. İkinci dünya müharib si gedişind müharib d n sonrakı beyn lxalq maliyy sistemini formalaşdırmaq m qs dil 1943-cü ild 30 s naye ölk sinin beyn lxalq maliyy m s l l ri il bağlı Vaşinqton konfransı keçirilir. 1944-cü ild is Atlantik-Siti ş h rind (ABŞ) Birl şmiş Mill tl in ekspertl ri Beyn lxalq Valyuta Fondunun yaradılması bar d B yannam imzalayırlar. Müvafiq iqtisadi birlik haqqında müqavil is ABŞ v Böyük Britaniyanın t ş bbüsü il 1944- cü il ABŞ-ın Bretton-Vuds ş h rind 55 dövl tin iştirakı il keçiril n Birl şmiş Mill tl r T şkilatının maliyy v valyuta konfransında imzalanır. Bretton-Vuds konfransında müharib d n sonrakı beyn lxalq iqtisadi sistemin qurulması, yeni öd niş v hesablaşma sisteminin formlaşdırılması, azad ticar tin inkişafı, iqtisadi ç tinlikl rl üzl ş n dövl tl r maliyy yardımlarının verilm si, iqtisadi m kdaşlığın genişl ndirilm si il bağlı h miyy tli q rarlar q bul edilir. Konfransda q bul edilmiş Beyn lxalq Valyuta Fondu haqqında, h mçinin Beyn lxalq Yenid nqurma v İnkişaf Bankı haqqında h r iki saziş 1945-ci ild qüvv y minir. H r iki qurum r smi olaraq 1947-ci ild n etibar n öz f aliyy tl rin başlamışdır. Beyn lxalq iqtisadi sistemin praqnozlaşdırılması baxımından IMF-nın m qs dl ri mühüm h miyy t k sb edir. Müqavil 30 madd d n ibar tdir v dövrümüz q d r ona üç d yişiklik edilmişdir. I madd d IMF-nın m qs dl ri ks olunub. Qurumun sas m qs dl rini dövl tl rin t diyy balanslarında yaranan probleml rin qarşısını almaq, beyn lxalq ticar ti genişl ndirm k, stabilliyi saxlamaq v s. kimi m s l l r; II madd d dövl tl rin üzvlüyü il bağlı m s l l r; IV madd d valyuta münasib tl ri sferasında Fondun üzv dövl tl rinin valyuta kursu rejimin n zar t; V madd d Fondun apardığı maliyy m liyyatlarının v müqavil l ri, öhd likl ri sistematik pozan dövl tl rin üzvlükd m hrum edilm si; VI madd d kapital köçürm l ri il bağlı m s l l r; VII madd d valyuta ehtiyyatları v k siri il bağlı yaranan münasib tl rin t nziml nm si; VIII madd d cari m liyyatlarla üzv dövl tl rin Fond qarşısında öhd likl ri; XII madd d fondun t şkilati idar çiliyi t sbit olunur. Bu madd d İdar etm Şurası v onun s lahiyy tl ri, İcar edici Direktoratın formalaşdırmasının ümumi ş rtl ri, Direktoratın s lahiyy tl ri, el c d Fondun orqanlarında s sverm m s l l ri ks olunub. Yen d h min madd d dövl tl rin maliyy v valyuta sisteml rinin v ziyy ti il bağlı müt madi m lumat verm k öhd liyi d öz ksini tapıb; XV – XVIII madd l rd SDR sistemi v onun f aliyyy ti Fondun öz öhd likl rini yerin yetirm y n ölk l r kreditl rin dayandırılması il bağlı müdd alar ks olunub; XXVI madd d dövl tin üzvlükd n çıxmaq hüququ; XXVIII madd d is t sis müqavil l rin d yişiklik etm k qaydaları t sbit olunur; XXIX madd d Fond haqqında müqavil nin t fsiri il bağlı m s l l r h sr olunmuş, XXX madd d is müqavil d işl dil n terminl rin anlayışı verilmişdir. 8.8. Beyn lxalq Yenid nqurma v İnkişaf Bankı Beyn lxalq Yenid nqurma v İnkişaf Bankı (İnternational Bank for Reconstruction and Development - İBRD) sas n Dünya Bankı adı il tanınır v Bankdan üzvlük IMF-d üzvlükl ş rtl ndirilib. IBRD-nın m qs dl ri t sis müqavil sinin I madd sind növb ti qaydada ifad edilib: - üzv dövl tl r üçün borc-kreditverm mexanizmini t kmill şdirm k; - üzv dövl tl rd keçiril n iqtisadi islahatlara yardım etm k; - üzv dövl tl rd xarici investisiyaları t şviq etm k v s rmay nin çatışmadığı hallarda onu tamamlamaq; - şirk tl rin maliyy y olan ehtiyacını öd m kd onlara yardım göst rm k. IBRD b rpaetm , m qs dli v struktur d yişikliyi üzr proqramların realiz si üşün 15il v daha çox müdd t aşağı faiz d r c l ri il kreditl r verir. IBRD-nin t sis müqavil si bu quruma xüsusi ş xsl ri maliyy l şdirm y icaz verm diyind n Bank yeni t şkilati hüquqi t dbirl r görm li olmuşdur. N tic d müxt lif vaxtlarda 3 beyn lxalq maliyy qurumu – Beyn lxalq Maliyy Korporasiyasının; Beyn lxalq İnkişaf Assosasiyası; İnvestisiya T minatları üzr Çoxt r fli Agentlik t sis edilir. IBRD v qeyd olunan 3 maliyy qurumu Dünya Bank Qrupunu formalaşdırır. Beyn lxalq Maliyy Korparasiyanın (İnternational Finance Corparation-IFC) yaradılmasında sas m qs d inkişafda olan ölk l rin öz l sektoruna kreditl r verm kdir. Qrumun yaradılması il bağlı m s l ECOSOC-un bir neç sessiyasında müzakir olunmuş v 1954-ci ild BMT-nin Baş M clisi IX sessiyasında q bul edil n q tnam il IBRD-y Beyn lxalq Maliyy Korparasiyanın yaradılması haqqında sazişin hazırlanması v Banka üzv dövl tl r t qdim olunması bar d tapşırıq verilir. 1955-ci ild IMF v IBRD-nin İstanbulda keçiril n sessiyasında Beyn lxalq Maliyy Korporasiyasının IBRD-nin filialı kimi yaradılması haqqında q rar q bul edilir. Beyn lxalq Maliyy Korporasiyası haqqında müqavil 1956-cı ild qüvv y minmiş v 1957-ci ild n BMT-nin ixtisaslaşdırılmış t sisatı statusu ld etmişdir. Qurum kreditl şm sah sind mühüm s lahiyy tl r malikdir. sas n orta v uzunmüdd tli kreditl r verir. IFC-nin sas m qs di aşağıdakılardır: - investisiya imkanlarını t hlil ed r k milli v xarici kapitallı sahibkarların m kdaşlığına nail olmaq; - iqtisadi ç tinlikl ri olan öz l s rmay li qurumlara üzv-dövl tin z man ti olmadan maliyy yardımı göst rm k; - milli v xarici şirk tl ri üzv-dövl tl rd s m r li investisiya qoyuluşunu t şviq etm k. Beyn lxalq Maliyy Korporasiyası kommersiya maraqlarına uyğun f aliyy t göst rir. T şkliatın maliyy m nb yini üzv-dövl tl rin üzvlük haqları, IBRD-d v beyn lxalq maliyy bazarlarında veril n kreditl r v s. t şkil edir. Yüklə 2,16 Mb. Dostları ilə paylaş:
|